Sedef hastalığı erkek üreme sağlığını tehdit ediyor!

Serpil Dokurel – PembeNar Özel

Sedef hastalığı tıp dilinde (psoriasis) tüm vücutta görülebilen kızarıklık ve kabuklanmayla seyreden, her yaşta görülebilen yaşam boyu süren, fiziksel ve psiko-sosyal sağlığı önemli boyutta bozarak yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen bir hastalıktır.

Sedef hastalığı genetik yatkınlık zemininde oto-immun dediğimiz bağışıklık sistemi kaynaklı bir hastalıktır. Sıklıkla aile öyküsü vardır.

Sedef hastalığını tetikleyen faktörler nelerdir?

Stres

Travma

Alkol ve sigara kullanımı

İlaçlar ( başlıca beta-blokör, ace-inhibitörleri, indometazin, klorokin, terbinafin gibi…)

HIV, beta-hemolytic streptokok gibi mikro-organizmalara bağlı enfeksiyonlar

Obezite (şişmanlık) başlıca tetikleyici sebeplerdir.

Sedef hastalığı hangi belirtilerle kendini gösterir?

Sedef hastalığının belirtileri zaman zaman kaşıntının eşlik ettiği, sıklıkla diz, dirsek gibi dış yüzeylerde başlangıç gösteren, beraberinde saçlı deri, kuyruk sokumu, genital bölgenin eşlik edebildiği, kızarık zeminde üzeri kalın gümüşümsü kabuklarla kaplı plaklardır. Döküntüler zamanla artarak vücutta yaygın dağılım gösterebilir. Ayrıca tırnaklarda nokta şeklinde çukurlaşma, sarı renk değişikliği ve kalınlaşma görülebilir. Hastaların minimum % 5’inde eklemlerde şişlik ve ağrı bulguları ortaya çıkabilir.

Yumurta tüketimine dikkat!

Sedef hastalığında son yıllarda, obezite, metabolik sendrom, nonalkolik yağlı karaciğer hastalığı ve kardiyovasküler hastalık (KVH) riskinin de artmış olduğu ve bunun hastalık şiddetiyle ilişkili olduğunu destekleyen veriler mevcuttur. Dolayısıyla sedef hastalığında beslenme tarzı önemlidir. Kırmızı et süt ürünleri, yumurtanın fazla tüketilmesi çoklu doymamış yağ asidi türevlerinin oluşmasına bu da sedef hastalığını tetikleyen inflamatuvar yani iltihabi sürece sebep olur.

Çok fazla işlenmiş, yüksek kalorili yiyecekleri yemek obeziteye, metabolik sendroma ve çeşitli kronik sağlık koşullarına neden olabilir. Böyle durumlar vücutta kronik iltihaplanmaya, bu da sedef hastalığının alevlenmesine neden olabilir. Ayrıca sedef hastalarında gluten duyarlılığın arttığı saptanmıştır.

Bu nedenle; Kırmızı et, sosis, pastırma ve diğer işlenmiş kırmızı etler, yumurta ve türevleri, hazır gıda ürünleri, konserve meyve ve sebzeler, şeker, tuz ve yağ oranı yüksek işlenmiş yiyecekler, buğday ve buğday türevleri, çavdar, arpa ve, buğday içeren makarna, erişte ve unlu mamüller, bazı soslar ve çeşniler mümkün olduğunca az tüketilmelidir.

Erkeklerde sperm kalitesini bozuyor!

Sedef hastalığı tedavi edilmezse üreme sağlığını olumsuz etkileyebilir. Yapılan çalışmalar tedavi edilmemiş sedef hastalığının erkek fertilitesini (üreme yeteneğini) bozabileceğini göstermektedir. Bu hastalarda sperm yapısının bozulduğu ve hareket edebilen sperm yüzdesinin azaldığı gösterilmiştir. Bunun sebebi sistemik iltihabi durumun hormonal profil üzerindeki ve cinsel aksesuar bez üzerindeki iltihabi etkisinden kaynaklanabileceği belirtilmektedir. Sedef hastalığı olan erkeklerde androlojik değerlendirme, semen analizi, hormonal ölçüm, ayrıca skrotal (testis) ve transrektal ultrason dahil olmak üzere gonadal fonksiyonun detaylı değerlendirilmesinde fayda vardır.

Sedef hastalığı kontrol altına alınabilir ancak kesin yüzde yüz bir tedavisi yoktur. Hayatın herhangi bir döneminde alevlenme gözlenebilir. Hafif şiddetli psoriasis olguları sedef hastalarının %70-80’ini kapsar, sınırlı/lokalize hastalığa sahip olup yalnızca topikal tedavi dediğimiz sürme ilaçlarla yönetilmektedir. Böylece topikal tedavi, hastaların büyük çoğunluğunda kullanılan en yaygın tedavi şekli olup, etkin uygulama büyük önem taşımaktadır. Orta ve şiddetli olgularda ise sistemik tedaviye gecikmeden başlanmalıdır. Bunlar tek başına ağızdan ,enjeksiyon yada damar yoluyla verilebilir veya topikal tedavi ve fototerapi(ultraviyole tedavisi) ile birlikte uygulanabilirler. Uygun tedavinin belirlenmesi için sedef hastalarının mutlaka bir dermatoloji uzmanı tarafından değerlendirilmesi şarttır.