Milyonlarca yılı aşıp geldiler

Ömer Dağ | dagomer009@gmail.com/ Antropolog -  Kayseri’nin Kocasinan ilçesinde çobanlık yapan Murat Adıyaman, 2018 yılında Taşhan Mahallesi’ndeki Yamula Barajı kıyısında kemik parçası buldu. Yapılan incelemede, kemik parçalarının 6 ila 7.5 milyon yıl öncesine ait olduğu belirlendi. 2018 yılında Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin katkılarıyla Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Antropoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Okşan Başoğlu’nun bilimsel danışmanlığında, uzman ekip tarafından kazı çalışması başlatıldı. Bugün kazılar, Başoğlu’nun 2022 yılında görevini devrettiği Prof. Dr. Pınar Gözlük Kırmızıoğlu tarafından sürdürülüyor. Kızılırmak Havzası’nda bulunan Yamula Barajı’nın birçok noktasında kazı çalışmaları devam ediyor. Çevril, Taşhan, Emmiler ve Hırka köyü civarında fosiller tespit edildi ve sistematik kazı çalışmaları bu alanlarda yürütülüyor.

Neler bulundu?

Yamula Barajı fosil lokalitelerinin en önemli özelliklerinden biri, fosil hayvan türlerinin fazlalığının yanı sıra; bulunan materyalin tama yakın, korunma düzeyinin yüksek olmasıdır. Kazılarda bugüne kadar atlar (Equidae-hipparion), boş boynuzlular (Bovidae), hortumlugiller (Proboscidea), yırtıcılar (Carnivora), gergedanlar (Rhinoceratidae), zürafalar (Graffidae) domuzlar (Suidae), kaplumbağalar (Testudines), kemirgenler (Rodentia), koyun, keçi vb. hayvanların fosil kalıntıları bulundu. Özellikle fil (Proboscidea) buluntuları öne çıkıyor. 2018’de Taşhan mevkiinde bulunan Choerolophodon Pentelici türüne ait eksiksiz kafatası ve alt çene dünyada tek olma özelliğini taşıyor.

Replikaları sergileniyor

Kayseri fosil faunası yeniden canlandırılma çalışmaları da Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin destekleriyle devam ediyor. 2018 yılından bu yana çıkarılan birçok fosil ve bu fosiller kullanılarak elde edilen replika ayaklandırmaları şu anda Kayseri Büyükşehir Belediyesi fuaye alanında sergileniyor. En önemli buluntulardan biri olan Choerolophodon’un da tüm parçaları birleştirilerek ayaklandırma çalışmaları tamamlandı. Buluntular, özel teknikler kullanılarak uzun ve yorucu bir çalışmanın sonucunda araziden çıkarılarak bilimsel çalışmalarının yapılacağı Kayseri Bilim Merkezi’ne taşınıyor. 2018 yılında bulunan fosillerin bir kısmı Kayseri Bilim Merkezi’nde sergileniyor. Kayseri’nin jeolojik tarihinin sergilenmesi için Paleontoloji Müzesi çalışmaları da devam ediyor. Yapılan çalışmalar şehirde konuya olan duyarlılığı artırdı. Kızılırmak Havzası içerisinde veya dışarısında birçok noktadan fosil ihbarları gelmeye başladı. Bu da çalışmaların sınırlarının ve niteliğinin gün geçtikçe gelişeceğine işaret ediyor.