Tatlandırıcılar bilinçli kullanılmalı

Tatlandırıcıların özellikle kilo kontrol programlarında, diyabet hastalarında “yasak besin’’ kavramını sınırlandırması ile tercih edildiğini anlatan Diyetetik Uzmanı Ağıllı, “Dikkat edilmesi gereken nokta, bu tatları denerken yapay tatlandırıcılar hakkında süren tartışmalar nedeniyle günlük kullanım dozunu aşmamak en güvenilir adım olacaktır” dedi. Ağıllı, yapay tatlandırıcıların özellikle düşük kalorili ya da kalorisiz olmaları ile zayıflama programlarında, kan şekerini yükseltmeyen çeşitleri ile diyabet hastalarında kullanılabildiği için piyasada pek çok ürün içeriğinde kullanıldığını hatırlattı.

Yapay tatlandırıcılara ilişkin bilgiler veren Eda Ağıllı, bu konuda akla takılan en önemli sorunun, söz konusu ürünlerin kanser gibi ciddi sağlık problemlerine yol açıp açmadığı olduğunu belirten şöyle konuştu:
“Yapay tatlandırıcılar, piyasaya sürülüp kullanımları başladığından bu yana kimileri tarafından bir devrim edasıyla karşılanırken, önemli bir grup araştırmacı tarafından da konuya temkinli yaklaşılmıştır.

Tartışmalara rağmen, yapay tatlandırıcılar aradan geçen zaman boyunca çeşitlenmiş, kullanım oranları artmış ve yine fazlaca tartışılmalarına karşın üretimlerine her geçen yıl hız verilmiştir. FDA (U.S. Food and Drug Administration) tarafından onaylanmış 5 yapay tatlandırıcı vardır; Asesülfam K, Aspartam, Sakarin, Sükralaz, Neotame.”

Mayasante Polikliniği Beslenme ve Diyetetik Uzmanı Eda Ağıllı, Aspartam’ın, şekerden 200 kez daha tatlı bir madde olduğunu kaydederek, şeker kadar kalori (4 kkal/g) değerine sahip olmasına rağmen, çok küçük miktarlarda kullanıldığı için kalorisiz olarak düşünüldüğünü belirtti.

Dünyanın 90'dan fazla ülkesinde gıda ve sağlık alanındaki yetkili kurumların, Aspartam kullanımını onayladığına değinen Eda Ağıllı şunları söyledi :
“Ancak Aspartam’ın kanserojen olduğuna dair çok sayıda bağımsız bilimsel çalışma da var. Aspartam kullanırken dikkat edilmesi gereken hastalık grubu, genetik bir hastalık olan fenil ketonüri hastalarıdır. Aspartam, Avrupa Birliği'nde gıda katkı maddesi olarak E951 kod adını almıştır.”

Diyetetik Uzmanı Ağıllı, Asesülfam-K’nın şekere göre 200 kez daha tatlı olduğunu ve sıfır kalori içerdiğini ifade ederek, “Asesülfam-K vücut tarafından parçalanamaz ve idrarda değişikliğe uğramadan atılır. Kullanım alanı geniştir. Neotam ise, şekere göre 7000 ile 13000 kat daha tatlıdır ve kalori değeri yoktur. FDA Neotam’ı genel kullanım amaçlı tatlandırıcı olarak onaylamıştır.

Tagatoz, süt ürünlerinde bulunan karbonhidrat şekeri olan laktozdan üretilmiş düşük kalorili tatlandırıcıdır ve 2001 yılında onaylanmıştır. Sükrozdan daha farklı metabolik özelliklere sahip olan tagatoz, kan şekeri ve insülin üzerine çok az etki eder” diye konuştu.
Mayasante Polikliniği Beslenme ve Diyetetik Uzmanı Eda Ağıllı, gerçek şekerden yapılmış kalori içermeyen tek tatlandırıcının sükrolaz olduğunu belirtti.

Şekerden 600 kat daha tatlı olan sükrolazın, şekerin aksine vücut tarafından bir karbonhidrat olarak tanımlanmadığı için diş çürüklerine neden olmadığını kaydeden Ağıllı, “Sükrolaz kan şekerini etkilemez ve diyabet hastalarında kullanımı güvenlidir. Her türlü ısıl işleme uğrayabilir, yapısı bozulmaz, böylece fırın ürünlerinde rahatlıkla kullanılabilir. Tadı şekere en yakın tatlandırıcı olarak bilinir. Sükralozun güvenilirliği ile ilgili yapılan çalışmalar sonucunda hiçbir toksik ve yan etkisinin olmadığı saptanmıştır” dedi.

Eda Ağıllı, günümüzde dünya marketlerinde sentetik içerikli tatlandırıcıların yaygın olduğunu belirtirken, Stevia rebaudiana Bertoni bitkisinin Güney Amerika’da yerliler tarafından yüzyıllardır geleneksel tatlandırıcı olarak kullanıldığını söyledi. Kalori vermeyen stevia’nın şekere nazaran 230-250 kat daha tatlı olduğunu kaydeden Ağıllı, “Doğal alternatif bir tatlandırıcı olan stevia, şekerden çok daha fazla tatlı, enerji içermeyen bir bitkidir. FDA onaylı bir besin maddesi olarak satılmaktadır. İlaç sanayisine yeni bir bakış açısı getirebilecek olan stevia, diyabetikler tarafından kullanılabilir” ifadelerini kullandı.