Guatr nedir? Guatr belirtileri ve çeşitleri nelerdir?

Tiroit bezinin büyümesiyle ortaya çıkan guatr hem dış görünüş hem de içten kişiye rahatsızlık veriyor. Guatr çeşitleri ve nedenleri kişiden kişiye göre farklılık gösterdiğinden, doğru bir şekilde hastalığın tespitinin yapılması önem taşıyor.

Belirtileri

Belirtiler ortaya çıktığında şunları içerebilir:

Özellikle tıraş yaparken veya giydiğinizde boynunuzda belirgin bir şişme
Boğazında sıkı bir his
Öksürme
Ses kısıklığı
Yutma güçlüğü
Zorlayıcı solunum
Tiroid bezi iki ana hormon üretir, bunlar tiroksin (T4) ve triiyodotironindir (T3). Bu hormonlar damarlarınızda dolaşır ve metabolizmanızı düzenlemenize yardımcı olur. Vücudunuzun yağ ve karbonhidrat kullanım oranını korur, vücut sıcaklığınızı kontrol etmenize yardımcı olur, kalp atış hızınızı etkiler ve protein üretimini düzenlemeye yardımcı olur.

Guatr hastası olmak, tiroid bezinin işlevini yeterince yerine getirmediği anlamına gelmez. Büyümüş olsa bile, tiroidiniz normal miktarda hormon üretebilir. Bununla birlikte, çok fazla veya çok az T4 ve T3 de üretebilir.

Tiroid bezinin büyümesine birçok faktör neden olabilir. En yaygın olanları şunlardır:

İyot eksikliği: Tiroid hormonlarının üretimi için gerekli olan iyot, öncelikle deniz suyunda ve kıyı bölgelerindeki toprakta bulunur. İç veya yüksek rakımda yaşayan insanlar genellikle iyot eksikliği yaşarlar ve tiroid daha fazla iyot elde etme çabasıyla büyüdüğünde guatra neden olabilir.

Her ne kadar besinsel iyot eksikliği dünyanın pek çok yerinde guatrın ana sebebi olsa da, iyotun rutin olarak sofra tuzu ve diğer yiyeceklere eklendiği ülkelerde bu sık değildir.

Graves hastalığı: Tiroid bezi çok fazla tiroid hormonu (hipertiroidizm) ürettiğinde bazen guatr meydana gelebilir. Graves hastalığında, bağışıklık sisteminiz tarafından üretilen antikorlar tiroid bezinize yanlışlıkla saldırarak bezin aşırı miktarda T4 üretmesine neden olur. Bu aşırı uyarılma tiroidin şişmesine sebep olur.

Hashimoto hastalığı: Bir guatr, aynı zamanda, azalan bir tiroid hormonu (hipotiroidizm) sonucu da olabilir. Graves hastalığı gibi Hashimoto hastalığı da otoimmün bir hastalıktır. Fakat tiroidinizin çok fazla hormon üretmesine neden olmak yerine, Hashimoto'nun tiroidinize zarar vermesi, çok az üretmesi durumudur.

Multinodüler guatr: Bu durumda, tiroidin her iki tarafında nodüller adı verilen katı veya sıvı dolu yapılar gelişir ve bu da bezin büyümesine neden olur.

Soliter tiroid nodülleri: Bu durumda, tiroid bezinizin bir kısmında tek bir nodül gelişir. Çoğu nodüller iyi huyludur ve kansere yol açmaz.

Tiroid kanseri: Tiroid kanseri iyi huylu tiroid nodüllerinden çok daha az görülür. Tiroid nodülünün biyopsisi, kanserli olup olmadığının belirlenmesinde çok doğrudur.

Gebelik: Hamilelik sırasında üretilen hormon [insan koryonik gonadotropin (HCG)], tiroid bezinizin hafifçe büyümesine neden olabilir.

Enflamasyon: Tiroidit, tiroidde ağrıya ve şişmeye neden olabilen inflamatuar bir durumdur. Ayrıca aşırı veya az T4 üretimine de neden olabilir.

Risk faktörleri

Guatr yapan nedenler herkesi etkileyebilir. Doğumda mevcut olabilirler ve yaşam boyunca herhangi bir zamanda ortaya çıkabilirler. Guatrlar için bazı yaygın risk faktörleri şunlardır:

Diyet iyot eksikliği
Kadın olmak
Yaşınız
Tıbbi geçmiş
Hamilelik ve menopoz
Bazı ilaçlar
Radyasyona maruz kalma

Tedavi

Guatr tedavisi, guatrın büyüklüğüne, belirti ve semptomlarınıza ve altta yatan nedene bağlıdır.

Doktorunuz size şunları önerebilir:

Gözlem; eğer guatrınız küçükse ve sorun yaratmıyorsa ve tiroidiniz normal çalışıyorsa doktorunuz bekle ve gör yaklaşımını önerebilir.

İlaçlar; hipotiroidiniz varsa, tiroid hormonunun levotiroksin ile değiştirilmesi (Levoxyl, Synthroid, Tirosint) hipotiroidizmin semptomlarını giderir ve hipofiz bezinden tiroid uyarıcı hormonun salınmasını yavaşlatır ve sıklıkla guatrın boyutunu azaltır.

Tiroid bezinin iltihaplanması için, doktorunuz inflamasyonu tedavi etmek için aspirin veya kortikosteroid tedavisi önerebilir. Hipertiroidizm ile ilişkili guatrlar için hormon seviyelerini normalize etmek için ilaçlara ihtiyaç duyabilirsiniz.

Ameliyat; tiroit bezinin tamamını veya bir kısmını (total veya parsiyel tiroidektomi) kaldırmak, rahatsızlık veren veya nefes alma veya yutma güçlüğü çeken büyük bir guatrınız varsa veya bazı durumlarda hipertiroidizme neden olan nodüler guatrınız varsa, bir seçenek olabilir.