10 yıldır saçlarını yolup köklerini yiyor! 'Siyah noktayı çıkartmışım gibi rahatlatıcı bir his'
13 yaşında saçlarını yolup yemeye başlaması hayatını altüst etti. Ne yaparsa yapsın bir türlü bu davranışına engel olamıyordu. Hatta çözüm için kafasına kürdan batırdığı bile oluyordu. Ancak sosyal medyada karşısına çıkan bir yazı, bakış açısını tamamen değiştirdi. "Dünyada yapayalnız olmadığımı, deli olmadığımı anlamıştım" diyen Rüya, yaşadıklarını Milliyet.com.tr'ye anlattı.
Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr - Rüya Aygen (23), Boğaziçi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı öğrencisi. Şiir ve yazı yazmayı seven Rüya, 2 kedisi ve ailesiyle birlikte yaşıyor. Etrafımda takdir edilen ve sevilen biri olan Rüya, başarılı ve örnek gösterilen bir çocukluk geçirdi. "O örnek gösterilen 'komşu çocuğuydum" diyen Rüya’nın hayatı 13 yaşında tamamen değişti. Rüya, 10 yıldır saçını yoluyor ve köklerini yiyor. Bunun için düzenli terapi ile ilaç tedavisi görürken sabah-akşam 10 adet antidepresan ve epilepsi ilaçları içiyor.
"Terapi sağ olsun yolmayı bıraktığım uzun süreli dönemler oluyor ancak aşırı stresli dönemlerle baş etmekte hâlâ zorlanıyorum" diyen Rüya, “Tedavi sürecimden bunaldığım bir dönemde bir anda sosyal medyaya girmek aklıma geldi. Ben yalnız değilim ki; tedavi süreçlerini, zorluklarını sosyal medyada paylaşan yabancı trikotillomani hastaları var. Ben de Türkiye'deki kişilerle iletişim kurabilirim ve bu bana iyi gelebilir diye düşünmüştüm. Çok fazla trikotillomanisi (saç yolma hastalığı) olan kişiyle tanıştım, çok fazla mesaj geliyor. Bir telegram grubu bile kurduk ama artık o kadar yoğunum ki mesajlara yetişemiyorum” ifadelerini kullandı.
'EVDE UYURKEN BİLE ŞAPKA TAKIYORDUM'
Rüya, 13 yaşında saçını yolmaya başladı ancak bu dönemde gittiği hiçbir doktor bunun bir hastalık olduğundan bahsetmedi. Sadece elinin buna bir şekilde alıştığını, saç yolmanın tırnak yemek gibi bir şey olduğunu söylüyorlardı. Rüya,"Ki tırnaklarımı da yiyordum ve buna babamdan görerek başlamıştım. 9. sınıftayken sihirli bir şekilde internette karşıma 'Trikotillomani hastası mısınız? Saçınızı mı yoluyorsunuz?' şeklinde bir başlık çıktı ve şok olmuştum, dünyada yapayalnız olmadığımı, deli olmadığımı anlamıştım. Koşup anneme de bunu anlattığımı hatırlıyorum" diyerek yaşadığı sürece şöyle aktardı:
“Eskiden saçımdaki boşlukları saklamak için şekilden şekle giriyordum. Yazın havuzun içinde bile bandana, kışın evde veya uyurken bile şapka takıyordum. Rengarenk şapkalar takıyordum ve şapkayla aynı renk ruj sürüyordum, böylelikle bunu benim tarzım sanmaya başlamışlardı. Arkadaşlarıma her sorduklarında sürekli yalan söylüyordum saçım dökülüyor, işte erkek tipi dökülme falan diye. Sosyal ortamlara çıkmaktan genellikle utanıyordum. Artık umurumda değil. İstediğim gibi dışarı çıkıyorum ve arkadaşlarıma doğruyu söylüyorum. Yarı olmayan saçlarımla özgürce dolaşıyorum, bunun da tedavi sürecime faydalı olduğunu düşünüyorum. Çünkü önceden nasıl olsa saçım görünmüyor, saklıyorum diye daha rahat yoluyordum.”
‘BİLEĞİME LASTİK GEÇİRDİM, KAFAMA KÜRDAN BATIRDIM'
Bu durumla başa çıkmak için hangi yöntemleri veya destekleri denediğini sorduğumuz Rüya, “Bileğime lastik geçirip onu çekmek, kafama kürdan batırmak, stres topu ve slime ile oynamak, parmak koruyucu takmak, sakız çiğnemek, saçıma yağ sürmek, uzun tırnaklar takmak, peçete yırtmak, nefes egzersizleri gibi yöntemler denedim ancak çok işe yaramadı. Tek işe yaradığını gördüğüm durum düzenli psikoterapi ve ilaç tedavisi oldu” bilgisini paylaştı.
Anlaştığı terapisti bulmakta zorlandığını dile getiren Rüya, “Psikiyatri, psikolog, psikoterapist gezdim durdum. Doğru kişiyi bulmak şans işi gibi geliyor. Ancak terapime çok önem veriyorum. Her ay 1 kez gidiyorum ve sürekli kendi psikolojim üzerine çalışıyorum. 'İşlevsel Olmayan Düşüncelerin Günlük Kaydı' adlı bir defterim var, burada psikiyatristimin öğrettiği şekilde not alıyorum. Mesela stresli olduğum bir anda hemen not almaya başlıyorum ve neden stresli olduğum, düşüncelerimin gerçekçi olup olmadığı, çözümün ne olduğu konusunda düşünerek bunları yazıya döküyorum. Ayrıca sürekli psikoloji ve kendine yardım kitapları okuyorum. Bazen de kişisel gelişim, motivasyon kitaplarına bakıyorum” diye konuştu.
'ARTIK TÜM TÜRKİYE'YLE SAÇIMI YOLDUĞUMU PAYLAŞIYORUM'
Kendisini en çok stresin etkilediğini söyleyen Rüya, “Çok yüksek standartları olan bir kişiyim, hep en iyisi olmak istiyorum. Özellikle ders çalışırken ve uyumadan önce saçımı yoluyorum. Her şeyi erteleme alışkanlığım var. O yüzden genellikle sınavlara son gün çalışıyorum. Bu da beni daha çok geriyor. Bazen duygularımı o kadar yoğun yaşıyorum ki saçımı yolduğumu fark etmiyorum bile. Yerde bir sürü saç teli görünce bir anda şok oluyorum. Uyumadan önce hani derin düşüncelere dalarız ya işte o zaman yolmayı kontrol etmek imkansız hale gelebiliyor. Bu yüzden psikiyatristim uyku ilacı verdi ve artık çok rahat uyuduğum için yolmamak daha kolay” yorumunda bulundu.
Çevresindeki çoğu kişinin uzun süre saçını yolduğunu bilmediğini dile getiren Rüya, “Ben de saçım dökülüyor dediğim için bir şey diyemediler. Tabii ki annem ve babam her zaman biliyordu. Saçımı yolmayı kendi kendime bırakabileceğimi söylüyorlardı çünkü ben o kadar başarılıydım ki bunu da yapardım. Bazen de benim üzüleceğimi düşünmeden espiri yapıyorlardı” diyerek şu ifadeleri kullandı:
“Mesela saçımın horoz ibiğine benzediğini ya da bana bir hayvan almayı ve onu yolmamı söylüyorlardı. Onlara göre bunlar sözde beni güldürmek için şakalardı tabii. Artık tüm Türkiye ile saçımı yolduğumu paylaşıyorum. Arkadaşlarım tepki verir mi diye düşünmüyorum, zaten yakınlarım paylaştığımda bana anlayış göstermeyeceklerse hayatımda olmasalar daha iyi. Ancak Instagram’dan çok tuhaf mesajlar geliyor, bazıları deli olduğumu söylüyorlar ve uzmanmış gibi tavsiyelerde bulunuyorlar.”
'GEÇMİŞE GİDEREK ACILARIMI TEDAVİ ETMEYE ÇALIŞIYORUZ'
Rüya, 3 yıldır düzenli olarak profesyonel yardım alıyor. İlaç kullanıyor ve psikoterapi görüyor. Psikiyatristiyle ilk başlarda bilişsel davranışçı terapi üzerine çalıştıklarını dile getiren Rüya, “Saç yolarken düşüncelerimin ne olduğunu ve onları nasıl yöneteceğimi öğrendim. Şimdi de şema terapi ile geçmişime iniyoruz. 16 yaşımdayken bir erkek tarafından tacize uğramıştım ve bu durum uzun süre erkeklerden korkmaya itti beni, mesela metrobüste yanıma bir erkek oturduğunda endişelenebiliyorum. Bu durum bazen dışarı çıkmamı da engelliyor, eve kendimi hapsettiğimde ise daha çok saç yoluyorum. O yüzden geçmişe giderek acılarımı tedavi etmeye çalışıyoruz” ifadelerine yer verdi.
"Kendi kendime baş etme yöntemlerimin biri hariç hepsi o anlık veya kısa süreliğine faydalı olabiliyor ama kesinlikle tedavi gibi değil" diyen Rüya, “Özellikle başıma kürdan batırmayı deniyorum çünkü elimi oyalamış ve saç koparmanın yarattığı hissiyatın aynısını yaratmış oluyor. Ben saç köklerinden haz etmiyorum, saç koparmak aynı siyah noktayı çıkartmışım gibi bir hissiyat yaratıyor. Trikotillomanisi olan herkes benim gibi düşünmüyor olabilir. Saçını, kaşını, kirpiklerini, sakallarını yolmak için çok farklı nedenleri olanlar duydum. Ancak bunlar genelde benimkiler gibi tuhaf ve sağlıksız düşünceler olabiliyor” bilgisini paylaştı.
'SAÇ YOLMAK BENİM İÇİN ANLIK BİR ZEVK'
Denediği başka bir yöntemin de parmak koruyucu kullanmak olduğuna değinen Rüya, “Aslında genelde bunu kalemden dolayı parmakları acıyanlar kullanıyor. Saçlarımı tek tek kopardığım için parmak koruyucu saç telini tutmamı engelliyor ve saçımı tutamayınca beynim bir anda hata veriyor, elimin kafamda olduğunu fark ediyorum. Çok ilginç gelebilir ama elimin saçıma gittiğini anlamak çok zor olabiliyor, o kadar hızlı ve otomatikleşmiş bir süreç ki. Uzun süre denediğim bir diğer yöntem uzun tırnaklar kullanmaktı. Hayal ettiğiniz gibi değil, gerçekten çok uzun tırnaklar taktım veya yaptırdım. Tarzımın bir parçasıymış gibi numara yapıyordum ancak asıl amacım bambaşkaydı. İlk başlarda onlarla yolmak imkansız gibiydi ama zamanla elim alıştı ve yolmaya tekrar başladım” dedi.
“Etkili olan tek yönteme gelelim. Açıkçası bunu terapi sayesinde yapmayı keşfettim. Elim saçıma her gittiğinde kendimi şunu söylüyorum: 'Rüya şu an elin saçında ve saçını yolmak üzeresin ama bunu yapmak istemiyorsun, saç yolmak seni üzüyor ve uzun vadede çok zarar veriyor.' Bunu her seferinde söylemek gerçekten çok zor ama zamanla alışıyorsun ve gerçekten saçımı yolmamı azalttı. Saç yolmak benim için anlık bir zevk ve ben anlık zevkler için uzun vadeli zevklerden çok çabuk vazgeçiyorum. Saçımı yolduğumda uzun vadede saçım çok kötü görünecek ancak yolarken bunu hatırlamıyorsunuz. Ben de kendime bu şekilde hatırlatarak bunu öğrenmeye çalışıyorum.” - Rüya Aygen
'DEPRESYONA VE ALKOLİZME SÜRÜKLENDİM'
Trikotillomani yaşayan diğer bireylere psikiyatri ve psikoloğa gitmelerini tavsiye eden Rüya, “Instagram hesabımda da anlatmaya çalıştığım tek şey bu aslında. İnternette insanların dertlerinden faydalanarak para kazanmaya çalışan bir sürü üç kağıtçı var. Trikotillomani de insanların umutlarını kurutan, çözüm olmadığına inandıran bir hastalık. Çözümü işin uzmanları dışında kimsede aramamak lazım. Evet, bana 'Psikoloğa gittim, işe yaramadı' diyenler de oluyor. Bu zaten bir kere gitmekle çözülecek bir şey değil. Düzenli, bazen yıllarca gidilmesi gerekebiliyor” ifadelerine yer verdi.
"Son zamanlarda trikotillomani hakkında internette uzmanlar çok fazla paylaşım yapıyor" diyen Rüya, “Ancak bu yeterli değil gibi. Sadece trikotillomani üzerine düşünerek hiçbir şey başarabileceğimizi düşünmüyorum. Bence bu toplumun ona ruh sağlığı konusunda destek olacak bir vakfa ihtiyacı var. Ruh sağlığı konusunda insanları bilinçlendirmeli ve ücretsiz destek sağlayabilmeli” diyerek sözlerini şöyle noktaladı:
"Trikotillomani bir sürü ruhsal hastalığa neden olabildiği gibi bazı ruhsal hastalıklar da trikotillomaniye neden olabiliyor. Trikotillomani beni depresyona ve alkolizme sürükledi. Sağ olsun, okulu bile dondurmak zorunda kaldığım korkunç bir süreç geçirdim. Kimse benim yaşadığım acıları yaşamasın istiyorum. İşte bu yüzden böyle bir vakıf kurulması gerektiğini düşünüyorum ve bunu da ben yapmak istiyorum."