Tarihi 8 bin yıl öncesine kadar dayanıyor! İşte 30 ülkenin en iyi ekmekleri

Dünya ülkelerinin ekmeklerini öğrenmeden önce ekmeğin tarihçesini araştırdığımızda 8 bin yıl öncesine kadar dayanıyor. Ekmeğin, buğday ve benzeri birçok tahılın tarımı Ortadoğu'da özellikle Urfa, Kudüs, Şam arası bölgede ortaya çıktığı tahmin ediliyor. İlk zamanlarda ekmeği yapmak için, iyice kızdırılmış yassı taşlar kullanılıyordu. Bu taşlarla peksimet yani bir çeşit bisküvi veya kraker pişiriliyordu. Diğer bir rivayete göre ise; elde edilen tahıl hafif çillendirilip başka tohumlarla birlikte karıştırılarak bir çeşit ekmek üretiliyordu. Ekmek pişirmek için zamanla tuğladan, topraktan ısıtılabilir yüzeyler, ateşte kızdırılmış çömleğimsi kaplar icat edildi. Daha sonra ise fırınlar ve tandırlar icat edilerek, ekmek formuna kavuştu. (Fotoğraf: www.bilgiherseydir.com) Lipscomb Üniversitesi'nden yemek tarihçisi ve Profesör Howard Miller' göre, yarı evcilleştirilmiş mayayla yapılan ilk mayalı ekmek, Mısır’a ve MÖ 1000 yılına dayanıyor. Buğday, çavdar veya mısır gibi temel tahıllardan elde edilen bu lezzet, bir orduyu beslemek için kullanılabilen veya kış için depolanabilen dayanıklı yiyeceklere dönüşüyor. Günümüze kadar birçok ülkede farklı çeşitlerde üretilen ekmekler lezzetlerinin yanı sıra, benzersiz içerikleri ve ikonik konumlarıyla nasıl ortaya çıktığı merak ediliyor. İşte 30 ülkeye ait en iyi ekmek çeşitleri... Appam, Sri Lanka'nın en yaygın ekmeği olarak biliniyor. Fermente pirinç hamuru ve hindistan cevizi sütü ile yapılan bu lezzet kase şeklinde tavalarda ince haliyle pişiriliyor. Ne kadar ekmek desek de aslında bir çeşit krep. Ayrıca Güney Hindistan'ın Tamil Nadu ve Kerala eyaletlerinde de popülerliğini sürdürüyor. Arepa, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde sıklıkla yapılan mısır unu ekmeği ile neredeyse aynı. Ancak Arepa, Avrupalıların Güney Amerika'ya gelmelerinden çok önce, Venezuela ve çevresindeki bölgelerde yapılmıştır. Genellikle sabah kahvaltısında tereyağı ile tüketiliyor. Fransız kültürünün bir sembolü haline gelmiş baget, ince ve gevrek pişirilmiş haliyle, neredeyse herkesin severek yediği bir ekmeğe dönüşmüş. Baget, Fransa'da resmi olarak 19. yüzyılda önem kazanan ve 1920'de Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından UNESCO'ya sunulmuştur. Kepeksiz, düşük randımanlı undan yapılan, ince ve uzun beyaz ekmek olarak bilinmektedir. Balep korkun, Tibet'in merkezinde tüketilen bir ekmek türüdür. Genellikle buğdaydan yapılırken, bu gözleme ekmeğinin geleneksel versiyonları fındık aromalı kavrulmuş arpa unu olan tsampa'dan yapılır. Bir tavada pişirilir ve görünüşü yuvarlak olduğundan naan'a benzer olarak tanımlanmıştır. Tereyağı sürülmüş bu poğaçalar, Amerika'nın en sade lezzetlerinden biri. Yapımı kolay olmayan bu ekmekler, içinin yumuşak ve kabarık olması için hızlıca davranmak gerekiyor. Gerçek ismi bisküvi olarak biliniyor fakat bu bildiğimiz tatlı bisküviler değil. Savaş öncesi Güney Bölgesi'nde Pazar günleri, akşam yemeği için özel olarak ikram ediliyordu. Yumuşak buğday unuyla hazırlanan bu ekmekler ne kadar lezzetli olsa da düşük protein içeriyor. Broa, Portekiz'de geleneksel olarak yapılan bir tür mısır ve çavdar ekmeğidir. Portekiz'in köylerinden gelen bu doyurucu ekmeğin en geleneksel versiyonu için taşta öğütülür, elenir ve ahşap bir olukta yoğrulur. Ekmek, kızarmış kahverengiye döndüğünde ise hazır olarak kabul edilir. Yüzyıllardır süren unlu gelenekler arasında, ekmek yapımı geçmişte pek ilerleyemese de, sürekli olarak evrim geçiriyor. Bunun en iyi örneklerinden biri de 1980'lerde ortaya çıkan bu ikonik İtalyan somunu. 1982'de İtalyan fırıncı Arnaldo Cavalları, Fransız bagetlerinin popülaritesine cevaben buğday unu, su, tuz, maya ve zeytinyağından yapılan bu nefis İtalyan ekmeğini sunuyor. Crumpetet, İngilizlerin favorisi haline gelmiş, şekersiz su veya süt, un ve mayadan yapılan küçük bir tava ekmeği olarak biliniyor. Süngerimsi bir kek kıvamındadır. Halka şeklinde oluşan bu ekmekler iki kez pişirilerek sunulur. Yani ön pişirme yapılır ve servis edilmeden önce bölünür ve kızartılır. Genellikle reçel, tereyağı ve krema ile tüketilir. Damper ekmeği, Avustralya'nın geleneksel ekmeği olarak biliniyor. Sadece un, tuz ve suyla yapılan bu ekmek, mayasız hazırlanıyor. Küle gömülerek, çubukların ucuna takılarak ya da dökme demir tavalara basılarak pişiriliyor. Gyeran-ppang, Güney Kore'de satılan sıcak bir sokak atıştırmalığı olarak biliniyor. Kabarık, dikdörtgen şekilli bu somun ekmeklerinin içine gömülü yumurtayla servis ediliyor. Tatlı ve tuzlu olarak yapılan bu ekmekler, Güney Koreliler tarafından özellikle kışın sıcak bir şekilde tercih ediliyor. Karavai, Rusların, Ukraynalıların, Romanyalıların ve Polonyalıların geleneksel ekmek çeşididir. Düğünlerde servis edilir ve düğün geleneğinin bir parçası olarak kalmıştır. Bu ekmeği pişirmenin kuralları vardır: Geleneksel olarak, mutlu bir evli kadın hamuru karıştırmak zorundadır ve evli bir adam da pişirmek için fırına koyar. Yeni evlenen çiftlere sağlık ve refah sağlamak için pişirilir. Malta ekmeği, genellikle odun fırınlarında pişirilen, gevrek bir ekşi maya ekmeğidir. Kare pan, Japon mutfağında körili bir ekmek türüdür. Bir miktar köri, bir parça hamurla sarılır ve hamur ekmek kırıntılarına kaplanarak derin bir şekilde kızartılır. Genellikle fırınlarda veya süpermarketlerde bulunur. Khachapuri yani Haçapuri, Gürcistan'ın geleneksel yemeği olan peynirli pide çeşitlerinden biridir. Haçapuri, Acara bölgesinde kayık şeklindedir. İmereti bölgesinde ve Gürcistan'ın genelinde yuvarlak şekilde sunulur. Gürcü mutfağının en önemli lezzeti olan bu pideli ekmek, yumuşak mayalı hamurla hazırlanır; yumurta ve peynirle pişirilir. Bunun dışında 2019'da UNESCO tarafından taçlandırılmaya hak kazanmıştır. Fas'ın mahalle fırınlarında satılan ve yerel halkın sıklıkla tükettiği bu ekmek, dünyanın en iyi ekmekleri arasında yerini almış. Ülkenin en sade ekmeklerinden biri olan khobz kesra, yumuşak buğday hamuruyla hazırlanıyor. Yuvarlak somun haline getirilerek, hafif gevrek dış yüzeyi ve kabarık dokusuyla Faslıların gururla sunduğu bir ekmektir. Ticari mayalar ortaya çıkmadan önce fırıncıların çoğu bira mayası kullanarak ekmek hazırlıyordu. İsveçte'de bu geleneğin bir ürünü olan limpa ekmeği, günümüzde çavdardan yapılarak sunuluyor. Ancak ekşiliğini mayasından değil, içine eklenen portakal suyundan alıyor. Luchi, Bangladeş'te Maida unundan yapılan derin yağda kızartılmış bir gözleme olarak sunuluyor. Genellikle beyaz patates köri ile servis edilen ve kahvaltıda tüketilen bu kabarık ekmekleri Dhaka'daki kaldırım tezgahlarında bulabilirsiniz. Avrupalı göçmenler, 19. ve 20. yüzyılın başlarında buğday-ekmek geleneğini Şili'ye taşıdı ve bu kültürel çarpışmadan ülkenin en sevilen ekmeği ortaya çıktı. 4'e bölünmüş marraqueta ekmeği kabarık iç kısımdan oluşur. Ancak çoğu yerde rulo şekliyle sunulur. Bu ekmeği bağımlılık yapan tek şey dış kısmının gevrek olmasıdır. Şilili fırıncılar ekmeğin bu hale gelmesi için fırına bir kap su koyarak pişirir. Montreal simit, el yapımı ve odun ateşinde pişmiş simitin farklı bir çeşididir. Geçmiş tarihini incelediğimiz zaman; 1919'da Kanada'da şehrin ilk ekmek fırını Montreal Bagel Bakery adıyla açılıyor. Fırıncılar, simitleri sırayla odun ateşinde uzun ve ince tahta kürekler kullanarak pişiriyordu. Özellikle New Yorklular tarafından değiştirilerek satışa sunulsa da, gerçek Montreal versiyonu her zaman farklı bir inceliktedir. Simit hamuru, yumurta ve balla karıştırılarak halkalar haline getiriliyor. Fırına atmadan önce ballı suda kaynatılıyor. Hafif tatlı olan bu simitleri günün 24 saati, fırından sıcak olarak satın alabilirsiniz. Özbekistan'ın geleneksel tandır fırınlarında pişirilen bu yassı ekmekler kıvrımları ve üzerine serpiştirilen çörek otuyla ortaya çıkıyor. Ekmekler fırından çıkar çıkmaz, bir grup bisikletli elçiler tarafından teslim edilerek, marketlere ve kafelere dağıtılıyor. Pão de queijo veya Brezilya peynirli ekmeği olarak bilinen bu lezzet, Brezilya'da popüler bir atıştırmalık ve kahvaltıda tercih edilen bir ekmek çeşididir. Güney Amerika'da yaygın olarak tüketilen manyok bitkisinin unundan elde edilir. İçi ise peynirle doldurulur. Hafif ekşi ve dışı çıtır olan bu ekmeğin geçmiş tarihi Afrikalı kölelerden geliyor. Hindistan'ın buğday unundan hazırlanan paratha, yüzyıllardır üretiliyor. Hamur katmanları arasına sürülen yağ, bu ekmeğe milföy gibi bir lezzet ve doku kazandırıyor. Gözleme de diyebileceğimiz paratha, tek başına ya da tuzlu malzemelerle birlikte tüketilebilir. Geçmiş tarihine baktığımızda, 12. yüzyılda kaleme alınmış Sanskritçe bir metin olan Manasolassa'da paratha'dan bahsedilmiştir. Pumpernickel, geleneksel olarak hamur mayası marş ve kaba öğütülmüş çavdar ile yapılan tipik olarak ağır, hafif tatlı bir çavdar ekmeğidir. 24 saat kadar buharlı fırında pişirilir. Çavdar unundaki şekerlerin doğal olarak oluşan tatlılığı, ekmeğin derinine inerek büyük bir lezzete dönüştürmesine yardımcı olur. Pumpernickel Vestfalya bölgesinde yüzlerce yıldır tüketiliyor. Günümüzde Soest kasabasında bir fırın 1570'ten beri aynı reçeteyle pumpernickel yapıyor. Roti gambang, Endonezya'nın tarçın ve hurma şekeri ile tatlandırılmış, susamlı dikdörtgen şekilli kahverengi bir ekmektir. Adını, Endonezya enstrümanı gambang'dan alan bu tatlı ekmeklerin formülünde, Hollanda teknikleri yer alıyor. Huoshao olarak da adlandırılan shaobing, Kuzey Çin mutfağında pişmiş, mayasız, katmanlı bir gözleme veya ekmek türü. Susamlı veya susamsız olarak yapılan bu lezzet ustaları tarafından 18 katmandan oluşacak şekilde ince açılmış hamurlardan hazırlanıyor. Tuzlu veya tatlı malzemelerle doldurularak tüketiliyor. Maya yerine karbonat kullanılan bu ekmek, İrlanda'da patates kıtlığının zayıf yıllarında popüler hale geliyor. O dönemlerde patates mahsullerinin yetersiz kalmasıyla fakirleşen İrlanda halkı, yumuşak buğday unu, ekşi süt ve karbonatı kullanarak Soda bread olarak adlandırılan karbonatlı ekmeği ortaya çıkarıyor. Genellikle tuzlu İrlanda tereyağı ile ikram ediliyor. Tijgerbrood, kaplan ekmeği anlamına gelen benekli bir kabuğa sahip somun ekmeğidir. Bu ekmeğin en önemli özelliği üst kısmının çıtır çıtır ve parça parça olmasıdır. Bunu sağlamak için Hollandalı fırıncılar hamurun üzerine pirinç unu, susam yağı, su ve mayadan oluşan karışımı serpiyorlar. Tortilla, Meksika, Orta Amerika, Karayipler, ABD ve Kanada'da mayasız ince ve yassı olup, mısır unu veya beyaz undan yapılan bir çeşit ekmektir. İster taco olarak, ister elle yenen bu lezzet ülkenin en çok sevilen yiyeceklerinden biridir. Challah, Yahudi mutfağında genellikle örgülü şekillerde hazırlanan ve Yahudilerin önemli törenlerde yediği özel bir ekmektir. İsrail'in modern fırıncıları bu zengin ekmekten yararlanıp satışa sunuyor. Üzeri yumurta sarısıyla kaplanarak pişiriliyor. Fırıncılar, hamur tellerini birbirine sararak 12 farklı şerit-höyük oluşturuyor. Rivayete göre yüzyıllardır saklanan bu höyükler, antik Kudüs Tapınağı'ndaki 12 şeridi temsil ediyor. Listenin sonunda ülkemize ait meşhur Türk lezzetlerinin baş tacı olan simite yer vermeden olmazdı. Bazı tarihi kaynaklarda yer verilen bilgilere göre, simidin geçmişi 14'üncü yüzyıla dayanıyor. Tarihi 1593 olan Üsküdar Şeriye Sicilinde, has undan yapılmış halka biçimindeki bir çeşit ekmek, simid-i halka olarak adlandırıldı. Odun ateşinde pişirilen, lezzetini fırınlanmadan önce içine batırıldığı şekerli ya da pekmezli sudan alan simit kahvaltı sofralarımızın dışında, her an tüketebileceğimiz bir ekmek çeşidi haline gelmiştir.