Hamam böceği çiftliği kurdular! Yapay zekânın kontrolünde: 'Ucuz ilaç alternatifi'
Tarih boyunca bazı böcek türleri, çeşitli endüstrilerin oluşumuna katkıda bulundu, ipek üreten ipek böceği ve bal üreten arılar gibi. Ancak hamam böceklerinin insan sağlığı için adeta 'şifalı bir iksir olduğu' iddiasını ve her yıl milyarlarca böceğin üretildiğini çok az kişi biliyor.
Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr - Entomofobi, psikolojide böceklerden korkma hali olarak tanımlanıyor. Eğer gördüğünüz an, irili ufaklı hiç fark etmeksizin böceklerden irkiliyorsanız muhtemelen siz de 'entomofobi'ye sahipsiniz. O halde sıkı durun, Çin'deki hamam böceği çiftlikleri korkulu rüyanız olabilir! Peki, 1 yılda 6 milyar hamam böceğinin üretildiği çiftliklerde ne oluyor? Farkında olmadan içeriğinde hamam böceği olan ürünler nasıl kullanılıyor?
Pek çok kişi hamam böceklerini tiksindirici ve ürkütücü bulabilir ancak Çin'deki yetkililer bu şekilde düşünmüyor ve 1 yılda milyarlarca hamam böceği üretiyor. Her bakımdan oldukça farklı ve alışılmadık uygulamalara sahip olan Çin Halk Cumhuriyeti'nin milyarca hamam böceği üretmesinin elbette bir anlamı var! Kimileri ilk bakışta böcekleri yemek için ürettiklerini düşünse de yetkililer tarafından yapılan açıklamalarda bu böceklerin üretilmesinin en başında insan sağlığı geliyor ve beraberinde ise ekolojik dengeye katkı sağlamak olduğunu söylüyorlar. Nasıl mı?
TÜM SÜRECİ YAPAY ZEKA TAKİP EDİYOR
Yönümüzü, Çin'in en kalabalık ikinci eyaleti olan Shandong ve ülkenin güneybatısında sanayi bölgesi olan Sichuan eyaletlerine çevirelim. Ülkedeki en büyük iki hamam böceği çiftliği bu eyaletlerde yer alıyor ve bu çiftliklerde her yıl milyarlarca hamam böceği üretiliyor. Çin'de sayısız hamam böceği çiftliği var ancak en büyük olan çiftliklerin ikisinde milyarlarca hamam böceği, ılık, nemli ve karanlık ortamlarda büyütülüyor. Böcekler içeride serbest bir şekilde hareket edebiliyor ancak hiçbir şekilde gün ışığı görmüyorlar. Yapay zeka tarafından kontrollerin eksiksiz yapıldığı bu çiftliklerde böceklerin üremesi için ihtiyaçları olan her şey eksiksiz bir şekilde kontrol ediliyor. Bu çiftliklerin ana hedefi, hem insan hayatı hem de hayvanların hayatı için gerekli olan maddeyi üretebilmek için hiç durmadan binlerce yüzlerce hatta milyarlarca hamam böceği üretmek.
Hamam böcekleri, binlerce yıldır Çin tıbbında kullanılıyor. Ancak bugün içinde hamam böceği olan ilaçlardan birini satın alan çoğu kişi, ambalajında Latince adı yazdığı için içeriğinden habersiz.
Diğer çoğu Asya ülkelerinde de olduğu gibi, Çin'de de kızarmış hamam böcekleri gıda olarak tüketiliyor. Ancak Çin'deki hamam böceği tesislerinde üretilen milyarlarca böcek yenmek için değil iyileşmek için üretiliyor. Karanlık ve nemli alanlarda üretilen, yapay zeka tarafından da kontrol edilen hamam böcekleri geleneksel Çin tıbbında kullanılan birkaç ilacı üretmek için kullanılıyor. Kavramsal olarak 'Kangfuxin' olarak bilinen bu madde balık gibi kokuyor ve üstelik tadı da şekere benziyor. Mide ve bağırsak iltihapları, ülser ve solunum sorunları başta olmak üzere birçok hastalığın tedavisinde kullanılan hamam böcekleri için Telegraph gazetesine konuşan Shandong Ziraat Üniversitesi'nden Profesör Liu Yusheng, "Hamam böcekleri gerçekten mucize bir ilaç. Çok sayıda rahatsızlığı, birçok diğer ilaçtan çok daha hızlı iyileştirebiliyorlar" ifadelerini kullandı.
EVCİL HAYVAN MAMALARINDA DA KULLANILIYOR
Öte yandan evcil hayvan mamalarında protein kaynağı olarak görülen ve bu mamalarda kullanılan hamam böceği kurusunun hayvan gelişimi için de önemli olduğunun vurgusu yapılıyor. Böcek üretimi hükümet tarafından da destekleniyor. Ancak bu böceklerin üretilmesinin yanlış olduğunu düşünenler de var. Milyarca böceği kontrol altında tutmanın zor olduğunu ve böceklerin çiftlikten kaçmaları halinde bir çevre felaketi yaşanabileceğine inananlar, böceklerden üretilen ilaçların mucize olmadığına ve dahası bahsedilen şekilde sağlığa herhangi bir yararı olmadığına inanıyor.
South China Morning Post gazetesine konuşan Pekin'deki Medikal Bilimler Akademisi'nden bir akademisyen çiftliklerde bu kadar çok sayıda hamam böceğinin kapalı tutulmasının riskli olduğuna dikkat çekerken, Çin Bilim Akademisi'nden Profesör Zhu Chaodong "Bir deprem ya da insan hatası sonucu milyarlarca hamam böceğinin doğaya karışması felakete neden olur" diye konuştu. Ancak hamam böceklerinin kaçması halinde meydana gelebilecek olaylar böcek üreticilerin üzerinde durup düşündükleri ve buna göre önlem aldıkları bir nokta değil. Üreticiler 'insan sağlığı için mucize ve şifalı iksir' olan bu maddenin yalnızca üretimine odaklanmış durumda. Çünkü yapılan araştırmalara göre hamam böceklerinin neredeyse tüm sağlık sorunlarına derman olurken, aynı zamanda ucuz bir ilaç alternatifi olarak da görülüyor.
Çin'deki ilaç endüstrisinde önemli bir paydaya sahip olan hamam böcekleri Şandong Haşarat Derneği'nin Başkanı Profesör Liu Yuşeng'in açıklamasına göre, diğer ilaçlardan çok daha çabuk etki gösteriyor. Profesör Liu, toz haline dönüştürülmüş hamam böceğinden yapılan bir kremin, yanık tedavisinde ve yüz maskelerinin üretiminde de kullanılıyor.
2022 YILINDA BÜYÜK SORUN YARATTI
Hem sağlık için hem de yemek için kullanılan hamam böceklerinin insan ve hayvan sağlığı için kıymeti oldukça yüksek. Ancak bu fikrin karşısında olan diğer bir grup insanın da elinde çok geçerli sebeplerin olduğu söyleniyor. Milyarlarca böceğin tek bir ihmalle çiftlikten kaçmasının doğal felakete neden olabileceğine inananlar 2022 yılına dikkat çekiyor. Günümüzde 2 yıl önce Sichuan eyaletindeki hamam böceği çiftliğinden binlerce böceğin kaçması o yıllarda sorun yaratmış ve kontrol altına alınması zaman almıştı.
Hamam böceği üretimi uzun yıllardır Çin'de hükümet tarafından desteklenen bir endüstri olmasına ve insan sağlığı için kanıtlanmış birçok faydası olduğu iddia edilmesine rağmen tartışmalı bir durum olarak varlığını sürdürmeye devam edecek gibi duruyor.