Refleks Nedir? Doğuştan Gelen Ve Sonradan Kazanılan Refleks Örnekleri Nelerdir?
Refleks, ani hareketlere ve değişimlere karşı vücudun istem dışı gösterdiği tepkilere verilen isimdir. Görülme çağına ve sıklığına göre birçok refleks türü vardır. Örneğin tonik boyun refleksi sadece bebeklerde görülürken, hapşırma refleksi her yaşta görülebilir. Refleks nedir? Doğuştan gelen ve sonradan kazanılan refleksler nelerdir? Sizin için örnekleriyle birlikte derledik...
Reflekslerin yaklaşık %80'i doğuştan gelir ve ömür boyu sürer. Bazıları ise bebeklik ya da çocukluk döneminde tamamen unutulur. İstem dışı hareketler birer sinir sistemi etkinliğidir ve omurilik soğanı tarafından kontrol edilir.
Refleks Nedir?
Vücudun koruma mekanizmalarından biri olan refleks, sinir sisteminin muhtelif değişimlere ya da uyaranlara karşı gösterdiği tepkilerdir. Aniden gelişen reflekslerin ortalama süresi birkaç saniyedir. En sık görülen reflekslerin başında öksürük ve hapşırık geliyor. Birçok hastalığın da belirtisi olan bu refleksler vücudu korumaya yöneliktir ve kişinin isteği dışında gerçekleşir.
Doğuştan Gelen ve Sonradan Kazanılan Refleks Örnekleri
Doğuştan gelen refleksler, herkeste aynı görülür. Doğrudan doğruya sinir uçlarının uyarılmasıyla oluşan bu hareketler, omurilik tarafından kontrol edilir. Örneğin adım atma refleksi, doğuştan gelir ve sadece bebeklerde görülür.
Sonradan edinilen refleksler ise davranışsal değil bilişseldir. Gen aktarımıyla geçmez. Sonradan öğrenildiği için kişiden kişiye farklılık gösterir.
1-Doğuştan Gelen Refleks Örnekleri:
Hapşırma:
Akciğerlere dolan havanın dışarı atılması
Işık refleksi:
Göz bebeğinin ışığın karşısında büyümesi, ışık refleksi adıyla bilinir. Bunun nedeni göz bebeğin içinde bulunan damarların ışığa karşı duyarlı olmasıdır.
Diz Kapağı refleksi:
Omurilik ve sinir sisteminde ortaya çıkan bazı hastalıklar reflekslerin zayıflamasına neden olur. Bunun için muayene esnasında diz kapağı kirişine bir nesneyle hafifçe vurulur. Motor sinir hücrelerinin uyarılması sonucu bacak refleks gösterir ve öne doğru hızlıca kalkar.
Diz kapağı refleksi bir şarta bağlı olsa da doğuştan gelen bir reflekstir.
2-Sonradan Öğrenilen Refleks Örnekleri:
Limon görünce ağzın sulanması ya da kişinin sevdiği bir yemeği görünce karnının guruldaması, sonradan öğrenilen şartlı reflekslere örnek olarak gösterilebilir. Bisiklet ve araba sürmek gibi tekrara dayalı alışkanlıklar da başta bilişsel bir eylem iken zamanla reflekse dönüşür.