Gençlerde görülen fobiler ve korkular
Fobi, normalde korku yaratmayacak bir nesne, durum ya da aktivite ile karşılaşıldığında duyulan aşırı korku halidir. Bastırılmış ve bilinçaltına itilmiş bazı korkular yer değiştirerek normal bir durum ya da nesneye aktarılır. Kişiler korkularının yersiz olduğunun bilincindedir ancak korkularını engelleyemezler ve günlük yaşamlarını sürdürmekte güçlük çekerler.
Fobilerin nedenleri, hem çeşitlerine hem de bireysel farklılıklara göre değişkenlik gösterir. Korku duymaya neden olan herhangi bir nesne, faaliyet ya da durum halinde, anksiyete belirtileri ile karşılaşılır. Aynı zamanda fobilerde görülen belirtilerin hemen hemen hepsi panik atakta da görülebilir ve çoğu zaman birbiriyle karıştırılır. Yüz kızarması, çarpıntı, terleme, titreme, ağız kuruluğu, nefes darlığı, yutkunmada zorlanma, görmede bulanıklık görülen en tipik semptomlardır. Anne-babanın kaybı, boşanması ya da ev içinde şiddet vb strese sürekli maruz kalan çocukların ilerleyen yıllarda fobik davranışlara sahip olması daha muhtemeldir. Bazı bedensel hastalıklar, nörolojik ve psikiyatrik rahatsızlıklarda fobilere neden olmaktadır. Fobilerin mutlaka tedavi edilmesi gerekir tedavi edilmediği taktirde yıllarca sürebilir. Tedavide amaç anksiyetinin düşürülmesi, kaçınma davranışının önlenmesidir. İlaç tedavisi tek başına bir çözüm olmadığı için birtakım psikoterapi teknikleri de önerilmektedir. İlaç kullanımı, doktor kontrolünde kullanılmalı ve bırakılmalıdır.
Sosyal fobi
Gençler arasında görülen en yaygın fobi türlerinden biridir. Sosyal fobiye sahip gençlerin partiye katılma, yabancılarla tanışma ya da karşı cinsten biriyle tanışma ya da buluşma gibi sosyal aktivitelerden kaçındıklarını sıklıkla görürüz. Aynı zamanda topluluk içinde konuşamama , telefonda konuşamama, bir iş yaparken başkaları tarafından izlenmek istememe, otorite sahibi biriyle konuşamama, (patron, üst, öğretmen vb.) umumi tuvaletleri kullanamama gibi davranışlarda gözlenmektedir.
Gençler toplum içinde yüzlerinin kızarmasından ve kontrolü kaybetmekten korkarlar. Çoğu zaman başka insanların kendileri hakkında olumsuz düşüncelere sahip olduğu, yargıladığı düşüncesi hakimdir ve aşağılanmış, yetersiz hissedebilirler. Ancak yalnız kaldıklarında hiç rahatsızlık duymazlar. Sosyal anksiyete duyan gençler korktukları bir durumla karşılaştıklarında örneğin, ders anlatmaya kalktıklarında konuşamazlar, yüzleri kızarır, söyleyeceklerini unutur ve herkesin kendilerine baktığını düşünmesi endişelerini arttırır, performanslarını düşürür.
Sosyal fobinin utangaçlıktan ayırt edilmesi gerekir. Yeni bir ortama giren herkes anksiyete yaşayabilir bunun sosyal fobi olarak adlandırılabilmesi için gencin her zaman sosyal ortamlardan kaçınıyor olması ve bu durumun günlük yaşantısını ciddi derecede etkiliyor olması gerekir. Sosyal fobinin panik bozukluktan farkı ise, sosyal fobiye sahip kişi ne zaman panik atak geçireceğini bilir ve o durumdan kaçınır. Örneğin asansöre binmekten korkuyorsa merdivenleri tercih eder. Panik bozuklukta ise, panik atakların ne zaman ve nerede geleceği belli değildir ve genelde önlenemez.
Agorafobi
Agorafobi, açık alan korkusudur,kişi kolayca kaçamayacağı ortamlara girmekten çekinir. Bu sıkıntıyı yaşayan gençler yalnız başına sokağa çıkmak istemezler,kalabalık alanlara giremediklerinden dolayı uçak, otobüs, araba vb. bir vasatıyla seyahat edemezler, Bu kişiler çoğunlukla başlarına kötü bir şey geleceği korkusuyla evden çıkmazlar. Sosyal yaşamları ciddi anlamada etkilendiği için, bu durum gençleri depresyona da sürükler. Panik atak geçirenlerde sıklıkla agorafobiye rastlanmaktadır. Panik bozukluğu ile agorafobi birlikte görülebilir.
Özgül fobiler
Yükseklik, ölüm, hayvanlar (böcek, yılan, köpek vs.), kan görmek yada enjeksiyon görmek gibi belli durum ve nesnelere karşı duyulan korkunun adıdır. Korku duyulan nesne ile gerçekten karşılaşılmadığı halde, sadece resminin bile görüldüğü durumlarda anksiyete artabilir. Özgül fobiler çoğunlukla çocukluk çağında ve 20'li yaşlarda görülmektedir . Özgül fobiler tehlikeli, kötü bir deneyim ya da çevreden alınan bilgiler sonucunda meydana gelmektedir.
Diğer fobi türleri
Ablütofobi: yıkanmaktan korkma
Afidofobi: yılan korkusu
Agorafobi: açık yer korkusu
Ailorofobi: çiçek korkusu
Akrofobi: yükseklik korkusu
Akuvafobi: su korkusu
Antofobi: insan korkusu
Aritmofobi: sayı korkusu
Astrafobi: şimşek korkusu
Brontofobi: gökgürültüsü korkusu
Ekuinofobi: atlar fobisi
Eritrofobi: kızarma korkusu
Hemotofobi: kan korkusu
Jinefobi: kadınlardan korkma
Kinofobi: köpek korkusu
Klostrofobi: kapalı yer korkusu
Koprofobi: dışkı korkusu
Koulrofobi: palyaçodan korkma
Kremnofobi: yüksek yamaçlardan korkma
Ksenofobi: yabancı korkusu
Mizofobi: pislik korkusu
Nelofobi: camdan korkma
Niktofobi: gece ve karanlık korkusu
Nözofobi: hastalık korkusu
Pirofobi: ateş korkusu
Politikfobi: politikadan korkma
Selenofobi: aydan korkma
Sitiyofobi: yemek yeme korkusu
Takofobi: yüksek hızdan korkma
Talassofobi: deniz yada okyanus korkusu
Tomafobi: ameliyat korkusu
Travmafobi: yaralanma korkusu
Trikinofobi: gıda zehirlenmesinden korkma
Tripanofobi: aşı ya da iğne olmaktan korkma
Zoofobi: hayvandan korkma
Mine Çelik
Psikolojik Danışman
kalorisepeti.com