Aşermeleri durdurun

Dilara Koçak

Bir yiyeceği çok istediğinizde, kendinize gem vurmayın ama ılımlı olmaya gayret edin

Akşam yemeğinizi yediniz hatta kendinizi hâlâ tok hissediyorsunuz, evdeki herkes uyuyor ve siz güzel bir film izliyorsunuz. Buraya kadar her şey normal ancak bir anda canınız çikolata çekti. Bütün hafta oldukça sağlıklı beslendiğiniz veya tatlı yemekten kaçındığınız aklınıza geldi ancak bu durum isteğinizde bir değişiklik yaratmadı. Her geçen saniye çikolataya daha çok aşeriyorsunuz. Direnmeniz boşuna, birkaç dakika sonra kendinizi elinizde bir paket çikolatayla televizyon karşısında bulabilirsiniz. Paketin sonuna geldiğinizde suçluluk, pişmanlık duymanız olasıdır.

Bazı uzmanlar yiyecek aşermelerinin ‘vücudun bilgeliğini’ yansıttığına inanır; vücudun ihtiyaç duyduğu besin öğelerinin sinyalini verdiğiniz düşünürler. Örneğin, çikolata aşermek, vücudun daha fazla anti-oksidana ihtiyaç duyması olabilir. Bununla birlikte aslında bir kase dolusu kırmızı üzüm, çikolataya oranla daha yüksek anti-oksidan sağlar ancak çoğumuz üzüm yerine çikolatayı tercih ederiz.

Psikolojik mi fizyolojik mi?

Aşermenin psikolojik mi fizyolojik mi olduğuna dair çok uzun zamandır araştırma yapılmakta ancak her iki durumunda etkili olabildiği görülmektedir. Örneğin, küçükken hasta olduğumuzda annemizin yapmış olduğu tavuk suyu çorba bizi iyileştirmeye yeter. Büyüyünce de hasta olduğumuzda psikolojik olarak anne eli değmiş tavuk suyuna çorbanın işe yaracağını düşünürüz. Her yiyeceğe aşerebiliriz ancak genelde bunlar pek de besleyici olmayan yiyeceklerdir ve bu durumlarda psikolojik faktörler muhtemelen fiziksel ihtiyaçlardan daha etkilidir.

Ilımlı olun

Peki kaçamak yapıp kendinizi suçlu hissederseniz ne olur? Çok sıkı diyetler uygulamak veya diyetteyken bazı grupları kısıtlamak aşermenin tavan yapmasına neden olur ve kendinizi kısır bir döngünün içinde bulabilirsiniz. Bazıları başarılı olabilir ancak genelde kaçınma daha da güçlü bir istekle sonlanır. Aşerilen yiyecek ciddi bir sağlık riski oluşturmadığı sürece (yüksek tansiyonu olan birinin tuzlu yiyecekler aşermesi gibi) bu isteği gidermek ancak bunu ılımlı bir şekilde yapmak daha iyidir. Bazen yüksek kalorili ve yağlı yiyeceklerden minik miktarlarda tüketmek kendinizi kontrol etmenize yardımcı olabilir. Daha sağlıklı bir yaklaşımsa, aşermeyi sezerek önceden tatmin etmektir. Örneğin bir kadın menstrüasyon öncesi her zaman tatlı aşeriyorsa bunu kan glikoz seviyelerini yükselten nişastalı besin tüketimini artırarak azaltabilir. Doğal şekerler açısından zengin olan meyvelerden tüketmek de tatlı ihtiyacını karşılayabilir.

Eğer çikolata aşeriyorsanız elinizin altında bitter çikolata bulundurun. Bitter çikolatadaki fitokimyasallar, kalp hastalıklarını önleyici etki gösterir. Çikolata paketlerindeki etiketleri okumayı unutmayın, kakao oranı yüksek olanları seçmeye özen gösterin.

Aşırı istekle başa çıkmanın yolları

* Yiyecek aşermeleri genelde kısa sürelidir. 20 dakika dayanabilirseniz, bu isteğinizin geçtiğini görebilirsiniz.

* Aşerme durumunda diğer alternatiflere yönelin. Cips yerine yağsız patlamış mısır olabilir. Sert ve gevrek bir şeyler mi canınız çekiyor? O zaman meyve kurularını deneyin. Tatlı mı istiyorsunuz? Elmayı fırınlayıp üzerine tarçın eklemeye ne dersiniz?

* Ara öğünlerinizi planlayarak aşermeleri önleyebilirsiniz, çalışma masanızın çekmecesinde, arabanızda ve çantanızda mutlaka sağlıklı atıştırmalıklar taşıyın.

* Aşermelerinizi not edin. Örneğin günün hangi saatlerinde yiyeceklere aşeriyor-sunuz, ne kadar uzun sürüyor ve nasıl başa çıkıyorsunuz? Aşermeleriniz hakkında notlar tutmak, ilerideki günler için size ışık tutacaktır ve kontrol edilebilirliği sağlayacaktır.