Çamlıca Camii’nin kılavuzu çıkıyor
Mimari açıdan büyük bir incelikle planlanan Çamlıca Camii’nde yer alan hatların tamamı Hasan Çelebi ve talebelerinin elinden çıkma. Yeni bir uygulamayla hat eserlerinin camideki konumlarını, yazılan metnin manasını da gösteren kılavuz niteliğinde kitap yakında çıkıyor .
Altı yıldır inşaatı devam eden Çamlıca Camii nihayet 7 Mart 2019 günü Regaip Kandili’nde ibadete açıldı. Resmi açılış için hummalı çalışmalar halen devam ediyor. Yıllardır Boğaz’ın karşı yakasından, Ulus’tan Çamlıca Camii’nin inşaatını görüyorum. Uzaktan bakıldığında bile büyüklüğüyle insanı hayrete düşüren cami, içine girince Osmanlı ve Selçuklu döneminde yapılan camilerde olduğu gibi bir sıcaklıkla karşılıyor bizi. Manevi atmosferi son derece yüksek. Sizi sarıp sarmalıyor.
İstanbul Cami ve Eğitim Kültür Hizmetleri Yaptırma ve Yaşatma Derneği tarafından yaptırılan camiye yoğun bir ilgi var. İbadete açıldığı 4 gün içinde yaklaşık 250 bin kişi camiyi ziyaret etti. Sadece İstanbul’dan değil Anadolu’nun dört bir tarafından insanlar bu muazzam eseri görmek için geliyorlar. Ben ziyaret ederken tek tük yabancı turistlere de rastladım. Bu kadar kısa sürede henüz resmi açılışı yapılmadan gösterilen bu ilgi camiinin cemaat sıkıntısı çekmeyeceğinin bir göstergesi.
Mükemmel ses sistemi
Caminin büyüklüğünü anlayabilmek için bazı rakamları paylaşmak yerinde olacak. Camide aynı anda 25 bini halı üzerinde yani kapalı mekanda olmak üzere toplam 63 bin kişi namaz kılabiliyor. Mimari projeden birçok konu büyük bir incelikle planlanmış ve uygulanmış. Öncelikle kadınlara yönelik üst düzeyde bir pozitif ayrımcılık yapılmış. Birçok camide özellikle cuma namazında kadınlara ayrılan ibadet mekanları yoğunluktan dolayı erkeklere tahsis edilirken Çamlıca Camii’nde böyle bir tabloyla karşılaşılmayacak. Kadınlara tahsis edilen abdesthaneden doğrudan ibadet edebilecekleri 8 ayrı bölüme çıkan asansörler yer alıyor. Bebek bakım odası da bulunuyor. Özellikle tekerlekli sandalye kullananların kimseye ihtiyaç duymadan namaz kılabileceği bölüme gidebilmesi mümkün, ayrıca tekerlekli sandalye için özel galoşlar da hazırlanmış. İşitme engelliler için de frekans yükseltici özel aparatlar kullanılmış. Caminin mükemmel tasarlanmış ses sistemine de değinmeden geçemeyeceğim. Ses caminin her noktasında aynı netlikte duyuluyor.
Arapça bilen kişiler bile zaman zaman çeşitli hat yazılarında yapılan istiften ve yazılma biçiminden dolayı özellikle camilerde, çeşme kitabelerinde yazılan metinleri okumakta zorluk çeker. Bu durumun farkında olduklarını söyleyen Ergin Külünk camide yer alan bütün hat eserleriyle alakalı, camideki konumlarını, yazılan metnin manasını da gösteren kılavuz niteliğinde bir kitap hazırlığında olduklarını belirtti. Umarım diğer camiler için de benzer bir uygulama yapılır.
Sanat çalışmaları
Caminin resmi açılışı Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla yapılacak. Bu açılışla birlikte
3 bin m2’lik kütüphane, 3 bin 500 m2 büyüklüğünde İstanbul’un sayılı galerinden biri ve tam 11 bin m2 büyüklüğünde Türk-İslam Eserleri Müzesi de hizmet vermeye başlayacak. Halen çalışmaları devam eden kütüphane gece geç saatlere kadar açık olacak. Hem akademisyenlere hem ders çalışmak isteyen öğrencilere hem de genel okura hizmet verecek. Külliyede ayrıca 1000 kişilik bir konferans salonu da yer alacak.
Türk-İslam Eserleri Müzesi’nin Kültür ve Turizm Bakanlığı’yla işbirliğiyle Hasan Bülent Kahraman küratörlüğünde hazırlanıyor olmasının Sultanahmet’te bulunan Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Türk-İslam Eserleri Müzesi’ne ciddi bir alternatif oluşturacağını düşünüyorum. Müzeyle alakalı henüz resmi açıklama yapılmadı lakin öğrenebildiğim kadarıyla müzede hem bakanlık envanterinden eserler sergilenecek hem de zaman içerisinde bağış ve satın almalar yoluyla kendi koleksiyonuna sahip olacak.
Külliyedeki 8 sanat atölyesinde geleneksel sanatlar ağırlıklı olmak üzere birçok farklı sanat çalışması yapılacak. Galeride ise sadece geleneksel sanatlara değil cami içerisinde olduğu göz önüne alınarak birçok farklı türde sanat eseri sergilenmesi planlanıyor.
Geleneksel külliye yaklaşımının modern bir kompleksle buluşması olan Çamlıca Camii’nin bundan 100 sene sonra torunlarımız tarafından bugün biz Süleymaniye’ye, Sultanahmet’e nasıl yaklaşıyor ve değer veriyorsak benzer bir yaklaşımla ele alınacağına inancım tam. Bu caminin yapımında emeği geçen herkesi ne kadar şükranla ansak azdır. Allah hepsinden razı olsun.
Göz yormayan süslemeler
Camide yer alan hatların tamamı hat sanatının yaşayan en büyük ustalarından biri olarak gösterilen Hasan Çelebi ve talebeleri tarafından yapılmış.Camide yer alan diğer tezyinat yani süslemeler ise Mustafa Çelebi tarafından hazırlanmış. Hem hatlar hem de tezyinat caminin mimari yaklaşımına paralel olarak klasik, göz yormayan, alışageldiğimiz çizgide. İstanbul Cami ve Eğitim Kültür Hizmetleri Yaptırma ve Yaşatma Derneği Başkanı Ergin Külünk ile yaptığım görüşmede “Caminin iç dekorasyonunda sadeliğin içinde mükemmeliği verebilmeyi amaçladıklarını ve Türkiye’de ilk kez cami yazısıyla alakalı proje geliştirerek bu projenin hayata geçirildiğini belirtti.Örneğin cami İstanbul’un fethinin en net olarak görüldüğü nokta olan Çamlıca Tepesi’nde yer aldığı için Fetih Suresi’nin tamamı caminin kemerlerine yazılmış. Yaklaşık 220 metre uzunluğundaki bu yazı caminin eşsiz özelliklerinden biri.
