Prematüre bebeğin yaşayacağı olası sorunlar
Bağışıklık sistemi, antikor geçişi ve organ gelişimi tam olarak tamamlanmayan prematüre bebekleri, pek çok sağlık sorunu bekliyor.
Bilgi Grup Yayıncılık’tan çıkan, Prof. Dr. İpek Akman’ın yazdığı ‘Sevgiyle Büyü Prematüre Bebek’ kitabı, prematüre bebeği ve yaşayacağı olası sorunları tanımanın yollarını anlatıyor. Ayrıca ailelere bakımla ilgili bilgiler ve tavsiyeler veriyor. Prematüre bebek; solunum, merkezi sinir ve dolaşım sistemi, kalp, göz, işitme, enfeksiyon sorunları yaşayabiliyor. Yani eve dönüş yolunda bebeği bekleyen pek çok sağlık sorunu var.
Respiratuvar Distres Sendromu: Prematürelerde en sık görülen akciğer hastalığı. Sürfaktan yetersizliğe bağlı olarak gelişiyor. Sürfaktan, akciğerlerdeki hava keselerine yayılan ve bu keselerin açık kalmasına yarayan bir madde. Hava keselerinin açık kalması, akciğerlerden kan dolaşımına oksijen iletilmesi ve vücuttan karbondioksit uzaklaştırılması için gerekli. Bebeğin solunumuna yardımcı olabilmesi için ventilatöre (solunumu destekleyen cihaz) bağlanması gerekebilir. Eksik sürfaktan ilaç olarak verilir. Çoğu bebek, 5-7 günün sonunda oda havasında nefes almaya başlar.
Periventriküler lökomalazi: Bebeklerde anne karnında, doğumda veya doğumdan sonraki erken günlerde kan akımının ve oksijen miktarının azalmasına bağlı olarak beyin hasarı olabilir. Periventriküler lökomalazi, beyin sıvısının dolaştığı boşlukları çevreleyen beyin dokusunun yumuşaması ki bunun da nedeni, buradaki dokunun ölmesi. Erken dönemde hiçbir bulgu göstermez, gelişmesi 3-4 haftayı bulabilir. Hastalık, bebeğin beyin dokusunun resminin alınmasını sağlayan USG ve MR ile araştırılır. Özel bir tedavisi yok. Kalıcı hasar bırakıp bırakmadığı bebeğin fiziksel ve zihinsel gelişiminin takip edilmesiyle anlaşılır.
Patent Duktus Arteriosus: Bu damar, fetüste aortla akciğer atardamarları arasındaki bağlantıyı sağlar. Bebek doğup oksijenli ortama geçince bu damar büzülür ve kapanır. Prematüre bebeklerin bir kısmında bu damar kapanmaz ve kalbin iş yükü artar. Bebek solunum zorluğu çeker, dolaşımı bozulur ve kalbi büyür. Bu damarın kapanması için bazı ilaçlar verilir. Olguların yüzde 85’i ilaçla kapanır, kapanmayanlarsa ameliyat edilir.
Nekrotizan Enterokolit: Prematüre bebeklerin en önemli bağırsak hastalığı. Tam gelişemeyen bağırsaklar, kan dolaşımındaki değişikliklere ve enfeksiyonlara duyarlı hale gelir. Bağırsak dokusu zarar görebilir ve delinme oluşabilir. Bu durumda beslenme kesilir, bebek damardan beslenir. Mideye yerleştirilen tüp, mide ve bağırsaktaki fazla havayı, sıvıyı boşaltır. Antibiyotiğe başlanır. Sorun, bağırsağın üç yüzündeyse vücut zamanla bunu onarır. Bağırsak duvarındaki delinmeler, ameliyat gerektirebilir.
Prematüre Retinoplastisi: Erken doğan bebeklerde retina tabakasındaki damarlar yeterince gelişemez ve bu süreç tamamlanmaya devam eder. Bebeğe yaşaması için verilen oksijen de gözdeki damarların anormal gelişmesine yol açar. Beş farklı evresi olan hastalıkta, birinci ve ikinci evreler tedavi gerektirmez. Üçüncü evrede lazer tedavisi yapılır. Dört ve beşinci evrelerdeyse cerrahi işlem uygulanır.
İşitme kaybı: Doğum ağırlığı bin 500 gr.’dan az olan, solunum cihazına bağlanmış, kan değişimi ve menenjit geçiren bebekler işitme kaybı için yüksek risk grubunu oluşturuyor.
Enfeksiyonlar: Prematüre bebekler, bağışıklık sistemleri gelişmediğinden ve antikor ge çişleri tamamlanmadığından doğum kanalından geçerken veya yoğun bakımda enfeksiyon kapabilir. Bebeklerin hemen antibiyotikle tedavi edilmeleri gerekir yoksa enfeksiyon hızla ilerleyerek ölüme yol açabilir.
Kansızlık: Bebek, doğumla oksijenli ortama hızlı geçiş yapar. Bu durum, kan üretimini azaltır. Prematüre bebeklerde bu tablo, daha ağır seyreder. Sorun, bebeğe kan verilmesiyle çözülmeye çalışılır. Ayrıca ilaçlarla korunma sağlanır .