Son 10 yılı kazanan Çin

Şanghay (Shanghai) kentinin yüzölçümünün yüzde 10'unu (570 kilometrekare) oluşturan Pudong bölgesindeki, "Hi- Tech Park'a" (Yüksek Teknoloji Parkı) son 5 yılda 11.4 milyar dolarlık yatırım yapıldı ve bunun 7.2 milyar dolarını Bell, Alcatel, NBC, Nikon, Siemens gibi dünyanın önde gelen şirketleri gerçekleştirdi.Köpeklerin, maymunların kobay olarak kullanıldığı tıp labrotuvarlarının olduğu, (Çin'de az gelişmişlik çevre ve hayvan haklarının yok sayılması için geçerli bir neden) Amerikan Kongresi'nden alınan izinle dünyanın en hızlı bilgisayarlarından birinin kurulduğu (büyük sayılı istatistikler yapmaya uygun), yüksek düzeyde eğtiminin verildiği öğrenim kurumlarının yer aldığı "tekno-park" 2010 yılı vizyonunu belirliyor; "uluslararası rekabet"...Çin yakın gelecekte, ucuzluk spreyi ile bayılttığı piyasaları, kalite ile vurmayı planlıyor. Çin Ticaret Bakanlığı'nın programını takip ettiğim Çin gezisinin son durağı, teknolojinin uluslararası pazara açıldığı Pudong'du ve Pudong bundan 10 yıl önce bir balıkçı kasabasıydı. Dün size "toprak askerlerin" kenti Şiyan'daki (Xian) teknoloji üssünü yazmıştım. Çin'de en büyükleri Şanghay, Pekin ve Şiyan olmak üzere 53 yüksek teknoloji bölgesi bulunuyor. Esen sıcak rüzgârda, uçusan elbiseleri ve şapkalarıyla şık Çinli kadınların, saçları kızıl röfleli genç delikanlıların sokaklarında dolaştığı Pudong, gökdelenler şehri. Pudong, New York'a benziyor. İnanmakta güçlük çekiyorum, Çin'i birlikte gezdiğimiz CHP milletvekili Bülent Tanla açıklık getiriyor: "10 yıl önce geldiğimde tam şurası balıkçı köyüydü" Kişi başına gelir 1070 dolarda kalırken, ülkenin milli geliri 1.7 trilyon dolar. Dış borçlar gelirinin ancak yarısı. Enflasyon oranı yüzde 2. Bu yıl yabancı sermaye girişi 73 milyar dolar hedefleniyor. Dünya pazarlarına sürdüğü "ucuz Çin malı" etiketli, 600 milyar dolarlık ihraç ürünüyle, "en büyük ekonomik tehdit" olmayı başarıyor! Çin halkı, Çin'e güveniyor. Türkiye'de olmayan "toplumsal motivasyon", bir başka ifadeyle "moral" Çin'in en büyük sermayesi. Halk arasında ona "ucuz işgücü" deniyor... Balıkçı kasabasıydı Dünyanın en hızlı metrosunu inşa ettiler. 2007 yılında 400 kilometreye ulaşacak metronun ilk 45 kilometresi bitti. Biz bunun 30 kilometresini Pudong Havalimanı'na gitmek için kullandık; toplam 7 dakika. Trenin hızı saatte 431 kilometreye çıkıyor. Almanya Başbakanı Schröder'in bizzat ısrarları ile yapılan hızlı metro, raylar üzerinde gitmiyor, rayların üzerinde uçuyor.Hızlı metrodan Pudong Havalimanı'nın terminaline indik, Türkiye düşü cebimizde! Uçan tren Şanghay Dünya Ticaret Örgütü (WTO) Danışmanlık İlişkileri Başkanı Feng Jun , "Çin'in AB'ye yaptığı tekstil ihracatının yıllık artışını, yüzde 8 ile 12.5 oranında sınırlayan" anlaşmaya imza atan AB Komisyon Başkanı Manuel Barroso'nun hafta içindeki Pekin ziyaretini değerlendiriyor:"AB ile protokol adil değil. AB, WTO'ya girmemizden sonra 2005 yılında sıfır kota verecekti, bu tarihi 2008'e çekti. AB gerçeğini gördük ve dünya tekstil piyasasına entegrasyonu sağlayabilmek için bu anlaşmayı kabul ettik. WTO sadece bir ülke için (Çin'e özel demek istiyor) koşul getiremez. Çin uluslararası anlaşmalara fazla dayanıyor, bundan zarar görebilir. Çin hükümeti buna tedbir olarak, iç piyasa talebini arttıracak model geliştirmeye çalışıyor. Çin'deki önemli sektörleri derinleştireceğiz, rekabet gücünü arttıracağız. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra kriz ortaya çıkmadı, çünkü WTO var."Çin'in "dünya ekonomik savaşı" beklentisi içinde olanlara verdiği cevap aslında, "Batılı yatırımcılar"... Çin'in ihracatının yüzde 45 - 50 kadarını bu ülkede yatırım yapan yabancı firmalar gerçekleştiriyor. syilmaz@milliyet.com.tr WTO Danışmanı: AB protokolü adil değil