Saç dökülmesinin psikolojik etkilerini biliyor muyuz?

Yapılan araştırmalar/anketler saç dökülmesinin kişiler üzerinde yarattığı pozitif ve negatif etkileri ortaya koymuştur.

Saç dökülmesi yaşayan kişilerin en çok etkilendiği durumlara bakacak olursak birinci sırada gençliğin sonu gibi algılanması ve yaşlanma kaygısını görüyoruz.

Saç dökülmesi kadınlarda da erkeklerde de daha olgun görünmeye neden olmakla birlikte sonuç olarak saç dökülmesi pek çok kişi tarafından; gençlik döneminin, canlılığın, çekiciliğin bitmeye başladığının sinyalleri olarak yorumlanabilmektedir. Saç dökülmesi ile birlikte insanların bilinçaltında kurdukları denklem şöyledir: Saç kaybı = Gençlik kaybı = Kaçınılmaz yaşlanma

Bununla birlikte saç dökülmesi yaşayan pek çok kişinin ortak sıkıntısı, saçlarına şekil vermede yaşadığı zorluklardır. İncelen saçları daha hacimli göstermek, saçlara istenilen şekilde stil yaratamamak kişiyi her geçen gün daha çok bunaltmakta ve sonuç olarak genel dış görünüşten duyulan memnuniyetsizlik hat safhada olmaktadır. Ön saç çizgisindeki saçların kaybı kişilerin dış görünüşünü oldukça değiştirmektedir. Alın bölgesindeki saçların dökülmesi yüz balansını değiştirmekte ve daha yaşlı bir görünüme neden olmaktadır.
1998’de yapılan bir çalışma; ileri düzeyde saç kaybı yaşayan erkeklerin, daha minimal düzeyde saç dökülmesi olan erkeklere göre daha yaşlı göründüklerini düşünerek görünüşlerinden daha fazla şikayetçi olduklarını ortaya koymuştur.

Çalışmaya katılan tüm yaş gruplarında bu görüş ön plana çıkmıştır. Ancak genç erkeklerin bu konuya gösterdiği hassasiyet orta yaştaki erkeklere göre daha yüksek bulunmuştur.
Başka bir çalışma, saç dökülmesinin kadınları erkeklerden daha fazla üzdüğünü ortaya koymuştur. 1992’de the Journal of the American Academy of Dermatology dergisinde yayımlanan çalışmada, kadın ve erkeklerde görülen saç dökülmesinin psikolojik etkileri karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmaya göre kadınların dış görünüşlerinden çok daha fazla rahatsızlık duyduğu ve durumu kabullenmelerinin çok daha zor olduğu belirtilmiştir.

Sonuç olarak her iki çalışmada da gösterilmiştir ki; saç dökülmesi kadınları erkeklere kıyasla, psikolojik ve duygusal olarak daha fazla etkilemektedir. Bu testlerin sonuçları kadınların dış görünüşleri konusunda erkeklerden daha fazla kaygılandıklarını ortaya koymaktadır. Kadınlar dünyadaki ve çevrelerindeki diğer insanların onları görünüşlerinden dolayı kabul etmeyecekleri konusunda daha fazla güvensizlik duyma eğilimdedir.

Fiziksel güzellik, kişilerin kendilerine duydukları özgüvenin önemli parçalarından biridir. Aynı zaman da en savunmasız olanıdır. Saç dökülmesi kişisel özgüveni ve kişinin kendine verdiği değeri belirgin olarak aşağıya çekmektedir. Saç dökülmesi fiziksel çekicilik ve bireysel ifade için belirleyici bir faktördür. Saç dökülmesi kişilerin kendini çekici hissetme duygusunu olumsuz etkilemektedir. Saç kaybı yaşayan kadınlar için özellikle genç ve cazibeli görünüme önem veren sosyal ortamlarda bulunmak oldukça zordur.

Çünkü kadınların çoğu daha iyi görünmek için kuaförlerde para ve zaman harcamaktan çekinmezler. Saç dökülmesi yaşayan bir kadın için ise bu durum travmatik olabilmektedir. Saç dökülmesi olan kadınlar için önceden iyi sonuçlar aldıkları fön, boya, kesim gibi kuaför uygulamaları artık başarısızlıkla sonuçlanabilmektedir. Kadınlar saçlarının döküldüğü gerçeğiyle yüzleşmede sıkıntı yaşayabilirler.

Saçların oldukça gür olması kişinin kendine duyduğu güvenin artacağını garanti edemez. Ancak çalışmalar göstermiştir ki; saç dökülmesi yaşayan erkeklerin %75’i saç kayıpları yaşamaya başladıklarından beri kendilerine daha az güven duymaktadır (özellikle de karşı cinsle karşılaştıkları zamanlarda).

Ve bu durum sadece erkekler için geçerli değildir. İstatistikler saçları dökülen kadınların sürekli dökülen alanı kamufle etmek ya da durumu saklamak için çaba sarf etmeleri nedeni ile kendini ifade etmede, konuya odaklanmakta sıkıntı yaşadığını ortaya koymuştur.

Saç dökülmesi belirgin seviyeye ulaştığı zaman, kişilerin alay konusu olmasına, lakaplar takılmasına neden olabilmektedir. Yapılan çalışmalar; kellik sorunu olan erkeklerin %60’ının hayatlarının bir bölümünde bu durumu yaşadığını göstermektedir.

Ekstrem durumlarda bazı insanlar saç dökülmesi sorunu nedeniyle depresyona kadar ulaşan büyük sıkıntılar yaşayabilmektedir. Bazı insanlar, saçları dökülmeye başladığı zaman, geriye döndüremedikleri şeyler olduğunu ve kendi hayatlarındaki kontrolü kaybettikleri varsayımına girmektedir. Pek çok araştırmada ileri düzeyde kellik sorunu olan kişilerin anksiyete ve depresyona daha yatkın oldukları gösterilmiştir.
Kellik sorunu olan erkekler genellikle, gür saçları olanlara karşı duyulan kıskançlık hissini yaşamışlardır. Çünkü onlar saçları olan kimselerin sahip olduklarına karşı umutsuzca imrenmektedir.
Saç dökülmesi, kamera karşısında ya da sürekli halkın gözü önünde olan kişilerin iş yaşantısında sıkıntı çekmelerine de neden olabilmektedir.

Sonuçta saç dökülmesinin pek çok duygusal sonuçları olabilmektedir. İyi haberse saç dökülmesi destek tedavi yöntemleri ile yavaşlatılabilmekte hatta kellik problemine saç ekimi ile kalıcı olarak çözüm sağlanabilmektedir.

DR. Handan Yavuz Köksal