SSCB'nin dağılmasıyla birlikte kurulan Türk cumhuriyetleri içinde Batı sistemine en kolay uyum sağlayan Kazakistan olmuştu. Kazakistan'da Türk işadamlarının doğrudan sermaye yatırımları ve müteahhitlik hizmetlerinin karşılığı 5 milyar doları aşıyor. Türk cumhuriyetlerine yolculuk, Türkiye'nin 1980'lerden sonra dünyaya açılan vizyonunun ilk "uygulama alanına" bakış gibi... Başbakan Erdoğan'ın 26 - 27 Mayıs tarihleri arasında yaptığı Kazakistan gezisinde, işadamları gündem belirlemeye çalışıyor.Kazakistan Başbakanı Ahmedov'un Erdoğan'a verdiği yemeğe iş dünyasından yalnızca Bekir Okan ve Ali Rıza Arslan katılıyor. Tekfen Holding Taahhüt Grubu Başkanı Ümit Özdemir, Bakü - Tiflis - Ceyhan (BTC) petrol boru hattının Bakü ayağının açılışından geliyor. BTC'nin toplam 800 milyon dolarlık Ceyhan Kara ve Deniz Terminali'ni yaptıklarını söyleyen Özdemir, Hazar Havzası'nın önemli petrol rezervi noktalarından Kazakistan'ın Kashagan kentinde 800 milyon dolarlık petrol arıtma projesi ihalesi aldıklarını anlatıyor. Demir atanlar Kazakistan ile Türkiye arasıdaki dış ticaret hacmi 800 milyon dolar ve Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen'in "kritik denge" olarak gördüğü 1 milyar dolara bu yılın sonunda erişmesi hedefleniyor.Buralarda kuş uçmaz, kervan geçmez denilen bir dönemde, yatırımlar yapılırken; gelinen nokta tatmin edici mi?İlk yanıt işadamlarından geliyor ve eksik bulunuyor.Eximbank Genel Müdürü Ahmet Kılıçoğlu ise farklı bir pencereden olaya bakıyor:"Türkiye'de değişen makro ekonomik dengeler paralelinde yeni bir dış ticaret finansmanı paketi oluşturmamız gerekiyor. Ben 8 yıl önce genel müdür olduğumda 700 milyon dolar kısa vadeli ihracat kredisi talebi vardı, bugün böyle bir talep yok. Eximbank'ın kredi faiz oranları yüzde 16'dayken, Hazine getirisi yüzde 17 - 18 olunca aradaki makas daraldı. Yeni bir dış finansman modeli geliştirmemiz gerekiyor."1992 - 1997 yılları arasında Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in Ekonomi Danışmanı İbrahim Çakır'ı da dinliyoruz. Çakır'a "2006 yılında yapılacak seçimlerde siyasal bir kriz bekleniyor mu?" diye soruyorum, "Böyle bir ihtimal bile yok" diyor... Eximbank'ın rotası Yavuz Şeker'in, Kazakistan'da kurduğu Kobul Building Systems şirketi, soda külü tesisi satın almış. Yeterli finansman gücü yok. 180 milyon dolarlık bir yatırıma soyunuyor işadamı.Şeker sıkıntısını anlatıyor: "Kazak bankaları Türk işadamlarına kredi açmıyor. Almanlardan aldığımız bir teklif var ama bizi komisyoncu durumuna getirmeye çalışıyorlar."İzmirli işadamlarının kurduğu İzçim şirketinin yatırımları için Kazakistan'da bulunan Tuncer Sıgalı, bu ülkedeki zengin maden yataklarına dikkat çekiyor ve uranyum işleme tesisi yatırımından söz ediyor.Tüzmen, Kazakistan gezisine noktayı koyarken yaptığımız sohbette "Bu bölgede enerji yatırımlarına bakmamız gerekir" diyordu.Başbakan ile dış gezilere katılan işadamları, hükümetin bu gezilerine çıkarken, hiçbir teknik hazırlığı olmadığı izlenimlerini aktarıyorlar. Rotayı o anda ortaya çıkan sesler belirliyor Siyasilerin iki dudağının arasında sıkıştırılmış hedeflerle yol alınıyor. Hal böyle olunca, gezilere işadamlarının ilgisi giderek azalıyor, "Ana" uçağına bakanların ve eşlerinin talebi artıyor. Hiç bir kurumun başkanının katılmadığı bir başbakan gezisi olabilir mi? Oldu işte! syilmaz@milliyet.com.tr Uranyum yatırımı