İlk seçim sonuçlarının kamuoyuna yansımasıyla TBMM’nin yeni bir döneme geçtiği anlaşılmaya başlandı.
Haber merkezlerine geçmiş yıllarda düşen ilk sandık sonuçları Ak Parti’nin yüzde 65-70 oy oranlarında başlıyordu.
Dün ise başlangıc noktası yüzde 51’di.
Haber merkezlerine gelen bu ilk bilgi, farklı bir seçim yaşandığını gösterdi.
Gecenin ilerleyen saatlerinde de Ak Parti’nin oranı yüzde 41’in altına kadar geriledi.
Kurulduğu günden bu yana tüm seçimlerden galibiyetle ayrılmayı başaran Ak Parti, belki yine birinci parti oldu ama anayasa değişikliği, seçim barajı, başkanlık sistemi gibi tartışmaların gölgesinde girdiği seçimde, 2002’den bu yana ilk kez bu oranda oy kaybetti.
2011 seçimlerinde yüzde 49,9 oy oranı ile 327 sandalye kazanan Ak Parti, dünkü seçimde tek başına iktidar olmak için gerekli 276’nın oldukça altında kaldıb
Bu sonuçlar ışığında; dört parti açısından seçim sonuçlarını şöyle irdelemek mümkün:
- 2015’in yükselen yıldızı iktidar partisine kafa tutan HDP ile Ak Parti’yi doğrudan hedef alan seçim kampanyasıyla MHP oldu.
- Seçime katılımın yüzde 82’lerde kalması ve HDP’in bu katılım oranında barajı geçmesi, Ak Parti ve CHP’nin işini zorlaştırdı.
- Yeni bir genel başkan ve üç dönem kuralı nedeniyle vitrini büyük oranda yenilenen adaylarla seçim yarışına giren Ak Parti, beklenen patlamayı yapamadığı gibi önemli bir güç kaybetti.
- Ak Parti’nin yenilenen örgütlerde yeterli heyecanı yaratamadı. Adayların, örgütlerle bütünleşmelerinde yaşanan eksiklik, iktidar partisinin aleyhine oldu.
- Ak Parti ve CHP’ye oy vermek istemeyen ve kaçan kitlelerin adresi MHP ve HDP oldu. Ak Parti’den MHP’ye 3 puan, CHP’den HDP’ye ise en az 3-4 puanlık oy geçişinin yaşandığı ifade ediliyor. Diyarbakır, Gaziantep, Şanlıurfa ve Van’da HDP’nin oylarında adeta patlama yaşandı.
- Özellikle büyük kentler ile doğudaki bazı kentlerdeki Alevi seçmenin adresinin HDP olması, CHP’nin yüzde 30 hedefine ulaşmasını engelledi.
- Seçmenlerin CHP’yi yüzde 30’a taşımak yerine, HDP’yi barajı geçirterek, Ak Parti’nin önünü kesmeyi hedeflediği net biçimde görüldü.
- CHP’nin orta ve düşük gelir düzeyi seçmene yönelik uygulamaya koyduğu “ekonomik vaadler” beklenen oy patlamasını yaratamadı.
- Türkiye, HDP’nin barajı aşmasıyla 4. parti gerçeği ile tanıştı. HDP, oy aldığı kitleler nedeniyle etnik parti kimliğinden, Türkiye partisi konumuna ulaştı.
- Gelinen son durumda, Marmara, Ege ve Akdeniz’deki kıyı kentlerinde etkinliği bulunan CHP, Ege ve Marmara’nın bir bölümüne sıkıştı. CHP, İç Anadolu’da sadece Eskişehir ile nefes aldı.
- Seçim meydanlarına inen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kazandırdığı belirtilen 3-4 puanın olmaması halinde Ak Parti’nin oylarının yüzde 38 dolayında olduğu bile söylenebilir.
- Bu seçim aynı zamanda “başkanlık sisteminin kabul edilip edilmeme referandumu” olarak tanımlanabilir.
- 276 sandalyenin altına düşen AK Parti’nin tek başına iktidar olmasının yolu kapandı. Artık, Türkiye siyasetinde yeniden koalisyon döneminin başlaması kaçınılmaz oldu.
- Koalisyon çalışmalarında istenilen başarının yakalanamaması halinde erken seçim gündeme gelecektir.