Endokardit nedir, nasıl tedavi edilir?

Endokardit, daha çok kalp kapaklarının döşeyici bölgesi olan endotel tabakasının mikrobik (bakteriyel) enfeksiyonudur. Hastalık, doğumsal veya sonradan kazanılmış kalp hastalıkları olan kişilerde görülür. Bu hastalarda kalp hastalığı nedeniyle gözlenen anormal kan akımlarının endotel tabakaya hasar vererek bu tabakanın altındaki kollojeni ortaya çıkardığını söyleyen Doğumsal-Pediatrik Kardiyoloji Uzmanı Prof Dr Alpay Çeliker, bu durumun bakterilerin yerleşmesini oldukça kolaylaştırdığını dile getirdi. Alpay Çeliker, "Fibrin ve trombositler bu kollojen üzerinde birikir ve bakteri içermeyen bir pıhtı oluşur. Özellikle ağız içinde bulunan bakterilerin kan dolaşımına girmesi ile burada enfeksiyon gelişir. Erken ameliyat sonrası gelişen endokardit ise cerrahi bölgenin, yapay kapakların veya yapay malzemelerin cerrahi işlem sırasında bakteriyel kirlenmesinden oluşur.Nadiren mantar enfeksiyonu dabu hastalığa neden olabilir" dedi.

Doğumsal-Pediatrik Kardiyoloji Uzmanı Prof Dr Alpay Çeliker

Endokarditin belirtileri nelerdir?

Nedeni bilinmeyen veya uzun süreli devam eden ateş hastalığın en önemli belirtisidir. Hastalarda günler boyu devam eden ateşlenme bu hastalığı akla getirmelidir. Bir süredir devam eden endokarditte; 

-Günler, haftalar boyunca devam eden ateş
-Kırgınlık, halsizlik
-Kilo kaybı, gece terlemeleri
-Muayenede dalak büyümesi, kalpte farklı üfürümlerin duyulması görülür.

Kalbin sol tarafını etkileyen endokarditte beyin, kol ve bacaklar, karaciğer, dalak, böbrekler ve nadiren koroner arterlerde pıhtı atımına bağlı tıkanmalar ve bunlara ikinci belirtiler olabilir.Kalbin sağ tarafını etkileyen endokarditler ise akciğerlerde sorunlara neden olabilir. 

Tanı koymak kolay değil!

Endokardit tanısı  koymak her zaman kolay değildir.  Altta yatan yapısal kalp hastalığı varsa veya hasta daha önce bir kalp ameliyatı geçirmişse bu kişilerde ateş varlığında hastalıktan şüphe etmek gerekir.

Kan kültürlerinde bakterinin üretilmesi  endokardit için en önemli tanısal testtir.  Hastaların bir kısmında endokardit olmasına karşın kanda bakteri üretilemez.Kardiyak ekokardiyografi  endokardite ikincil gelişen enfekte olmuş pıhtıların görüntülenmesinde oldukça önemlidir.Bazı hastalarda daha iyi bir görüntü elde etmek için yemek borusundan ekokardiyografik inceleme yapmak gerekebilir. Endokardittten şüphe edilen çocuklarda tam kan sayımı, sedimentasyon, idrar incelemesi, karaciğer fonksiyon testleri yapılmalıdır.

Endokardit nasıl tedavi edilir?

Endokardit tanısı konulan hastalarda tedavi oldukça uzun sürelidir. Hastalara damar yoluyla verilen antibiyotiklerle en az 4-6 hafta tedavi gerekir.  Antibiyotik seçimi hastaya, üretilen veya şüphe edilen bakteriye ve altta yatan kalp sorununa bağlı olarak değişiklik gösterir. Kalp cerrahisi ancak endokardite bağlı kalp yetmezliği bulguları ağırsa veya pıhtı atılması tehlikesi varsa uygulanabilir. Bazı hastalarda tedavi büyük güçlükler gösterebilir.

Kimlerde görülebilir?

Doğumsal veya kazanılmış birçok kalp hastalığı endokardit için risk oluşturur. Bunların dışında kalan kalp hastalıklarında risk oldukça düşüktür.

-Daha önce geçirilmiş Endokardit atağı olan kişilerde
-Yapay kapak veya materyel kullanılmış olan hastalarda
-Ameliyat edilmemiş morarma ile giden doğumsal kalp hastalıklarında (şant veya konduitle tedavi edilenler dahil)
-Yapay materyalle cerrahi veya girişimsel yöntemlerle tedavi edilen hastalarda işlemden sonra ilk 6 ay içinde
-Cerrahi olarak tamir edilmiş yapay yama ve materyel yakınında sekel kalp problemi olan hastalarda 

Endokarditten korunmak için neler yapmalıyız?

-İyi diş hijyeni ve gingivitin önlenmesi önemli bir önleme stratejisidir. Bu nedenle çocuklara erken dönemde diş fırçalama öğretilmeli ve diş çürüklerinin önüne geçilmelidir.
-Bazı girişimler sırasında kan dolaşımına giren bakterilerin ortadan kaldırılması için antibiyotik kullanılması gereklidir.
-Bu antibiyotikler hastanın geçireceği işlemden bir saat önce, bir kez uygulanmalıdır. Antibiyotik seçimi hastanın antibiyotik alerjisi ve geçireceği girişimin tipine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Ağız yoluyla verilebilecekleri gibi, damar yolu açılmışsa damar içinden uygulanabilir.

-Diş Girişimleri: diş etleri, diş kökü, ağız mukozasında delinmeye neden olabilen diş girişimlerinde,
-Solunum yolu girişimlerinde,
-Cilt ve kas-iskelet doku girişimlerinde antibiyotik kullanılması gerekebilir.

Genitoüriner ve gastrointestinal girişimlerde profilaksi önerilmemektedir.Bu konuda kabul edilmiş kriterlere göre davranmak gerekir.