Her Bel Ağrısı Bel Fıtığı mıdır?

Bel Fıtığı Nedir?
Bel fıtığı veya lomber disk herniasyonu, bel ağrısı ile başlayıp genellikle fıtıklaşmanın olduğu taraftaki sinir kökünü sıkıştırarak bacağa vuran ağrı yapar. Bel fıtığı çoğunlukla bel ağrısı ile başlar ve bacağa vuran ağrı eklenir. Şiddetli bel fıtıklarında bacağa vuran ağrı bel ağrısı ile aynı anda başlayabilir. Çok nadiren bel ağrısı olmadan sadece bacağa vuran ağrı ile kendini gösteren bel fıtıkları da vardır.

Bel fıtıklarında ağrı başlangıcı genellikle ani bir hareketi takiben -eğilme, bir şey kaldırma vb.- gelişir. Bel ağrısına neden olan iki bel omuru arasındaki -yastıkçık gibi fonksiyonu olan- diskin kılıfındaki yırtılma sonucu içindeki yoğun jelöz materyalin dışarı taşması ve omurilikle bacağa giden siniri sıkıştırmasıdır.

Bu sıkışmayı takiben beden sinir sistemini korumak için bel kaslarında refleks kasılma yapar. Bu kasılmaya bağlı kıpırdatmayacak kadar şiddetli bel ağrısı olur. Böylece omurilikteki taşmış disk içeriğinin sinirleri daha fazla sıkıştırması azaltılmaya çalışılır. Ağrı hareket etmemizi engelleyerek koruyucu görev yapmaktadır.

Bel Fıtığına Bağlı Siyatik Nasıl Olur?
Bacağa vuran ağrının nedeni ise omurilikten çıkıp her iki omur arasındaki dar kanaldan bacağa inen sinir dalının taşan disk materyali ile sıkışması sonucu sinirde gelişen hasarlanmadır. Bel fıtığının bulunduğu omura bağlı olarak ağrının bacaktaki yeri değişir.

Örneğin; belde üçüncü ve dördüncü bel omurları arasında (L3-4) bir bel fıtığı varsa ağrı genellikle kalçadan bacağın ön kısmından dize doğru yayılırken, belde en sık fıtık gelişen bölge olan L5-S1 aralığında bir bel fıtığı varsa ağrı dizin altında ve ayağın dış kısmına doğru yayılmaktadır. Bel fıtığında ağrıya uyuşma, kuvvet kaybı ve refleks kaybı da eşlik eder.

Bu bulgular yine ağrıda olduğu gibi fıtığın oluştuğu intervertebral aralığa göre (hangi bel omurları arasında olduğuna göre) değişiklikler gösterir.

Bacak Ağrısı yapan Diğer Nedenler
Sorumuza gelince her bacak ağrısı tabii ki bel fıtığı değildir. Bazı hastalıklar bacağa vuran ağrı yaparak bel fıtığı ile karışabilir.

•Kalça eklemi iltihabı olan sakroiletitis(sakroiliakeklemin iltihabi hastalıkları)
•Kalça ve diz eklemlerinin artrozları (kireçlenmeleri)
•Priformis sendromu (kalçada siyatik sinirin priformis kası tarafından sıkışması)
•Faset eklem blokajı (belde omurlar arasındaki yan eklem yüzeylerinde kıkırdakta gelişen sorunlar ve eklemin hareketinin kısıtlanması, kilitlenme durumu).
•Siyatik sinirin veya bel omuriliğinden çıkıp bacağa doğru ilerleyen sinirlerin nöropatileri(kalçaya yapılan iğneler sonrası gelişebilir, diabet gibi hastalıklara bağlı sinirlerde hasarlanma)
•Belde omurilik kanalında darlık (spinalstenoz)
•Lateralrecess sendromu (belden çıkan sinirlerin omurilik kanalından sonra yanda sıkışması)
•Omurilik kökenli tümörler, apseler, iltihaplanmalar gibi durumlar bacak ağrısı yapan en önemli nedenlerdir.

Belden bacağa vuran ağrılar veya siyatik olarak adlandırılan bacak ağrıları öncelikle iyi bir hasta hikayesinin alınması ve sonrasında dikkatli bir fizik ve nörolojik muayene ile tanınabilir. Yukarıda bahsettiğimiz bacak ağrısına neden olan bir kısım hastalıkların tanısında uygulanan bazı spesifik testler vardır ve muayene esnasında bunlar yapıldığında doğru tanıya yaklaşılır.

Başlangıçta film çekilmeden de tanıya ulaşılabilir. Daha sonra istenen laboratuvar ve radyolojik incelemelerle (direk röntgen, tomografi ve MRG gibi) kesin tanı konularak bel fıtığı kökenli bacak ağrısı ile diğer hastalıklar birbirinden ayrılır.

Bazen iki hastalık beraber olabilir (örneğin kalça kireçlenmesi ve bel fıtığı gibi); bu durumlarda hangi hastalık daha ön planda ise öncelikle o tedavi edilmelidir. Bacağa vuran ağrı mevcut ve neden konusunda sıkıntı yaşanıyorsa EMG incelemesi yapılabilir.