Toprağa basmış gibi vücuttaki elektriği atar mı? Kapış kapış satan çarşafın korkunç yüzü
Her geçen gün farklı trendlerin ortaya çıktığı TikTok uygulamasında son zamanlarda da topraklama çarşaf akımı başladı. İnsan sağlığı üzerine pozitif etkileri olduğu savunulan bu ürünün, vücutta bulunan fazla elektriği toprağa basmışçasına bir hissiyatla nötrleştirdiği iddia ediliyor. Prize takılarak kullanılan çarşafın korkunç yüzünü, Prof. Dr. Osman Çerezci anlattı.
Melike Sarıkaya/ Milliyet.com.tr - TikTok her gün yeni bir akımın türediği platform haline geldi. Herhangi bir ürünün kolaylıkla popüler olabildiği bu platformda son günlerin dikkat çeken ürünü ise topraklama çarşaf. Dışarıya çıkmadan vücudun toprakla bağlantı kurabileceği iddia edilen üründe, elektrik akımıyla toprağa basma hissiyatının alınacağı söyleniyor. Birçok insanın yaralanmasına, hatta bazılarının can verdiği kazalara sebep olan elektrikli battaniyelerin ardından topraklama çarşafın gündeme gelmesi akıllarda pek çok soru işareti oluşturuyor. Peki topraklama çarşaf nedir, vücutta biriken fazla enerji bu çarşafla nötrlenebilir mi? Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı, Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Çerezci, Milliyet.com.tr için cevapladı.
BENZERLERİ ATÖLYELERDE KULLANILIYOR
Topraklamanın farklı yöntemleri atölyelerde kullanılabiliyor. Çalışanların elektrikle olan ilişkisinden devrenin zarar görmemesi için bu yöntemlerin kullanıldığını aktaran Prof. Dr. Osman Çerezci, “Elektronik komponent imal edenler, devre tasarımcıları ürettikleri veya üretmeye başladıkları elektrik şarjından korunmak için topraklamayı kullanıyor. Çünkü bu atölyelerde elektriklenip devrenin bozulması çok yüksek, o anda gerilim oluşabiliyor. Çarşaf gibi bir örtü veya paspas, ki özellikle paspas toprağa bağlanıyor, toprakla ilintili oluyor. Dolayısıyla o paspasın üzerinde duran personel veya devre tasarımcısı parmaklarının ucunda birikmiş olan yükleri bu şekilde atıyor, devrenin içindeki elemanlara dokunsa da bozulmanın önüne geçmiş oluyor ” ifadelerini kullandı.
Atölyelerde ve elektrik elektronik tasarımcılarının buna benzer ürünleri sürekli kullandığını aktaran Çerezci, fabrikaların araştırma geliştirme çalışmalarında da böyle ürünlerin kullanılabildiğini söyledi. Prof. Dr. Çerezci, “Bazen günlük hayatta kazağımızı çıkarırken bir çıtırtı duyabiliriz. Aracımızı açarken birden elektriğe yakalanmış gibi küçük bir çarpma olayıyla da karşılaşabiliyoruz. Bu da vücudumuzda birikmiş olan elektrik yüklerinden kaynaklanıyor. Çözüm olarak doğal olarak bir arazide çıplak ayakla yürümek, toprakla bütünleşerek vakit geçirmek tavsiye ediliyor. Çünkü toprakta sonsuz sayıda diyebileceğimiz elektronlar var. Bu şekilde topraklama yapıldığında elektronlar çıplak ayak vasıtasıyla vücudumuza geçiyor ve böylece birikmiş olan yükler nötrleşiyor” dedi.
Prof. Dr. Çerezci, insanda bulunan fazla yüklerin deri üzerinde toplandığı bilgisini paylaştı. Vücudun tamamen dış katmanı üzerinde bu yüklerin olduğunu dile getiren Çerezci, “Mesela ellerimizin uçlarında, özellikle sivri oldukları için burnumuzun ucunda, parmaklarımızın uçlarında elektriklenme dolayısıyla fazla yük olabiliyor. Bu elektriklenme ise ofislerde ayaklarımızın halıya sürtünmesiyle, elektrikler cihazların çalıştığı ortamlarda olabiliyor. Tabii bu elektriklenmelerden kaynaklı rahatsızlık boyutuyla ilgili ciddi bir şeye literatürde henüz rastlamadık. Bu birikintilerin çok küçük etkileri oluyor” şeklinde konuştu.
‘ENERJİ HATTINA TAKILIRSA ELEKTRİK AKIMINA KAPILABİLİR’
Kullananların günlük yaşamda daha sağlıklı hale geleceği iddia edilen çarşafla ilgili değerlendirme yapan Prof. Dr. Çerezci, elektrikli battaniyelere de dikkat çekti. Ülkemizde bu tarz ürünlerin kullanımını çok doğru bulmayan Prof. Dr. Çerezci sebepleri şu şekilde anlattı:
“Bu ürünlerin bizim ülkemizde kullanılması pek uygun değil. Elektrikli battaniyeler ne kadar sorun çıkardı. Çok yangın oldu, büyük zararlar meydana geldi, fişi takıp üzerinde uyudukları için birçok insan yandı. Bu tür kazalar bu üründe olmayacak anlamına gelmiyor. Öncelikle bu üründe toprak hatlı priz olması gerekiyor. Üçlü prizlerde topraklı kısma takılması gerektiği söyleniyor. Evlerimizde üçlü prizler var ama topraklı kısmının ne kadar topraklanmış olduğunun, elektrik tesisatın topraklama seviyesinin kontrol edilmesi gerekiyor. Çoğu yapılarda bu, dikkatsizce yapılıyor. Dolayısıyla topraklama yapılmadıysa fiş prizin ilgili kısmına takılırken, kişi elektrik akımına kapılabilir. Elektriklenme olmasından kaynaklı kişi, sıkıntı içerisinde kalabilir. Bu ürünlerin her evde, her yapıda çok fazla kullanabileceğimizi pek düşünmüyorum. Kişinin bunu aldığını ve topraklama hattına değil de enerjili hatta fişi taktığını düşünelim. Ne olacak? Elektrik çarpacak. Bu üründe en az 1 megavoltluk bir direnç olması lazım ki fiş yanlışlıkla enerjili kısma takılırsa elektrik çarpması önlensin. Tabii üründe bu yapıldı mı bilmiyoruz. Onun için üründe ölçüm yaparak kontrol edilmesi gerek. Şu an böyle bir bilgi de yok açıkçası.”
‘FAYDALI OLDUĞUNA DAİR BİLİMSEL RAPOR YOK’
Piyasada satışı hızla devam eden topraklama çarşaf için vaatlerden biri ise radyasyonu yok ettiği. Prof. Dr. Çerezci ise elektrik yüklerini nötrlediğini dile getirirken, “Bu ürün radyasyonu değil, elektrik yüklerini nötrlüyor. Vücutta meydana gelen elektrik yüklerini sıfırlamak amacıyla yapılmış. Bizde artı, toprakta ise sayısız eksi yükler var. Bu ürünün toprakla, bahçeyle temas etmek yerine binada topraklama tesisatı varsa ara eleman olarak vücudun toprakla birleşmesini sağlıyor. Ancak bunun faydalı olduğuna dair bilimsel bir rapor yok. Bu ürünü Sağlık Bakanlığı test etmeli. Piyasaya sunulmadan önce test edilmeli. Belki hastanelerde veya belli bir incelemeden sonra ne kadar fonksiyonel olduğunun ortaya çıkarılması lazım. Tüm insanların vücudunda yükler var. Ben bu noktada yaşantımda bir olumsuzluk olduğunu düşünmüyorum. Topraklama çarşafı kullananların hayatında ne gibi değişiklikler oluyor test edilmesi lazım” ifadelerine yer verdi.
'OLUMSUZLUKLAR DOĞRUDAN BEDENE ETKİ EDECEK'
Kişinin fişi yanlış prize takmasından veya topraklanmanın yeterince olmaması ihtimallerinin zarar verebileceğini vurgulayan Çerezci, "Kişi kalp pili taşıyorsa ya da birtakım sağlık sorunları varsa ona direkt olumsuzluk etki edecek. İnsanın doğal bir şekilde topraklanmasına benzemiyor. Bir elektrik cihazını topraklarsın evet ama iyi bir topraklama yoksa bile cihaz önünde sonunda bozulur ve sigorta atar. Peki bizim sigortamız nereden atacak? Bu ürünler alınırken negatif etkilerinin de dikkate alınması lazım. Bütünüyle masum, sağlığı destekleyici bir ürün gibi düşünmemek gerek görüşündeyim” diyerek ürünün tüm etkilerinin dikkatle incelenmesi gerektiğine dikkat çekti.
1-2 DAKİKA TOPRAKLA TEMAS ETMEK YETİYOR
Vücutta bulunan fazla yüklerin sıfırlanması için uzun uzadıya toprakta yatmaya gerek olmadığına değinen Prof. Dr. Çerezci, “Topraklama dediğimiz şey, vücutla yeryüzü birleştiğinde saniyede bu yüklerin sıfırlanması demek. Yani uzunca toprakta uzunca bir vakit geçirmenin hiç gereği yok. En fazla 1 ya da 2 dakika bile yeterli. Vücutta herhangi bir yük fazlalığı varsa, topraktan elektronlar hemen çekilip vücudumuzda yerlerini alıyorlar. Topraklama bu kadar hızlı gerçekleşiyorken bu ürüne ihtiyaç yok. ‘Yatakta çarşaf gibi dursun, ben nötrlensin diye uyuyorum’ gibi düşünceler çok saçma” dedi.
'YATARKEN TÜM FİŞLER ÇEKİLMELİ'
Geçmişte elektrikli battaniyelerden kaynaklı yaşanan kazaları hatırlatan Prof. Dr. Osman Çerezci, “Büyük kazalar oluyor. Böyle kazaların olduğu evlerde insanlar yanarak can vermişti. Elektriklin battaniyelerde bile yatmadan 20 dakika önce yatak ısıtılabilir. Yatarken kesinlikle ürün prizden çekilmeli. Düğmeden kapatmak yeterli olmuyor. Topraklama yapılmış prize takılı olsa da fişin prizden çekilmesi lazım. Böyle bir çarşafta yatmakta hiç doğru değil, anlamlı da değil açıkçası. Saniyede vücudun nötrleşiyorsa niye dursun ki? Elektromanyetik radyasyon açısından da hijyenik bir ortam olmasını düşünüyorsak, uyuduğumuz bölgede fişlerin çekili olması gerek. Baş ucumuz mümkün olduğu kadar elektriksel cihazların uzağında olmalı. Duvarın arkasında elektronik cihazlar olduğunda bile baş ucumuza yakınsa beynimiz etkilenebiliyor. Doğrudan elektriklenme dışında bir etkiyle de sağlık sorunlarımız oluşabilir” diyerek bu tarz ürünlerin kullanımında dikkatli olunması gerektiğinin altını çizdi.