Kortizol Nedir? Kortizol Kaç Olmalı? Yüksekliği Ve Düşüklüğü Nedenleri

Kortizol hormonu bağışıklık sisteminin fonksiyonlarını devam ettirebilmesi adına büyük önem taşımaktadır. Ayrıca tansiyon ve kan şekeri düzeyini kontrol etmektedir. Bu sebeple gereklilik taşıyan bir hormondur. Kortizol oranı arttığında büyük riskler ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple özellikle bazı tedavilerde kortizonlu ilaç kullanıldığında dikkatli olunmalıdır.

Kortizol Nedir?

Böbrek üstü bezlerinde bulunarak üretilen ve kandaki stres seviyesini düzenlemeye yarayan birincil hormona kortizol adı verilmektedir. Kortizol genellikle tehlike hissedildiğinde psikolojik olarak salgılanan bir hormondur. Bu sebeple koruyucu bir hormon olarak kabul edilebilir. Ancak fazla salgılandığında risk oluşturan bir hormondur. Genellikle hastaların ilaç tedavisi gördüğü durumlarda kandaki kortizol düzeyi kontrol edilmektedir. Kortizol seviyesi yüksek olan ilaçlar kullanılırken bazı dikkat edilmesi büyük önem taşımaktadır.

Kortizol hormonu, hayati bir önem taşımaktadır. Gün içinde insan vücudunda devamlı olarak salınan hormondur. Ancak tehlikeli durumlarda oran artmakta ve daha fazla salgılanmaktadır.

Kortizol Kaç Olmalı?

İnsan vücudu üzgünken ya da tehlike durumlarında içgüdüsel olarak kendini koruma eğilimine geçmektedir. Bu aşamada böbrek üstü bezlerinde bulunan kortizol hormonu salgılanarak beyindeki hipofiz bezlerine uyarı göndermektedir. Bu aşamada kortizol hormonu belli oranda salgılanır. Bu oranın ölçüsü oldukça önemlidir. Fazla salgılanması halinde hayati riskler ortaya çıkarmaktadır. Kortizol hormonu oranları gündüz ve gece fark etmektedir. Bu hormon gündüz saatlerinde geceye göre daha yüksektir.

Normal bir yetişkinde kortizol seviyesi sabah saatlerinde 0,25-0,60 mikrogram/desilitre aralığındadır. Bu oran öğle saatlerinde 0,08-0,20 aralığına ulaşmaktadır. Akşam saatlerine doğru giderek düşmekte ve 0,04-0,13 aralığında seyretmektedir. Gece uyku halindeyken en fazla 0,02-0,07 aralığında olmalıdır.

Kortizol Hormonu Yüksekliği ve Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?

Yeterli kortizol salgılanmadığı taktirde kortizol düşüklüğü ortaya çıkmaktadır. Kortizol düşüklüğünün bazı sebepleri vardır:
- Tümör ya da kafa travması gibi hipofiz bezlerini etkileyecek hasarlar
- Adrenal bezlerle ilgili ortaya çıkan bazı sağlık problemleri
- Adrenal bezlerin ameliyat ile alınması
- Aşırı kan kaybı
- Verem, ADIS gibi hastalıklar
Kortizol seviyesi bazı durumlarda ise yükselme göstermektedir. Bu durumun bazı sebepleri vardır:
- Kortizol oranı yüksek ilaçlardan yüksek dozlarda kullanmak
- Aşırı stres ve gerginlik
- Doğum kontrol hapları
- Adrenal bezleri hastalıkları
- Tümör ve tramva
- Tiroid hormonunun fazla salgılanması