38 yıllık usta anlattı, altın kum gibi dağıldı! Hileyi anlamak imkânsız: 'Ayarına bakmazdık'
Neredeyse her gün bir ‘altın’ dolandırıcılığı, kuyumcu hilesi gündeme geliyor. Mağdurların sayısı da dolandırıcıların hileleri de her geçen gün artıyor. Uzun zamandır yapılan bir altın hilesi de, bir müşterinin aldığı bilezikten şüphelenerek bileziği kesmesiyle ortaya çıktı. Bileziğin içinden binlerce toz tanesi dökülmüştü, üstelik hepsi bileziğin satışı esnasında tartılan grama dâhildi! Gramaj ve ayar hilelerini 38 yıllık altın ustası Ergin Daşdemir anlattı.
Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – Altın, son yılların ve aslında her dönemin en önemli yatırım aracı. Kadınlar için hem güzel takılar hem de yatırım için güvenli bir liman olan altında en çok tercih edilenlerden biri olan bilezikler, gündeme hilelerle geldi. Aldığı bilezikte yanlış bir şeyler olduğunu fark eden bir müşteri, bileziği ikiye kestiğinde içinden çıkanlara inanamadı. Binlerce minik tanecik, aldığı bileziği tartıda ağırlaştırıyor ve üretim aşamasında yapılan gramaj hilesini gözler önüne seriyordu. Altın bileziğin için kum benzeri taneciklerle doldurulmuştu. Üstelik altındaki oyunlar, tek bir hileyle de kalmıyordu. Uzun yıllardır müşterileri kandıran dolandırıcılar bazen kuyumcuları bile tuzağa düşürebiliyordu. Sosyal medyada paylaşılan videolar sayesinde ortaya çıkan hilelerdeki bu toz neydi? Peki hileyi anlamak için takıların kesilmesi şart mı? Her modelde bu hileler yapılabilir mi? Altında yapılan hileleri ve işin perde arkasını 38 yıllık altın ustası Ergin Daşdemir Milliyet.com.tr’ye anlattı.
İÇİNE DOLDURMADIKLARI KALMAMIŞ! 2 YOLU VAR
Özgül ağırlığı 19.32 olan altın, özgül ağırlığı 7.03 olan demirden neredeyse 3 kat daha ağırdır. Yani aynı türden 2 kaba demir tozu ve altın tozu doldurulduğunda, altın tozuyla dolu olan kap, demirden 3 kat daha ağır gelir. Altın yerine başka madenlerle yapılmış ve ‘altın’ diye satılan ürünlerde bu fark sayesinde hile anlaşılabilir. Hileli altın satan ve müşteriyi dolandıran kişiler de bu yöntemi kullanarak, altından daha değersiz metallerin, altın kaplanarak altın gibi satılmasında rol oynuyor. Günümüzde çok fazla değersiz metalin ve takı üretiminde en çok kullanılan madenlerden biri olan gümüşün üzeri ‘mikron kaplama’ diye isimlendirilen altın kaplama teknolojisiyle, altın görünümü verilip sahte bilezikler üretiliyor. Mikron kaplama hilesinde dolandırıcılar tarafından gümüşün tercih edilmesininse bir sebebi var. Gümüşün 10,5 olan özgül ağırlığının demirden daha yüksek olması, dolandırıcılara avantaj sağlıyor. Bu nedenle de gümüş, ‘içi dolu’ bileziklerde hilenin anlaşılmasını zorlaştırıyor. En fazla yapılan 2 hileden biri olan ‘mikron kaplamayı’, kum ve zift dolgusu takip ediyor. 13 yaşında bir bilezik atölyesinde başladığı mesleğine 38 yıl veren ve sonunda ustalıkla taçlandıran Ergin Daşdemir, altında yapılan hileleri ve ‘içi boş’ bileziklere doldurulan tozun ne olduğunu anlattı.
Ergin Daşdemir kendi ifadesiyle, 'saygı ve disiplin'in henüz usta çırak ilişkisinin temelleri olduğu yıllarda altınla tanışmıştı. Fatih’teki İmam Ali Han’da bulunan bir bilezik atölyesinde başlayan serüveni, bugüne kadarki 38 yılda Daşdemir’in en büyük tutkusu oldu. Hâla sürdürdüğü mesleğini severek yapan Daşdemir, işini hakkaniyetli şekilde yapmanın önemine dikkat çekerek, “Çıraklıktan ustabaşılığa giden bir güzel yoldu benim için altınla uğraşmak. Eskiden saygı ve disipline çok daha fazla önem verilir ve bu da işini düzgün yapan insanların yetişmesine olanak tanırdı. Şimdi ise ne yazık ki altında ve altın takılarda pek çok hile yapılıyor. İçi boş dediğimiz, yani dolgusu olmayan ya da döküm olmayan bileziklerde zift ve kum doldurması yapılıyor. Bu da ürünün gramajını ciddi şekilde değiştiriyor ve tartıda yüksek gelen ölçümlerle daha yüksek fiyatlara satılmasına zemin hazırlıyor” dedi.
'KUYUMCULARI BİLE KANDIRIYORLAR'
Altın bileziklerde yapıla tek hile, içi boş takılara kum ve ziftle yapılan dolgu da değildi. Altın ustası Ergin Daşdemir’in “Eskiden ayarına bile bakılmazdı” dediği altından üretilen takılarda şimdilerde usta kuyumcuların bile anlamasının zor olduğu bir hile geliştirildi. Usta kuyumcuların bile dikkatle inceledikleri ve anlaşılması son derece zor olan hile, 22 ayar yerine 21 ayar ya da 18 ayar altının, 22 ayar altınla kaplanmasıydı. Ergin Daşdemir altının renginden bile zor anlaşılan hileleri şöyle anlattı:
“Eski yıllarda altının ayarına bile bakılmazdı. Bazı dolandırıcılar 14 ayar yapıp 22 ayar diye satıyorlardı ürünleri. Bunu da altını bilmeyenler pek anlamaz. Altının rengiyle biraz anlayabiliriz ayarını. Bu devirde pazarlama, ürün tanıtımı yapan ve siparişi alan ‘çantacı’ dediğimiz kişileri bile kandırıyorlar. Demo ürünler kaplama yapılıyor, ‘mikron kaplama’ deniyor. Vatandaşın anlaması imkânsız.”
'ALTIN ALIŞVERİŞİ GÜVENİLİR YERLERDEN YAPILMALI'
İçinde ‘altın’ kelimesi geçen her haberin sonunda, ‘uzmanların uyarısı’ diye söylenen bir cümle vardır. Birilerine güvenmenin çok zor olduğu dünyada, altın alışverişi yalnızca güvenilir kuyumculardan yapılmalı. Ergin Daşdemir, hilelerin her geçen gün arttığını belirterek müşterilere uyarılarda bulundu.
"Altın almak isteyenlerin, güvenilir ve bildikleri yerden almalarını tavsiye ederim. Çok işçilikli ve içi boş ürünleri tavsiye etmem, ya ayarı düşük olur ya da çok kaynaklı olur. Bu da sıkıntı çıkarır. Fazla gösterişli ve taşlı ürün almalarını da tavsiye etmem. Ayarı yüksek olan ve taşsız ürün her zaman daha iyidir. En azından satıldığında para eder." – Ergin Daşdemir