Çeklerden 2 milyar euro istiyor

Çek Cumhuriyeti’nde “şantaj, alıkoyma, işkence, cinayet hazırlığı” gibi suçlamalarla 1994-1997 yılları arasında tutuklu kalan işadamı ve doktor Yekta Uzunoğlu, yıllardır verdiği hukuk mücadelesinde sona yaklaşıyor. Ülke tarihinin en büyük tazminat davalarını açan Uzunoğlu, haksız yere mahkûm edilmesi, cezaevindeyken gördüğü muamele ve tutuklu kaldığı süre içinde uğradığı zararların giderilmesi için açtığı 56 davada, toplam 2 milyar euro (yaklaşık 4 milyar TL) tazminat istiyor. Bu davalardan ilkini 10 gün önce kazanan Uzunoğlu’na, 40 bin euro tazminat ödenmesine karar verildi. Bu kararın çok önemli olduğunu vurgulayan Uzunoğlu, “Bu dava diğer davalara emsal olacak” dedi.
Gıdadan tekstile, enerjiden ağır sanayiye kadar kurduğu şirketlerle Çek Cumhuriyeti ekonomisinde önemli bir paya sahip olan Uzunoğlu’nun suçsuzluğu 2007’de mahkeme kararıyla tescil edilmişti. Uzunoğlu, hayat hikâyesini Milliyet’e anlattı.
1970’li yılların başında okumak için Fransa’ya giden Uzunoğlu, bursla Çekoslovakya’da, tıp eğitimi aldı. 10 dili akıcı şekilde konuşabilen Uzunoğlu, öğrenim aşamaları boyunca birkaç kez ülke değiştirmek zorunda kaldı. Komünist Çekoslovakya’da komünizm karşıtı bir genç olarak yaşayan Uzunoğlu, bu dönemde Çek Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı Vaclav Havel ile “Harta 77” isimli örgütün siyasi faaliyetlerinde bulundu. Havel’in tutuklandığı dönemde, o da sınır dışı edildi.
Uzunoğlu, Paris’teki yüksek lisans yılları sırasında, günümüzün Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner ve bir grup arkadaşıyla birlikte ‘Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü’nü kurdu. Tekrar döndüğü Çekoslovak’ya da iş hayatına atılan Uzunoğlu, kurduğu 17 şirket sayesinde en zengin kişilerinden biri haline geldi.

Hayatını değiştiren yıl: 1994
Ancak 1994’te, kendi ifadesiyle ‘bir komplo’ yaşamını değiştirdi. Uzunoğlu’na göre, bazı Çek ve Türk yetkililerin Türkiye’de enerji sektöründe yatırım yapma girişiminden rahatsız olması üzerine, “Çek derin devleti” onu bir akşam evinin önünden kaçırdı ve 16 gün boyunca işkence yaptı. Sonra da henüz yakalanmış gibi bir polis merkezinde ortaya çıkartıldı.
Şantaj, adam dövmek, işkence ve öldürmeye teşebbüs etmek suçlarından tutuklandı. Üç yıl hapis cezası alan Uzunoğlu, hapiste işkenceye maruz kaldığını da anlattı.
Havel, Uzunoğlu için bir günlüğüne açlık grevine giderken, Uluslararası Af Örgütü de Uzunoğlu’nun adil yargılanmadığını gündeme getirerek, soruşturma başlatılmasını istemişti.
Uzunoğlu’nun mücadelesi 13 yıl sonra ilk meyvesini verdi. Prag Belediye Mahkemesi Başkanı Felicia Hruskova, hakkındaki suçlamalarla ilgili hiçbir delil olmadığını söyleyerek, 31 Temmuz 2007’de Uzunoğlu’nu akladı.
Bu karar, cezaevinde geçirdiği yıllarda işlerinde büyük zarara uğradığını söyleyen Uzunoğlu’nun 2 milyar euro’luk tazminat istemine temel oluşturdu.

‘Hükümet, ekonomiyi sarsacaksın, dedi’
Tazminat davalarının ilki geçen ay sonuçlanan Uzunoğlu’nun, 40 bin euro kazandığı ilk tazminat davası, Çek Cumhuriyeti’nin gündeminde bomba etkisi yarattı. Yekta Uzunoğlu, “Bu konuyu bakanlar kurulu ve başbakan dahil defalarca görüştük. Bana ‘Bu kadar tazminatla ekonomiyi sarsacaksınız’ dediler. Er geç adaletin yerini bulmasını sağlayacağım” diyor.

Kitabı çok satıyor
Uzunoğlu’nun yaşadıklarını anlatan “İfade” adlı kitabı ülkede en çok satanlar listesinin tepesine oturdu. Kitap Almanya’da da daha ilk haftadan büyük satış rakamlarına ulaştı. Uzunoğlu’nun bir kısmı yine en çok satanlar listelerinde yer alan 38 eseri daha bulunuyor. Uzunoğlu, Çek Cumhuriyeti’nde “Harta 77” adıyla dağıtılan ülkenin en prestijli ödülünü 2006’da alan ilk yabancı oldu.