Diyabetik ayak yaralarına karşı önlemler
Özel Tınaztepe Hastanesi Endokrinoloji Uzmanı Dr. Ogün Hatiboğlu, Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Bölümü’nden Op. Dr. Özgür Sunay, hem tıbbi hem sosyal hem de ekonomik açıdan diyabette yaşanan ayak sorunlarına ve bunların tedavisine yönelik açıklamalarda bulundu.
Uzm. Dr. Ogün Hatiboğlu, travmaya bağlı olmayan ayak ve bacak kesilmelerinin yarısından fazlasının diyabetik ayak nedeniyle uygulandığını belirterek, Özel Tınaztepe Hastanesi’nde Plastik Estetik ve Rekonstrüktif Bölümü ile işbirliği içerisinde diyabetik ayak tedavisi uyguladıklarını kaydetti.
Diyabet (şeker hastalığı) hastalarının ayaklarında görülen yara ve şekil bozukluklarının diyabetik ayak olarak adlandırıldığını belirten Dr. Ogün Hatiboğlu, “Diyabetik ayak, diyabetin en ciddi ve en ağır olumsuz sonuçlarından biridir. Diyabetli kişilerin yaklaşık yarısında, yaşamları boyunca diyabetik ayak gelişme riski mevcuttur. Travmaya bağlı olmayan ayak ve bacak kesilmelerinin yarısından fazlası diyabetik ayak nedeniyle uygulanmaktadır. Bu nedenle hem tıbbi, hem sosyal, hem de ekonomik açıdan diyabette yaşanan ayak sorunları oldukça önemlidir” dedi.
Diyabeti uzun süredir mevcut, kan şekerleri çok yüksek ve düzensiz seyreden hastaların ayaklarında problemler ortaya çıkabileceğinin altını çizen Dr. Hatiboğlu, şunları söyledi:
“Bu problemler, damarlarda oluşan tahribat nedeniyle, kan dolaşımının bozulması sonucunda uç bölgelere yeterli kan ulaşamaması ve ayaklardaki sinirlerin hasarlanması sonucu ayak ve parmak uçlarındaki his kayıpları nedeniyle meydana gelir. Hissedilemeyebilen kesik, yanık ve yara sonraları ayak yaraları ortaya çıkabilir.
Tip 2 diyabet hastalarında ayak muayenesi teşhis konulduğunda ve sonrasında en azından yılda bir yapılmalıdır. Herhangi bir sorun yaşandığında daha erken başvurulmalıdır. Muayene sırasında dolaşım bozukluğu, sinir hasarı, deri ve şekil değişiklikleri, yaralar ve tırnaklar değerlendirilecektir. İlk ve en önemli tedavi, kan şekerlerinin uygun düzeylerde devamlılığının sağlanmasıdır. Bunun için, öncelikle diyet programının yeniden düzenlenmesi ve diyabete yönelik almış olduğunuz tedavinin yeniden gözden geçirilmesi gerekir.”
DÜZENLİ KONTROL GEREKİYOR
Op. Dr. Özgür Sunay da diyabet nedeniyle dolaşım sistemi mikro ve makro damar seviyesinde (küçük ve büyük damarlar) hasarlanmış olan hastalarda diyabetik ayak problemi de ortaya çıktığında hastanın hareket kabiliyetinin oldukça kısıtlandığını, yaralar nedeniyle yatağa bağlı kaldığını ve mevcut dolaşım problemlerinin daha da arttığını ifade etti. Bu sistemik sorunların en ciddi tablo olarak hastanın ölümüne bile sebebiyet verebileceğini aktaran Op. Dr. Sunay, şu şekilde konuştu:
“Ayak bölgesinde diyabet nedeniyle oluşan his kaybının etkisiyle hasta küçük travmaları hissetmemekte, farkına varmadığı bu travmalar ciddi yaralara neden olabilmektedir. Bunu önlemenin en önemli yolu diyabetik hastaların her gün bir ayna yardımıyla kendi kendilerine ayak muayenesi yapmalarıdır. Diyabetik hastalar ayaklarındaki en ufak yaralar için bile plastik cerraha başvurmalıdırlar. Şu unutulmamalıdır ki diyabetik ayak yaraları hızlı ilerler. Eğer altında yatan damarsal sorunlar da (damar tıkanıklığı vs.) mevcutsa bu yaralar parmak, ayak ya da diz altı amputasyonuna neden olabilmektedir. Uygun ve zamanında yapılan tedavi ile hasta daha konforlu bir yaşam sürebilir.”
DİYABETİK AYAKTA NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
-Sigara kesinlikle içilmemelidir.
-Evde, plajda çıplak ayakla yere basmayınız, ayağınıza mutlaka terlik giyiniz.
-Ayaklarınızı her gün tahriş etmeyen bir sabunla ılık suda yıkayınız. Yıkama sonrası özellikle parmak aralarınızı yumuşak bir havlu ile iyice kurulayınız. Bu kurulama özellikle parmak aralarında çıkan mantar enfeksiyonunu önleyecektir. Kuruma ve çatlamalara karşı ayaklarınıza nemlendirici krem sürebilirsiniz. Fakat kremi parmak aralarına sürmeyiniz.
-Çoraplarınızı her gün değiştiriniz. Ayağı sıkmayan pamuklu çorapları tercih ediniz. Tamir edilmiş ya da dikilmiş çorapları giymeyiniz. Bunlar deri zedelenmelerine, tahrişe neden olabilirler.
-Ayaklarınızdaki nasır ve sertleşmiş deri kısımları için asla kesici alet kullanmayınız. Ayak tırnaklarınızı banyodan sonra yumuşak iken kesiniz, çok kısa kesmeyiniz ve köşeleri derin almayınız.
-Ayaklarınızı herhangi bir ısıtıcıda (soba, kalorifer, elektrikli ıstıcı vs.) ya da sıcak su torbası kullanarak ısıtmayınız. His kaybı nedeniyle ciddi yanıklar oluşabilir.
-Ayaklarınızı her gece yatmadan önce kontrol ediniz. Göremediğiniz kısımlara ayna yardımıyla bakabilirsiniz. Bu şekilde ayaklarınızda oluşan kesik, çizik gibi yaralanmaları, şişmeleri, cilt kuruluğunu, kızarıklık ve su toplanmalarını erken fark edip önlemini alabilirsiniz.