Genetik Testler Güvenilir mi?

Gen testindeki doğruluk öncelikle kullanılan materyale, materyalin çalışılma ve analiz metoduna bağlıdır. Genetik konusunda insanların en merak ettiği konular arasında 'saç mı tükürük testi mi daha hassastır' 'Babalık testi için bir tutam saç yeterli midir?' soruları gelir.

Dr . Gülay Özgön

Tıbbi Genetik Uzmanı

Genetik testlerin yüzde 100 doğruluğu kullanılan materyal ve yönteme bağlıdır. Testin doğruluğu için öncelikle materyal kandan mı alındı, kan doğru çalışıldı mı? Çalışma yöntemi hangi analiz metoduyla yapıldı. Ayrıca genetik testler sadece kan ile yapılmaz. Bütün vücut sıvılarından veya dokularından örnek alınıp yapılabilir. Yanak içi mukoza, tükürük veya amniyosentezde olduğu gibi bebeğin idrarından, plasentasından ya da kanserde olduğu gibi kanserli dokudan bir örnek alınıp oradaki materyalin çalışılması dokulardan da çalışılabileceğini gösterir.

Hangi Genetik Test Doğru Sonucu Verir?

Örneğin; hamile bir kadın amniyosentez yaptırdı. Bunun hangi yöntemle yapıldığı, hücre kültürü, kaç kültür kabında incelendiği ve incelenen bant seviyesi, kromozomların kaç büyüklükte incelendiği önemlidir. Son 3 yıldaki gelişmelerle birlikte hücre kültürüne bir de Array teknolojisi eklendi. Önceki yöntemle alınan sonuç yüzde 100 doğru, yüzde 100 sağlıklı bir bebek olacak derken bir sonraki gelişen teknik gen kayıpları taşıyan bir bebek doğabileceğini söyleyebilir. Özetlenirse; on yıl önce inanılan yöntemin yüzde 100 doğru olmadığını, gelişen teknolojinin yüzde 100 doğru dediği noktalarda eksiklik ve hataları olduğunu ortaya koydu. Aynı şekilde on yıl sonra da bu gün yapıların eksiklikleri görülmesi söz konusudur. Yöntemler geliştikçe de yöntemin güvenilirliği artığı için daha güvenilir test elde etmek mümkün hale geldi.

Genetik Testler Sadece Kanla mı Yapılır?

Genetik testler sadece kan ile yapılmaz. Genetik testler bütün vücut sıvılarından veya dokularından örnek alınıp yapılabilir. Yanak içi mukoza veya tükürük, veya amniyosentezde olduğu gibi bebeğin idrarından veya kanserli dokudan örnek alınıp çalışılabilir.

Babalık Testi Nasıl Yapılır?

Babalık testi, baba ve çocuktaki ortak gen bölgelerinin araştırılması ile yapılır. Çoğu zaman babalık testlerinde kişi çocuğun saçının ucundan biraz kesip, 'Bu benim çocuğum mu' diye sormaya gelir. Fakat babalık testi için saçın kökten çekilmesi gerekir. Çünkü saç bilindiği gibi canlı doku içermez. Saç kökünden test yapabilmek için kıl köküyle oradaki canlı hücreyle çalışabilir. Öte yandan temiz ya da hiç kullanılmamış diş fırçasıyla yanak içi mukoza taranıp getirildiği ya da her türlü vücut döküntüsünden de babalık testi çalışılabilir.

Kan Testi mi Tükürük Testi mi Hassastır?

Tükürük testi, temiz bir diş fırçasıyla yanak içine fırçayı dokundurup temiz bir poşete koyulup laboratuara getirildiğinde rahatlıkla çalışılabilir. Tükürük, kan veya herhangi bir dokudan genetik testin çalışılması arasında herhangi bir fark yoktur. Örneğin verilmesi daha kolay olduğu için tükürük veya yanak içi tercih edilir. Testin uygulanması ve sonuçlanması açısından herhangi fark yoktur. Duyarlılık açısından da fark yoktur. İkisinden de aynı analiz çalışılabilir. Yalnızca tükürükten örnek almak daha kolay olduğu için tercih edilebilir.