Hatalar zinciri

Global kriz büyüyor. ABD’de, Citibank’ı kurtarmak için alınan tedbirler boşa çıktı. Citibank, bölünüp, karlı bölümü ile yeni bir banka ortaya çıkarılacak. Şimdi, Bank of America’nın da kurtarılması gündemde. Yeni başkan Obama, Cuma günü krizin daha da derinleşeceğini açıkladı. ABD’deki kötüleşme, Avrupa ve Asya’ya yansıyacak. Bu krizden, biz de payımızı alacağız.
ABD ve Avrupa’da, krize karşı ciddi tedbirler alınırken, bizimkiler, alınan tedbirlerin devamını getiremedi. Ülkede, sadece ekonomik değil, siyasi tedbirler alınması da gerekiyor. Oysa, Sayın Başbakan başta olmak üzere, politikacıların gündeminden, siyasi çıkışlar, çekişme ve hesaplaşmalar inmiyor.

Kredilerde artış yok
Önümüzdeki mahalli seçimlerde Saadet’e oy kaptırmama adına, gereksiz sınırlara ulaşan bir İsrail karşıtlığı yaratıldı. İlkokullara siyaset sokulup, minicik çocuklara Filistin bayrakları verildi. Bu tahrik sonucu, İsrailli ortakları bulunan Bank Pozitif bombalandı. Ergenekon davası, gereksiz yere sulandırıldı.
Kanadalı meczup Güney’in konuşması TRT’den saatlerce yayınlandı. Ana muhalefet partisi bile, Ergenekoncu gösteriliyor. Ülke kamplara bölündü. Bu haliyle, siyasilerin iç ve dış politikadaki söylemleri, ekonomideki var olan güvensizliği ve belirsizliği daha da arttırıyor. Bu gidişle, siyasiler, ekonomi yönetiminin alacağı tedbirlerin tümünü boşa çıkaracak.
Merkez Bankası, faizleri düşürerek iyi yapıyor ama bu işlem, ne kredileri arttırıyor ne de piyasadaki likiditeyi. Mevduat faizleri düşüyor ve bankalar ucuza borçlanıyor ama ucuza sağlanan bu para, krediye dönüşmüyor. Sadece, bankaların durumu iyileşiyor. Faizlerin düşürülmesinin tek etkisi, borçlanabilenin daha ucuza borçlanıyor olması. Bu durumda, düşük faizden, Hazine, bankalar ve borçlanabilen özel sektör yararlanıyor. Yine de, bu ortamda, dövize kayma yaşanmadığı sürece, faizleri düşürmek iyi bir tedbir.

Merkez Bankası likidite çekiyor
Merkez bankası, piyasaya likidite vereceği yerde, piyasadan likidite çekiyor. Mayıs 2008’den beri, Merkez Bankası piyasaya likidite vermeye başlamıştı. Nisan 2008’de piyasadan 6.8 milyar YTL çekmiş bulunan banka, Mayıs 2008’de piyasaya 5.1 milyar YTL vererek, bunların toplamı olan 12 milyar YTL civarında para yaratmıştı. Merkez Bankası’nın piyasaya sağladığı bu likidite, Eylül 2008 sonuna kadar tedrici biçimde azalarak, 2.5 milyar YTL’ye kadar düştü.
Ekim ve Kasım 2008 aylarında, Merkez Bankası yeniden piyasaya likidite sağlamaya başladı ve piyasaya 10 milyar YTL’nin üzerinde para verdi. Ancak, Aralık ayı itibariyle, Merkez Bankası yeniden sıkı para politikasına döndü ve piyasadan para çekiyor. Halen, piyasadan daha önce verdiği 10 milyar YTL’yi (şimdi TL) çekmiş olduğu gibi, piyasadan ilave para da çekmiş durumda. Piyasadan ilave çekilen para yıl sonunda 7.7 milyar YTL’ye ulaştı.
Merkez Bankası, yeni yılla birlikte, yeniden piyasaya para vermeye başladı ama miktar yeterli değil. Hala, piyasa Merkez Bankası’na borçlu.
Merkez Bankası, piyasaya yeterli likidite sağlayamazsa ve reel sektöre yönelik tedbirler alınmazsa, bizde de, kriz tırmanır.