Türk sanat tarihine yazdıklarıyla, yaklaşımıyla, projeleriyle damga vurmuş olan Sezer Tansuğ’un bazı kitaplarını tekrar tekrar okuyorum. Her yeniden okuyuşumda daha önce dikkatimden kaçmış başka bir husus dikkatimi çekiyor Sezer Tansuğ’un metinlerinde. Geçtiğimiz aylarda TOKİ tarafından yayımlanan Hoca Ali Rıza kitabı vesilesiyle Ömer Faruk Şerifoğlu’yla görüşürken Tansuğ’un “Şenlikname Düzeni” isimli son derece önemli kitabının, ki aslında doktora tezidir, yakın zamanda Everest Yayınları’ndan çıkacağının müjdesini vermişti. Şerifoğlu aynı zamanda Sezer Tansuğ Sanat Vakfı’nın da başkanı. Daha önceki baskıların bir tekrarı değil, genişletilmiş ve görseller eklenmiş bir edisyonla karşılaşınca bu halini de hemen okumaya başladım. Harvard’da görevini sürdüren Cemal Kafadar Hoca da meğer “Şenlikname Düzeni”ni defalarca okumuş ve onu da çok etkilemiş. Bunu okuyunca ayrıca memnun olduğumu belirtmem gerekiyor.
66 Kare’den 99 Kare’ye
Şenlikname Düzeni’nin yeni edisyonunu Art On Istanbul’da açılan “99 Kare” isimli serginin açılışında gördüm. Sezer Tansuğ 1992 yılında “66 Kare - Geleneksel Kültüre Çağdaş Yorum” başlıklı bir sergi düzenler. Bu serginin kitabı 1992 yılında ve 2005 yılında yayımlanır. Eserlerin tamamı 20x20 ebatlarındadır ve sanatçıları “Kabusname”, “Marifetname”, “Muhammediye” gibi önemli metinlerle eşleştirir. Tansuğ daha sonra “Çağdaşlara Saygı”, “Hommage”, “Çağdaş Kültüre Geleneksel Vizyon” , “Cumhuriyetin Değerleri” şeklinde andığı başka bir proje üzerinde çalışmaya başlar. 100’e yakın sanatçıdan bu sefer 40x40 ebatlarında işler ister. Tansuğ’un “Sanat Tarihi ve Eleştirisinde 40. Yıl Etkinliği”nin görsel sürprizi olarak planlanan bu sergi maalesef o tarihlerde açılamaz. Daha sonra 9 Aralık 1993 - 22 Ocak 1994 tarihleri arasında “Çağdaşlar için Görsel Yorum ya da Çağdaşlara Saygı Dizisi” adı altında Pera Sanat Merkezi’nde gösterilir lakin Tansuğ’un umduğu etki ortaya çıkmaz. Bu sergide yer alan eserlerin bir kısmı bugün Sezer Tansuğ Sanat Vakfı’nın arşivinde bulunuyor. “99 Kare” isimli sergi de tam buradan hareket ediyor. Vakfın arşivinde yer alan eserlere ilaveten aynı yaklaşımla gene 40x40 ebatlarında eserler sanatçılardan talep ediliyor. Bu sanatçıların seçiminde iki yol izleniyor. Birincisi Tansuğ’un 1993’te eser talep ettiği veya notlarında bahsi geçen sanatçılardan eser talep ediliyor. İkincisi ise Tansuğ’un Yeni Oluşum dergisinde yayımlanan “Genç Sanatçılar için Çağrı” başlıklı metni yol gösterici oluyor. Buradan hareketle geniş ve kapsamlı bir sanatçı listesi hazırlanıyor ve bu sanatçılardan da eserler talep ediliyor. Ve karşımıza yıllar önce başlayan projenin “tamamlanmış” hali çıkıyor. 29 Aralık’a kadar açık olan sergiyi tüm sanatseverlere tavsiye derim.
Son olarak yazımı bir müjdeyle bitirmek istiyorum. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Taksim metro durağında daha önce İstanbul Kitapçısı olarak faaliyet gösteren alanı Taksim Sanat adlı bir galeriye çevirdi. 27 Kasım’da açılacak ilk sergide de Sezer Tansuğ’un ilk “66 Kare” projesinden eserler yer alacak. Böylelikle projenin başlangıcı, devamı ve “tamamlanmış” hali aynı anda farklı mekanlarda sergilenmiş olacak.