Bağırsakta ortaya çıkıyor, ömür boyu sürüyor! Geçmeyen ağrıya sebep olan 2 hastalık

İnflamatuar bağırsak hastalığı (İBH), sindirim kanalının kronik iltihaplanmasına neden olan rahatsızlıkları tanımlamak için kullanılan genel bir terim. Crohn hastalığı ve ülseratif kolit olarak bilinen iki hastalığı kapsar. "İBH’nin nedenleri günümüzde tam olarak bilinmemekle birlikte çevresel faktörler (düşük lifli, şekerden zengin ve yüksek doymuş yağ oranı içeren beslenme, gıda katkı maddeleri vb.), ailesel yatkınlık, stresli yaşam tarzı ve bağışıklık sisteminin yetersiz çalışması veya zayıflığı suçlanmaktadır" diyen İç Hastalıkları ve Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Emel Ahıshalı, "Hasta bireylerin çocuklarında veya birinci derece akrabalarında İBH görülme sıklığı sağlıklı bireylere göre yüksektir" dedi.

Crohn hastalığı, ağız boşluğundan anüse -makata- kadar sindirim kanalının herhangi bir bölümünü etkileyebilir. Buna karşılık ülseratif kolit genellikle sadece kalın bağırsakta hastalık yapar ancak ince bağırsağın son kısmı ve sindirim kanalının üst kısımlarında da hafif iltihaplanma görülebilir. Prof. Dr. Emel Ahıshalı, "Her ikisi de ömür boyu devam eden kronik hastalıklardır" diyerek açıklamasını şöyle sürdürdü:

"İBH şikayetlerin olmadığı düzelme dönemleri ve alevlenmeler ile seyreder. Her iki hastalık çoğunlukla genç yetişkinlerde görülür, ancak hayatın herhangi bir döneminde de ortaya çıkabilmektedir. İBH’li hastalar genellikle geç çocukluk veya ergenlik döneminde karın ağrısı, kilo kaybı, ishal ve kanlı dışkılamayla hekime başvururlar. Bazı hastalarda ateş, halsizlik ve yorgunluk gibi sistemik semptomlar da görülebilir. Çocuklarda büyüme geriliği sıklıkla mevcuttur, ancak bu durum hafif olduğunda ailesi tarafından fark edilmeyebilir. Bu şikayetlerin yanı sıra ağızda aftlar ve makat bölgesinde akıntılı yaralar da bu hastalıkların önemli bulgularındandır."

Hastaların şikayetleri her zaman sindirim sistemiyle ilgili olmayabilir. Prof. Dr. Ahıshalı bel ve eklem ağrıları, görme bozuklukları, ciltte kızarık kabarık yaralar, karaciğer testlerinde bozulmalar, akciğer ve kalp ile ilgili şikayetler, sindirim kanalından besinlerin, vitamin ve minerallerin emiliminin bozulmasına bağlı saç dökülmesi, tırnaklarda değişiklikler ve erken yaşta kemik erimesi gibi yakınmaların da bu hastalıkların belirtilerinden olduğunu ekledi.

"Günümüzde İBH tanısını koymak kan, dışkı tahlilleri ve endoskopik yöntemler (gastroskopi ve kolonoskopi, kapsül endoskopi) ile oldukça kolaydır. Ayrıca ultrason, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans gibi görüntüleme yöntemleri de hastalık tanısında yardımcıdır. İBH tanısı, tedavisi ve takibi gastroenteroloji uzmanları tarafından yapılmaktadır, gerektiğinde diğer uzmanlık alanlarından tedavi konusunda destek ve yardım alınıyor." - Prof. Dr. Emel Ahıshalı

İBH tedavisi günümüzde oldukça başarılıdır. İBH’nın tedavisinde hastanın yaşı, hastalığın şiddeti, tutulum yeri ve bağırsak dışı belirtiler gibi birçok faktör dikkate alınıyor. "Bu nedenle tedavi şekli hastadan hastaya farklılık gösterebilir. İBH tedavisinin temeli ilaç tedavisidir ancak hastalarda komplikasyon gelişen dönemlerde veya daha az sıklıkla tanı anında cerrahi tedaviler gerekli olabilir" diyen Prof. Dr. Emel Ahıshalı şunları da ekledi:

"İlaçların ağız yoluyla (hap, granül) olduğu gibi makat yoluyla (fitil, lavman) da kullanılan formları bulunuyor. Her iki hastalığın tedavisinde ayrıca ağız yoluyla, damardan veya cilt altından uygulanabilen bağışıklık sistemini etkileyici daha güçlü ilaçlar da kullanılıyor. Tüm ilaçların İBH üzerindeki faydalı etkilerinin yanı sıra birtakım yan etkileri de olabiliyor. Bu nedenle hem hastalık seyrini kontrol etmek hem de ilaçların olası yan etkilerini erken tanıyabilmek için hastaların mutlaka belli aralıklarla kontrol muayenelerini ve tahlillerini yaptırmaları gerekiyor. Ülseratif kolit için daha belirgin olmak üzere her iki hastalıkta başta kalın bağırsak olmak üzere sindirim sistemi kanseri gelişme riski artar. Bu nedenle takip önemlidir ve hastalık süresinin 8-10 yılı geçtiği kişilerde kalın bağırsak kanser taraması için belirli aralıklarla kolonoskopi yapılmalıdır."

Prof. Dr.  Ahıshalı, "Eğer İBH tanısı aldıysanız endişe veya üzüntü hissetmeniz doğal. Hastalığınızın yaşamınızı nasıl etkileyeceği hakkında sorularınız olabilir. Unutmayınız ki semptomların erken tanınması ve düzenli sağlık kontrolleri hastalığın yönetiminde kritik bir rol oynuyor" tavsiyesinde bulunarak bu şikayetleri hissedenlerin mutlaka gastroenteroloji uzmanına başvurması gerektiğini ifade etti:

- Birkaç hafta boyunca şiddetli ve geçmeyen karın ağrısı ve kramplar çekiyorsanız,

- Bağırsak hareketlerinizin sıklığında önemli bir değişiklik fark ederseniz,

- Birkaç hafta süren ishal veya kabızlığınız olursa,

- Acil tuvalet ihtiyacı hissi ve kanlı dışkılamanız varsa,

- Dışkınızda sümük benzeri yapı (mukus) varsa veya dışkılama sonrası tam boşalamama hissi (tenesmus) çekiyorsanız,

- Sürekli mide bulantısı ve/veya kusma durumunda,

- Uzun süreli yorgunluk ve istemsiz kilo kaybınız varsa mutlaka doktora görünün."