Ağız kokusu nelerin habercisi?
Ağız kokusu problemini hastasına söylemek zorunda olan bir hekim için ne çok sıkıntılı bir süreçtir.
Karşısındakiyle yüz yüze çalışmak zorunda olan biri içinde oldukça zor bir durumdur. KBB doktorları, diş hekimleri, berberler, güzellik uzmanları ciddi iş kayıplarına uğrayabilirler. Aktörler ve şarkıcılar için ağız kokusu olan birine karşı romantik bir rolü oynamak zor olacaktır.Sosyal statü ve profesyonel örneklere ek olarak ağız kokusu çok ciddi ve tedavi gerektiren tıbbi problemlerin habercisi olabilir.
Ağız kokusu olan birçok insan başkaları tarafından söylenene kadar bunu farketmez.
Ağız kokusu olduğunu bilen birçok kişide zaten bir diş hekimine başvurmuş olup ciddi olarak ağız hijyenine dikkat etmeye başlamıştır. Ağız spreyleri, kokular, sıkça diş fırçalamak, ağız yıkamak, çeneyi kapalı veya ağızın bir tarafından konuşmak gibi vokal alışkanlıklar çok sıktır ve zamanla nörotik bir alışkanlık haline gelir.
Bununla birlikte ağız kokusu genelde ağızdan kaynaklanmaz ve ağız hijyeniyle alakası yoktur. Örneğin; her doktor üremideki amonyak ve karaciğer yetmezliğindeki çürümüş yumurta kokusu gibi özel kokuları tanıyabilmek için eğitilir. Bunlar nefes kokusuyla tanınabilen hastalıklardan sadece bir kaçıdır.
Problemin potansiyel kaynaklarının bilinmesi hikayeyi ve fizik muayeneyi yönlendirmede temeldir. Bazı durumlarda genel bilgi tanı ve tedaviyi sağlasa da devam eden ağız kokusu tıbbi değerlendirmeyi gerektirir.
Normal nefesin kalitesi yaş, açlık gibi pekçok faktörden etkilenir. Diğer birçok şey gibi nefeste yaşlanmayla bozulmaya başlar. ''Bebek soluğu kadar tatlı'' sözünün fizyolojik temeli vardır.
Bebeklerin nefesi gerçekten tatlı ve hoştur.
Nefes gün içinde değişim gösterir ve genelde sabah ilk uyanmada en kötü zamanıdır. Bunun birçok sebebi vardır. Rutin olarak uykuda tükürük akışı yavaşlar. Normal tükürük hafif asidiktir, havasız ortamda üreyen bakterilerin gelişmesini engeller. Tükürük akışı yavaşlayınca ağız hafif alkali hale gelir ve bakterilerin yaşama şansı bulunur. Amino asitler ve hücresel proteinler parçalanır. Bunlarda kokunun önemli sebeplerindendir. Alkol, soğan ve benzeri bazı yiyeceklerin bir önceki gece veya gün içinde sabah ağız kokusuna sebep olur. Sigara içiminin kötü sonuçları gayet iyi bilinmektedir.
Reflü sabah ağız kokusunun önemli sebeplerinden biridir. Açlık da hoş olmayan kokulara sebep olabilir. Hipoglisemi de farklı bir kokuya sebep olabilir. Bu daha çok öğün atlayarak diyet yapanlarda görülür. Yemek alımından sonra koku kaybolur. Çiğneme tükürük akımını arttırarak ağız kokusuna sebep olan yemek artıklarının, bakterilerin temizlenmesine yardımcı olur. Rejim yaparken ağız kokusu şikayet edenlere uzun açlık sürelerindense kısa aralıklarla yiyerek önlemeleri önerilir.
Reflüye bağlı oluşan ağız kokusu önlenebilir!
Ağız kokusu fizik muayenede veya hikayede fark edilince sebeplere yönelik özel sorular sorulmalıdır. Bunlara beslenme alışkanlıkları ve mide rahatsızlıklara eklenmelidir.
Genelde hekimler muayene esnasında kokuyu fark eder ve yeterli bilgiyi edinirler.
Oral kokular nefes ile burundan verdirilerek diğerlerinden ayrılabilir. Oral kokular, en iyi sıkı oral hijyen ve optimal diş bakımı ile tedavi edilir. Şayet sebep bir enfeksiyon ise uygun antibiyotik gerektiğinde cerrahi ile birleştirilerek kullanılır. Reflüye bağlı oluşan ağız kokusu diyetteki değişiklikler ve yatarken başın uygun pozisyonuyla önlenebilir. Diyette yapılan değişiklikler sebze, meyve alımının arttırılması ve yağ alımının max. 40-60gr ile sınırlanmasıyla önlenebilir. Bütün bu durumlarda oral hijyen ve tükürük akımının sağlanması temelidir.
Nefes kokusunu önlemek amacıyla kullanılan maddeler potansiyel olarak yardımcıdır. Ağızdan alındığında metabolize edilip akciğerlerden atılan birçok yeni ürün özellikle diyete bağlı ağız kokusuna etkilidir.
Prof.Dr. Mehmet TINAZ
İstanbul FlorenceNightingale Hastanesi
Kulak Burun Boğaz