Yenigün İnşaat'ın patronu Mithat Yenigün ve enerji sektörü müteahhitlerinden Emin Usluel, Varşova'nın en modern iş merkezlerinden Eurocentrum'u gezdirdiler. İçinde otel projesinin de olduğu yatırımda, FB Başkanı Aziz Yıldırım ve dayısı Cengiz Yalçın'ın şirketi Makyal ile ABD'de yatırımları bulunan Artercan ailesinin de ortaklığı bulunuyor.Varşova merkezinde, 22 ile 24 kat arasında 4 kule inşaa ediyorlar. İlk kule "Alpha" 2 yıl önce açılmış, biz de onu geziyoruz. 160 milyon dolarlık yatırım. Binaların yıllık kira gelirinin 10 milyon dolar olması bekleniyor, satış için ise Polonya bürokrasisi engel çıkarıyor. Yabancı sermayenin Polonya'daki şikâyeti, bürokratik sorunlar. Bu sorunların çözümü için Bakan Tüzmen, dün de Polonya'da Türk işadamları ile ayrı bir toplantı yaptı.Eren, "Hep söylenirdi de inanmazdım. Polonya ve Macaristan'da oldu işte, AB'ye girdiler, önce bankaları sonra da reel sektör şirketlerini yabancı sermaye aldı. Polonya'ya 1990'dan beri 74, Macaristan'a ise 42 milyar dolar yabancı sermaye girdi. Önceki gün Budapeşte'de yemekteyken, bir Macar müteahhit 'Şirketlerimizin sahibi Almanlar, biz çalışanız' dedi" sözlerini aktarıyor. Avrupa Konyesi toplantısı için Varşova'da bulunan Başbakan Tayyip Erdoğan ve Polonya Başbakanı Marek Belka'nın açılışını yaptığı, "Maximus" alışveriş merkezi, Polonya'daki tek Türk gayrimenkul yatırımı değildi, sıradakileri görmeye girdik. Türkiye'deki yabancı bankaların, müteahhitlik sektörüne teminat mektubu ve kredi vermekten kaçındığını belirten Eren, "İşbirliği yapmamız yetmez, Türk müteahhitlerinin birleşmesi lazım" saptamasını yapıyor.Bu yıl yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinin 7 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Türkiye'de kamu yatırımlarının durması ile yurtdışına açılan müteahhitler, şartları sonuna kadar zorluyorlar. Son örnek yine Polonya'dan. NATO ilk kez Türk müteahhitlerine, Türkiye dışında işi Polonya'da veriyor. Cesaş, Kas ve Yenigün konsorsiyumu, Polonya'nın Gdansk Limanı'nda 42 milyon dolara, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na ait iki rıhtım inşa edecek. Bu ihalenin alınmasından sonra 6-7 ay sözleşme imzalamamakta direnen NATO'yu Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ve büyükelçilik gayretleri ile ikna edebilmişler. Nato'yu Gül ikna etti Nurol ve Mesa ortaklığında kurulan Euro Power şirketinin, Varşova'nın toptan alışveriş merkezindeki düzlükte, 25 hektara inşa ettiği, "Maximus Tekstil ve Hazır Giyim Toptancıları Merkezi" açılışındayız.Yolcuğumuz sırasında "resmi protokolü" Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen temsil ediyor. Esas Holding Başkanı Ali Sabancı'nın satın aldığı Pegasus Havayolları'ndan kiralanan özel uçak, Ankara'dan sonra da İstanbul'dan konuklarını alıp Varşova'ya iniyor.Mesa Yönetim Kurulu Başkanı Atilla Şenol ve Nurol'un üç tepe yöneticisinden Erol ve Oğuz Çarmıklı kardeşler törenin ev sahibiymiş. Kuzenleri Orhan ve Muammer Çarmıklı ile birlikte oturuyorum.Muammer Çarmıklı, Mesa'nın aslında ilk kurucusu. 1969 yılında yanında çalışan 2 mimar ve 3 mühendis için Mesken Sanayi A.Ş. (Mesa) adıyla bir şirket kuruyor. Bu şirket daha sonra bir dönem gazete patronluğu da yapan Mustafa Özkan'a satılıyor, Şenol ve ortakları Mesa'nın üçüncü dönemini başlatıyor. Maximus Polonya'da bir başlangıç Nurol Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Çarmıklı özel uçağıyla, Cezayir'deki 60 milyon dolarlık baraj inşaatını keşiften geliyor Varşova'ya. Nurol Genel Koordinatörü ve ANAP'ın eski bakanlarından Hüsnü Doğan ile... ANAP'ın eski bakanlarından Lütfullah Kayalar da burada. Kayalar'a DYP kulislerinde adının geçmesini soruyorum, "ANAP'tayım" diyor!Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, Limak'ın patronu ve FB yönetiminden Nihat Özdemir de "maxi" törende. Özdemir için bir parantez açmalıyım; Siirt'in Kurtalan ilçesine yaptığı çimento yatırımını büyüttü ve gazetemizin "Baba Beni Okula Gönder" kampanyasına katılarak, buraya bir kız yurdu açıyor. Emekli paşalardan Korgeneral Erol Tutal da Nurol Yönetim Kurulu Başkan Danışmanı olmuş. Varşova'da her biri 3.5 futbol sahası büyüklüğünde 4 holden oluşan alışveriş merkezi Maximus, içinde bulunduğu 111 hektara yayılan bir kompleks olacak. Başbakan Erdoğan açılışta Maximus'tan yer kiralayan 200 işadamının ürünlerini Türkiye'den aldığını duyunca üzülüyor! Erdoğan "Daha çok Türk işadamı buradan yer kiralasa, Türkiye'den daha çok ihracat olur" diyor.Polonya'da arsaları ilk keşfeden 1978 yılında Varşova'ya gelen Türk işadamı Sabri Bektaş. Bektaş, Maximus'un da yerinin de sahibi. Bektaş, Polonya'da yılda 50 milyon dolara varan tekstil ithalatı ile yer ediniyor, gayrimenkule dönüyor. Mesa, Nurol Polonya'da yeni konut ve yol projeleri ile de ilgileniyorlar. Paşa da, bakan da Nurol'da Turizmden, savunma sanayine; finanstan konut sektörüne kadan farklı alanlarda yatırımı olan Nurol Arap ülkelerinde. İlk kez 1982 yılında Suudi Arabistan ile yurt dışına çıkan Nurol, Cezayir'in yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri'nde de kontratlar imzalıyor. Dubai'de biri 140 milyon dolarlık, diğeri 74 milyon dolarlık konut işi yapıyor. Dubai'nin gölgesinde kalan Abu Dabi'de ise El Şahum adasını şehre bağlayan 800 metrelik bir köprü inşa ediyorlar. Projenin bedeli 20 milyon dolar. Abu Dabi 13 milyar dolar harcayarak, yeni bir kent kuruyor. Oğuz Çarmıklı, Nurol'un bugüne kadar bitirdiği ve devam eden projelerinin toplam bedelinin 1.5 milyar dolar olduğunu söylüyor. Türkiye'de ise Boğaz Tüp Geçişi (800 milyon dolar) , otoyollar (1.3 milyar dolar) , Ilısu Barajı (1.2 milyar dolar) gibi büyük projeler yürütüyorlar. Polonyalılar'ın Yatağan, Yeniköy, Kemerköy santrallerini yaptıklarını ve bunun karşılığında da Türkiye'ye 100 milyon dolar bırakmayı taahhüt ettiklerini anımsıyorum. Büyükçekmece'de bir site kurarak Türkiye'ye 100 milyon dolar bırakmaya niyetlenmişlerdi ama bölgenin deprem riskinden dolayı proje durdu."Zamanın ruhu" (Emekli Büyükelçi Özdem Sanberk'in ifadesi) bu olsa gerek; paralar da, insanlar da yer değiştiriyor... syilmaz@milliyet.com.tr Milyar dolarlık projeler
