Kısırlık önlenebilir mi?
Bazı kötü alışkanlıklardan, radyoaktif maddelerden ve hastalıklardan korunmak, sperm kalitesini artırarak hamile kalma olasılığını yükseltiyor.
Eurofertil Tüp Bebek Merkezi Medikal Direktörü Uzm. Dr. Hakan Özörnek, sperm kalitesiyle çocuk sahibi olmanın arasındaki ilişkiye dair sorularımız yanıtladı.
Sperm sayısını ve kalitesini artırmak mümkün mü?
Sperm sayısının düşük olması, gebelik şansını düşürdüğü için en az 15 milyon/ml. ve üzerinde olması isteniyor. Doğru beslenme, hareketli yaşam, sigara, alkol, kafein alışkanlıklarının kontrolü, mevcut diyabet, tiroid yetmezliği gibi hastalıkların ve hormonal bozuklukların tedavisi, varikosel gibi sorunların cerrahi olarak düzeltilmesi, anti-oksidan destekler, sperm sayısını artırabiliyor. Ayrıca testislerin ısısının vücut ısısından 1.5-2 derece daha düşük olması şart. Yapılabilecekler şöyle sıralanabilir;
*Fazla kilolarınızdan kurtulun.
*Özellikle sauna ve sıcak su banyoları sperm üretimini kötü yönde etkiliyor. 40 derece üzerindeki suda 30 dakikadan fazla zaman geçirirseniz sperm sayınız düşüyor. Dar ve naylon iç çamaşırlarıyla pantolon giymeyin.
*Kahve, alkol, sigara gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durun. Sürekli alkol alanlarda zamanla testisler küçülüyor, testosteron üretimi bozuluyor.
*Bazı tarım ve böcek ilaçları sperm üretimini olumsuz etkiliyor. Bunlardan uzak durun.
*Antibiyotik, depresyon, mide ülseri, hipertansiyon ve alerjik hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, sperm üretimini bozuyor. Bu tür ilaçları kullanmadan önce doktorunuza danışın.
*Kemoterapi ve radyoterapi, üreme sağlığını olumsuz etkiliyor. Kanser tedavisi öncesi, sperm ya da yumurta dondurmayla üreme sağlığınız garanti altına alın.
*Cep telefonu, laptop, kablosuz ağ bağlantısı, tüplü televizyonlar, mikrodalga fırın gibi radyoaktif madde yayan cihazlar sperm sayısı üzerinde olumsuz etkiye sahip. Bu tür aletlerden mümkün olduğunca uzak durun.
*Testis iltihapları da sperm üretimini bozuyor. Kabakulak ve bronşit gibi iltihaplarda vakit kaybetmeden tedavi olun.
Erkek kısırlığının tedavisi var mı?
Erkek kısırlığının en sık görülen nedenlerinden biri, yumurtalık damarlarında varisleşme yani varikosel. Varikosel sorunu, cerrahi yöntemlerle tedavi edilebiliyor. Ancak bu operasyon sperm kalitesini biraz artırsa da genellikle hastanın kendiliğinden çocuk sahibi olmasına yetmiyor.
Sıfır spermle baba olunabilir mi?
Azospermi yani; hiç spermi olmayan erkeklerde hormon değerlendirmesi atlanmamalı. Zira hormonların azalmasına bağlı bir durumda hormon verilerek hiç ameliyata gerek kalmadan sperm elde edilebiliyor. Sperm sayısı, hafif ve orta derecede azalmışsa aşılama yapılıyor. Aşılamanın tek uygulama sonucundaki başarı yüzdesi 10-15 arasında değişiyor. Spermin çok az olduğu durumlardaysa mikroenjeksiyon yöntemi tercih ediliyor.
Gelişen teknoloji, çeşitli nedenlere bağlı olarak hiç sperm hücresi bulunmayan erkeklere de baba olma fırsatı veriyor. Mikro TESE isimli mikroskobik operasyonla testislerden alınan dokulardan sperm elde etmek mümkün. Elde edilen sperm hücreleriyle anne adayının yumurtası döllenerek bebek sahibi olunabiliyor.