Çocuklarda obezite nedenleri ve önlemenin yolları
Kovid-19 dönemiyle beraber insanların evlerinde daha çok vakit geçirmek zorunda kalmaları birtakım değişikliklere sebebiyet vermiştir. Bilhassa çocuklar kendilerini hareketsiz bir yaşamın içinde bulmuşlardır. Dolayısıyla kilo almışlardır. Obezite; her yaştan insanın karşısına çıkan önemli sağlık problemlerinden birisidir. Yanlış beslenme alışkanlıkları, spor yapmamak gibi faktörlerin yanı sıra farklı nedenlerden dolayı da ortaya çıkabilir. Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Çetin Altunal, çocuklarda obezite hakkında bilgi verdi, önlemenin yollarını anlattı.
Çocuklarda Obezite Nedir?
Obezite; hem yetişkinlerde hem de çocuklarda ortaya çıkabilen bir hastalıktır. Vücutta yağ kitlesinin artışına bağlı olarak birtakım hormonal değişimlere rastlanır. Ayrıca, çocuklarda insülin salgısının artması; yetişkinlerde görülen şeker hastalığının çocuklarda da görülmesine sebep olabilir. Çocuklarda obezite; çevresel faktörlere bağlı olduğu gibi genetik etmenler sonucunda da ortaya çıkabilir. Hatta, ailedeki şeker hastalığının bir sonucu olarak çocuklarda da obeziteye bağlı şeker hastalığına rastlanır.
Çocuklarda Obezite Nedenleri Nelerdir?
Vücuttaki yağ dokusunun aşırı miktarda olması ve yağ miktarının vücut kitlesine kıyasla oranının artması; çocuklarda obezite tanımı olarak gösterilebilir. Yapılan araştırmalar sonucunda yetişkinlik döneminde obezite ile karşılaşan kişilerin 1/3’ünde söz konusu obezite probleminin çocukluk çağında başladığı bilgisine ulaşılmıştır. Obezite; birtakım hormonal bozukluklar sonucunda ortaya çıkabilir. Fakat, birçok çocukta obeziteye sebep olacak türden bir hormonal bozukluğa rastlanmaz. Bu noktada, obezitenin genellikle aşırı yemek yemeye bağlı olarak rastlanan bir sağlık problemi olduğunu söyleyebiliriz. Çocuklarda obezite nedenleri aşağıdaki gibi özetlenebilir.
Her şeyden önce, genetik faktörlerden bahsetmek gerekir. Hem annenin hem de babanın aşırı kilolu olduğu durumda çocukta obezite görülme ihtimali yüzde 80 olarak dikkat çeker. Anne veya babadan birinin aşırı kilolu olduğu hallerde ise bu oran yüzde 40’a kadar düşer.
Çocuklarda obezite; harcanan enerjiden çok daha fazla enerjinin alınması olarak ortaya çıkar. Bu noktada, çocuklarda fiziksel aktivitenin artırılması şarttır. Bir başka deyişle, alınan enerjinin harcanması adına gayret edilmelidir.
Çocuklarda obezite; genetik faktörlerin yanı sıra çevresel faktörlere bağlı olarak da ortaya çıkar. Bilhassa kentlerde yaşayan çocukların oyun oynamak ve enerji atmak adına gerekli imkanları bulamamaları söz konusudur. Buna ek olarak, normalden daha çok yemek yemeleri de ciddi bir sorun olarak dikkat çeker. Hem çok yemek hem de kısıtlı fiziksel aktivite beraberinde obeziteyi getirir.
2022 yılında olduğumuz şu günlerde çocukların teknolojiye bağımlı hale geldiklerini söyleyebiliriz. Televizyon seyretmek, bilgisayarda vakit geçirmek, akıllı telefona bağımlı bir hayat sürmek; insanları olduğu kadar çocukları da etkiler. Ayrıca, televizyon izlerken bir şeyler tüketen çocukların kilo almaları söz konusudur. Televizyonun olumsuz etkisi bunlarla sınırlı değildir. Çocuklar; bilhassa televizyon reklamlarında ortaya çıkan fast food ürünlerin cazibesine kapılırlar.
Çocuklarda obezite nedenleri arasında beslenmenin önemli bir yeri vardır. Obezite ile mücadele eden bir çocuğun her zaman çok yediğini söylemek mümkün değildir. Bu tür çocuklar; yaşıtlarına kıyasla daha az enerji harcarlar. Düşük enerji tüketimi; çocukların kilo almasına neden olur. Yüksek kalorili yiyecekler tüketen, karbonhidrat ve yağ bakımından zengin yiyecekleri tercih eden, çikolata, gofret ve patates kızartması gibi zararlı yiyecekleri tüketen çocukların kilo almalarına rastlanır.
Çocuklarda obezite; Birtakım hormonal problemlere bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Tiroid bezi hastalıkları, böbrek üstü bezi hastalıkları ve hormonal dengeyi bozan hastalıkların da çocuklarda obeziteye sebep oldukları bilinir. Bu noktada, obezite riski ile karşı karşıya kalan çocukların çocuk endokrinoloji uzmanı tarafından detaylı bir şekilde muayene edilmeleri gerekir.
Çocuklarda Obezite Nasıl Önlenir?
Çocuklarda obezite tedavisi; diyetisyen, hekim, psikolog ve hasta iş birliği içerisinde gerçekleştirilmelidir. Tedavi sayesinde çocuğun hayatı boyunca kilo kontrolünü sağlayabilmesi hedeflenir. Ayrıca, düzgün beslenme ve sporun önemine dikkat çekilmelidir. Normal bir şekilde büyümeyi sağlayacak seviyede enerji harcanması önemli bir husustur.
Çocuklarda obezite tedavisi söz konusu olduğunda aileye de birtakım görevler düşer. Yaşam biçiminin değiştirilmesi ve beslenme düzeninin oluşturulması şarttır. Çocuğun sürekli kilo alıp vermekten kaçınması gerekir. Aksi takdirde, vücut şekli ve metabolizma bu durumdan zarar görür. Obezite tedavisinde amaç alınan enerjinin azaltılması ve harcanan enerjinin artırılması olmalıdır.
Obezite tedavisi sırasında ilk olarak özel diyet örneklerinden yararlanılmalıdır. Çocuğun ve ailenin yeme örneği dikkate alınmalıdır. Bir başka deyişle, her çocuk için özel diyet oluşturulmalıdır. Ayrıca, diyet listesi hazırlanırken çocuğun büyüme özellikleri ve günlük aktivite miktarı da dikkate alınmalıdır. Gerekli besin maddelerinin listede olması şarttır. Beslenme planı; doktor gözetiminde diyetisyen tarafından hazırlandığı takdirde başarılı olacaktır.
Çocuklarda obezite tedavisi sırasında diyetin ana ve ara öğünlerden oluşması son derece önemlidir. Büyük bir öğün tercih edilmemelidir. Onun yerine az ama sık öğünlere yer verilmelidir. Beslenme kadar önem taşıyan faktörlerden birisi de çocuğun harcamış olduğu enerjinin artırılmasıdır. Bu yüzden, diyet programının yanında egzersizlere de yer verilmelidir. Günde en az 30 dakika egzersiz yapılmalıdır.