Dünyada artış gösteren hastalık: Kızamık

Kızamık vakaları son zamanlarda dünyada artış göstermeye başladı. Özellikle çocuklarda sık sık görülmeye başlanan kızamık hakkında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümünden, Uzm. Dr. Başak Namdar Çelikkan açıklamalarda bulundu. Yetişkinlerin de bu konuda dikkatli olmasını gerektiğini iletti.

PembeNar Özel / Gülşah Karaman

Kızamık belirtileri nelerdir?

Kızamık virüsünün kuluçka dönemi 10-14 gün olup, bu dönem sonrasında 4-7 gün süren 40 dereceye varan yüksek ateş, öksürük, nezle, halsizlik, yorgunluk,soğuk algınlığı, kas ağrısı, göz çevresinde şişlik, gözler ışığa karşı hassaslaşır vekonjunktivitten görülür. Üst azı dişlerinin yanında diş ellerinde ve yanak içinde küçük beyza noktalar görülür. Bunlara koplik lekeleri denir ve kızamık için tanı koydurucu döküntülerdir. Sonrasında tipik kızamık döküntüsü başlar. Döküntü kulak arkasından başlar, sırayla yüze, gövde en son kol ve bacaklara yayılır. Döküntü başladıktan 3 gün sonra hasta iyileşmeye başlar.

Hastanın belirtiler başladıktan 7-10 gün sonra iyileşmesi beklenir. Hastalık eğer üzerine bakteriyel enfeksiyon eklendi ise uzayabilir, kötüleşebilir. Kızamık enfeksiyonu zatürreyi, orta kulak enfeksiyonuna, beyin iltihabına, boyundaki len bezlerinin iltihaplanmasına ve tüberküloz enfeksiyonunun tekrar aktif hale geçmesine neden olabilir. Bu da bizim aslında en çok korktuğumuz ve olmasını istemediğimiz tablodur.

Kızamık olan çocuğa ne yapılmalı?

Kızamığın özel bir tedavisi yoktur. Tedavi destekleyici ve şikayetlere yöneliktir. Ateş düşürücüler, istirahat, sağlam kişilerde temastan kaçınma ve bol sıvı verilmelidir. Ancak bakteriyel bir komplikasyon eklendi ise antibiyotik tedavisi eklenmelidir. Enfeksiyondan korunmanın tek yolu aşılamadır.

Kızamık olan çocuk banyo yapabilir mi?

Ateşin yükseldiği durumlarda ılık duş alınması tavsiye edilir. Döküntüler için de kaşıntının azalması ve rahatlaması için banyo yapılmasında bir sakınca yoktur.

Yetişkinler kızamık geçirebilir mi? Nasıl önlem almalılar?

Kızamık çok bulaşıcı bir virüs olduğu için, solunum yolu ile çok kolay bulaşabilir. Amerika’ da 2011 yılından itibaren kızamık vakalarında artış bildirilmeye başlandı. Özellikle yabancı ülkeleri ziyaret edenler ABD vatandaşları sebebi ile... Aşılı olmayan yetişkinlerde kızamık mikrobu kapabilir ve aktif hastalık geçirebilirler. Eğer tek aşılı ise mutlaka 2.doz pekiştirme dozu olmalılar. Aşılı yok ise 2 doz kızamık aşısı olmalılar. Korunmanın tek yolu aşılamadır.

Hamilelikte kızamık belirtileri nelerdir? Neler yapılması gerekir?

Kızamık yüksek ateşe ve genel kızamık bulgularına neden olabilir. Gebelik döneminde erken doğum riskine neden olabilir. Doğumun son haftasında geçirilen kızamık enfeksiyonu, doğum sırasında bebeğe geçebilir. Anne adayı aşı yaptırmamış ise ve gebelik döneminden önce de yaptırılması gereken 2 doz aşı olmamış ise, kızamık geçiren biriyle temas kurarsa temastan sonraki 6 gün içinde mutlaka bir enfeksiyon uzmanına başvurmak gerekmektedir ve vakit kaybetmeden gamaglobulin adı verilen aşının yapılması gerekmektedir.

Bu aşının yapılmaması, anne adayının kızamık virüsü kapmasına sebep olabilmektedir. Bu durumda da virüs, bebeğe bulaşabilir. Bebek için daha ciddi sorunlar meydana gelebilir. Bu sebeple anne adayları gebe kalmadan mutlaka aşılı olduğundan emin olmalı değil ise mutlaka test yaptırmalı ve aşılarını yaptırmayı ihmal etmemelidir. Bu sayede bebek her türlü korunmuş olacaktır.

Kızamık bulaşıcı mıdır? Bulaşma yolları nelerdir?

Kızamık çok bulaşıcı bir virüstür. Sadece insanlarda enfeksiyon yapar. Direkt temas ve hava yoluyla bulaşır. Virüs burun ve boğaz içindeki salgılarda bulunur. Kişi hapşırdığı veya öksürüğü zaman mikroplar damlacık ile etrafa yayılır. Kızamıklı kişi, döküntüsü başlamadan dört gün önce ve başladıktan dört gün sonraki dönem arasında hastalığı bulaşıcı olup ayrıca havada yada bulaştığı zeminde 2 saat süreyle canlı kalıp başkalarına bulaştırabilir.

Kızamık aşısı yaptırmayan yetişkinler aşı yaptırabilir mi?

Kişinin iki doz kızamık içeren aşı (1980’lerden sonra doğanlar için) ya da KKK (2006 yılından sonra doğanlar için) aşısı uygulandığına ya da kızamık geçirdiğine ilişkin kayıt var ise veya laboratuvar tetkikleriyle bağışık olduğu gösterilmiş ise aşılanmasına gerek yoktur. Bunun dışında, gebelik dönemi dışındaki tüm erişkinlere aşılı değil iseler dört hafta arayla bir doz KKK aşısı uygulanmalıdır.

Çocuklarda kızamık aşısı kaç yaşında yapılmalıdır?

Rutin kızamık aşısı ülkemizde artık KKK aşısı olarak uygulanmaktadır. Türkiye’ de doğan her çocuğa 1 yaşında iken KKK (KızamıkKızamıkçıkKabakulak) ve 4-6 yaş arasında 2. Doz olarak KKK ücretsiz aşılama yapılmaktadır. Daha önce kızamık yada KKK aşısı olmamış çocuklara yakalama aşısı olarak en az 1 ay (28gün) arayla toplam 2 doz uygulanmalıdır.

Kızamıktan korunma yolları nelerdir?

Kızamıktan korunmanın tek yolu aşılamadır. Aşılama ile ilk dozdan sonra koruyuculuk %93 olup, pekiştirme dozu olan 2.dozdan sonra koruyuculuk %97-98 e çıkar. Yaygın olmaya başlayan aşı karşıtları nedeni ile kızamık tekrar gündeme gelmeye başlamış olup, aşılanmayan (zamanı gelmeyen) kişile için ciddi tehdit oluşturmaya başlamıştır. Unutmayalım ki biz enfeksiyondan değil, enfeksiyon sonucu oluşabilecek komplikasyonlardan korkmaktayız.