Global kriz yeni bir kapitalist dengeyle sonuçlanacak: n Dünyada sermaye akışkanlığı ve hızı çok hızlandı. Sermayenin, üretmek yerine, parasal oyunlarla yüksek kâr etme olasılığı arttı. Gerçek üretime dayanmayan kârlar yükseldi. Bunları önlemek olanaksız ama, global kriz sonrası, bu konudaki kontroller artacak. Özellikle, kara para aklama ve vergiden kaçınma olasılıkları gittikçe azalacak.
* ABD’de Bush yönetimi, 11 Eylül terörist saldırısını bahane ederek aldığı sıkı tedbirler nedeniyle, ülkesinden büyük sermaye kaçışına neden oldu. ABD’nin dış borçları çok yükseldi ve Asya ülkeleri, giderek daha yoğun biçimde, ABD’ye borç vermeye başladı. Obama yönetimi, bu duruma bir çare bulmaya çalışacak. Bulmak zorunda. Bu cümleden olarak, uluslararası barışın yeniden sağlanması, ABD’nin savaşlara son vermesi bekleniyor.
* ABD ve Avrupa ülkelerindeki büyük şirketler, yönetim yozlaşması ve üretimde verimsizlik durumuyla karşılaştılar. Global krizin bitmesiyle, çürüklerin ve zayıf halkaların temizlendiği bir kapitalist sistemle karşılaşacağız. Krizden çıkabilen kuruluşlar, çok daha güçlü hale gelecek ve uluslararası boyutta büyüyecek.
Yatırımlar durdu
* Yabancıların, gelişmekte olan ülkelere yaptıkları yatırımlar, şimdilik durmuş görülse de global kriz sonrasında, artarak devam edecek. Kriz sona erer ermez, merkez bankalarının piyasalara verdiği büyük likidite nedeniyle, borsa endekslerinde patlama yaşanacak.
* Başta ABD olmak üzere, gelişmiş ülkelerde, faizlerin düşürülmesi veya enflasyon seviyelerine yakın tutulması uygulaması bitecek. Faizler yeniden bir miktar yükselmeye başlayacak. Gayrimenkul ve tüketici kredileri yeniden yükselecek. Gayrimenkul fiyatları da yeniden yükselmeye başlayacak.
* Petrol ve hammadde fiyatları, olması gereken seviyelerin çok üzerine çıkmıştı; şimdi ciddi biçimde düştü. Global krizin bitmesiyle, talep ve üretim yeniden artmaya başlayacak. Hammadde ve petrol fiyatları yeniden yükselmeye başlayacak.
Yeni dengeler oluşacak
* Yeni dengeler kuruluncaya kadar, para değerleri, faizler, mal ve enerji fiyatları, kaçınılmaz bir dalgalanma gösterecek. Dalgalar gittikçe azalarak, kriz başlangıcına göre daha üst seviyelerde, yeni dengeler oluşturulacak.
* Merkez bankalarının en önemli sorunu, piyasaya verdikleri aşırı likiditenin, dengeli biçimde geri çekilmesi olacak. Onların başarı durumuna göre, dünya enflasyonun genel seviyesi belirlenecek.
* Ülkelerin ithalat ve ihracatları yeniden tırmanışa geçecek.
* Bütün ülkelerin ve özellikle, bizim gibi gelişmekte olan ülkelerin büyüme oranları artacak.
Kısacası, global kriz sonrası, pembe günler bizi bekliyor. Ama, krizde tüm dünya gibi, biz de çok zorlanacağız. Krizin bir yıl daha sürmesi bekleniyor.