Türkiye, toprağının en önemli insanlarından birini toprağa verdi dün... Vefatının ardından, bu ülkenin toprağının gerçek sevdalısını, yaşadığı coğrafyaya en muhteşem mirası bırakan, dünyanın en önemli çevrecilerinden Hayrettin Karaca’yı bir kere daha anmak, bilene bilmeyene anlatmak istedim...
‘Toprak Dede’ ve ‘Orman Kahramanı’ isimleriyle tanınan ve TEMA Vakfı’nun kurucusu Hayrettin Karaca, son yıllarda sansasyonlarla itibar kaybı yaşayan Nobel Ödülleri’ne alternatif bir oluşum olan ve bir anda dünya genelinde büyük saygınlık kazanarak ‘Alternatif Nobel Ödülü’ olarak anılan ‘Doğru Yaşam Onur Ödülü’nün de 2012 yılında sahibi olmuştu. Birleşmiş Milletler tarafından da ‘Orman Kahramanı’ seçilen Karaca, 1998’de, ‘Türkiye Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne layık görülmüştü. Yakından tanıma imkanı bulamadığım için bugün çok üzgünüm.
Üzerinden çıkarmadığı, oğlunun artık ipliklerle yaptığı kırmızı kazağıyla hatırlamak bile insanın içini ısıtıyor ve toprakla orman için adanmış bu yaşam hikayesinden ilham almaya devam etmek bile dünyayı güzelleştirmeye bir adım yaklaştırıyor. İşte, doğayı korumaya ve çevre bilinciyle çocukları yetiştirmeye ömrünü adamış ‘Toprak Dede’nin ardından kısa kısa, hatırlama...
Çevreye adanmış hayat
- Hayrettin Karaca, ünlü triko markası Çift Geyik Karaca’nın eski sahibi, aileden sanayici ve yıllarca Türkiye’nin ihracat lideri... İşin ilginç yanı, kendisi hiçbir zaman sanayici olmak istemiyor, aile işi olduğu için geleneksel düzene yani babasına karşı çıkamıyor ve şirketin başına geçmek zorunda kalıyor. Kendi hayaliyse hep edebiyat ve doğayla iç içe olmak. Dünya çapındaki en büyük trikoculardan Karaca, 20 yılı aşkın süredir, artık iplerden örülmüş kazağının dışında başka şey giymiyor, çünkü çevreciliğe kendini adadıktan itibaren, tüketime karşı çıkıyor.
- 50’li yaşlarından itibaren ticari başarısına değil; hayalini kurduğu doğaya katkı sağlamak için çalışıyor. Türkiye’nin ilk özel arboretumunu kuruyor ve dört bir yanından getirdiği tohumlarla 14 bin tür barındıran, tehlikedeki türler için de gen koruma merkezi olan dünyanın bildiği bir bilim alanı oluyor. Hatta, Hannover Üniversitesi Profesörü Mayer, “Şimdiye kadar hiç kişisel çıkar gütmeden, kendini insanlığın yararına çalışmaya adamış böyle birine rastlamadım” diye
anlatıyor onu.
- TBMM, Altenatif Nobel, Birleşmiş Milletler, Cumhurbaşkanlığı ve çok sayıdaki üniversiteden, çevreciliğe yaptığı katkılardan ötürü ‘Onur Ödülü’ sahibi...
‘Türkiye çöl olmasın’
- Çok büyük bir çevre aktivisti. 2008 yılında, yakın arkadaşı Sümerolog Dr. Muazzez İlmiye Çığ ile TBMM’nin Çankaya Kapısı önünde, yabancılara arazi satışına karşı yaptıkları eylem hâlâ konuşuluyor. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı’nın tarım arazilerini özelleştirme kararına karşı, karlı bir Ankara gününde yaptıkları bu oturma eylemi sırasında Karaca 87, Çığ 95 yaşındaydı.
- 2009 yılında, Küresel Isınma Kurultayı’nda, dönemin Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu’nun yanan ormanların yerine ağaçlandırma yapıldığı ile ilgili açıklamasına karşı “Yalan söylüyorsunuz!” çıkışı ve daha sonra bakanla görüşerek gerçekleri aktarmasıyla da gündem olmuştu.
- ’Türkiye çöl olmasın’ sloganıyla, 1992 yılında TEMA Vakfı’nı kurdu ve erozyon, çölleşme gibi tehlikelerle mücade etti. Vakıfla birlikte, çocuklara toprak, doğa ve ağaç sevgisini aşılayan ülke çapında çok büyük projelere imza atarak, gelecek kuşakları etkiledi.
Yeşilin candostu Toprak Dede, toprağın ağaç dolsun, mekanın cennet ormanlar olsun...