Düğün fotoğrafı ‘logo’lu olur mu?
Düğün fotoğraflarının yer aldığı DVD’deki fotoğrafların üstüne fotoğrafçı büyük puntolarla kendi logosunu koyunca olay davalık oldu. Açılan dava tam 9 yıl sürdü
İnsanlarımızın hayatlarındaki en güzel ve mutlu günlerden birisi de, aile kurmanın kutlandığı düğünlerdir. Herkes farklı bir düğün yapar, kimisi kır düğünü, kimisi kapalı salonlarda, kimisi ev düğünü... Kimisi de nikah töreni ile yetinir. Hayal gücünü kullanıp, alışılmışın dışında düğün yapan çiftler de olur. Allah mesut bahtiyar etsin, bir yastıkta kocasınlar.
Hatıralar geçidi
Düğün anılarını hatırlamak hafızaya bağlı. Ebedileştirmek ise fotoğrafçılara ve DVD çekim sanatçılarına. Düğün fotoğraflarına bakılarak hatıralar canlanır. İçten içe, karşılıklı, “Beyaz gelinlik içinde ne güzelmişsin”, “Damat smokiniyle ne kadar yakışıklıymışsın” ifadeleri tekrarlanır durur. Ufak bir çekişme de buna eşlik eder.
Bir de düğün öncesi gelin ve damatlıkla çekilmiş özel pozlar vardır ki, onlar gerçekten fotoğrafçının yeteneğine göre ayrı bir güzeldir. Düğün fotoğraf ve DVD’si bazen de düğünde olmayanlara gösterilir, onlardan hayranlık ve iltifat beklenir. Ama zaman zaman düğün fotoğrafı ve DVD’lerde, çekimi yapan fotoğrafçının logosu belirir. Bu logo o kadar büyük ve belirgindir ki, ister istemez düğün sahnelerinin önüne geçer, “Şu ortadaki kim?”, “En güzel halayı damat tarafı mı çekmiş?” soruları yerine, “Fotoğrafçı kim” sorusu ön plana çıkar. Fotoğrafçı logosuyla, düğünden daha çok, kendisinin konuşma konusu olmasını başarmıştır. Fotoğrafçının logosu düğün resimlerinin, DVD çekimlerinin önüne geçebilir mi? Olay 2011 yılında olmuş, ilk derece mahkeme yargılaması, istinaf, temyiz, Hukuk Genel Kurulu derken 2020 yılında çözüme kavuşturulmuş. Aradan dokuz yıl geçtiğine göre düğün fotoğrafları daha da anlamlı hale gelmiş.
Olayın aslı şöyle: Düğün arifesindeki damat, bir fotoğrafçı ile düğün fotoğraflarının çekilmesi ve 200 fotoğraftan oluşan albüm ile albümde kullanılan ve kullanılmayan tüm fotoğrafların ön izlemeli DVD formatında teslim edilmesi hususunda 3 bin euro bedel karşılığında sözleşme yapar. Fotoğrafçı düğünden sonra çekilen fotoğraflar arasında beğenilen 205 adet logosuz fotoğrafı, değişik ebatlarda özel çerçeveli dijital baskılarını yaparak İtalyan deri albüm hâlinde teslim eder.
Ayrıca sözleşme gereğince bütün çekilen fotoğrafların DVD formatında yer aldığı ön izlemeli bir DVD’yi teslim eder. Albümdeki fotoğraflar logosuz, ama DVD’deki fotoğraflar büyük puntolarla fotoğrafçının logosunu içermektedir.
Sözleşmeye aykırı
Damat ve gelin, DVD’deki resimlerde büyük puntolu logolardan rahatsız olur. En özel günlerinden biri olan düğün gününde çekilmiş bütün fotoğraflarının merkezi ve dikkat çekici bir noktasında bulunan logo, hem fotoğrafçı ile yapılan sözleşmeye aykırıdır, hem de fotoğrafların görselliğini bozmaktadır.
Fotoğrafçıya ihtar çekerek ön izlemeleri DVD formatındaki bütün fotoğrafların logosuz olarak yeni bir CD’de teslimini isterler. Fotoğrafçı cevap vermeyince, olay yargıya intikal eder.
Fotoğrafçıya göre, çektiği düğün fotoğrafları, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun (FSEK) 1’inci maddesi anlamında, eser niteliği taşımaktadır.
Fotoğrafçı, aralarındaki sözleşmeye göre fotoğraf albümü ile albümde kullanılan ve kullanılmayan tüm fotoğrafları ön izlemeli DVD formatında teslim etmiştir. Albümdeki fotoğraflarda logo yoktur. Ancak fotoğrafların ön izlemeli DVD formatında logolu teslim edilmesinin nedeni, müşterinin buradan seçeceği fotoğrafların ek ücret karşılığında logosuz olarak çoğaltılabilmesinin sağlanmasıdır. Yani fotoğrafçı, düğün fotoğraflarının logolu olduğu DVD’den istenenleri ücreti karşılığı logosuz olarak baskısını yapıp verecektir. Fotoğrafçının savunması böyledir.
Yargıtay’a göre fotoğraflar güzel sanat eseri niteliğinde
Uyuşmazlığı, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 24.06.2020 tarihinde verdiği 2017/134 E., 2020/474 K. Sayılı Kararı ile kesin olarak çözer.
HGK’ya göre fotoğraf, var olanın bir makine ile tespit edilmiş görüntüsünün belli bir cisim üzerine yazılmasından veya yansıtılmasından ibarettir. Fotoğrafik eser ise fotoğrafçılık sanatının araç ve yöntemleri kullanılarak meydana getirilen eserdir. Bu itibarla bir fotoğrafta hususiyet, konunun seçiminde, kullanılan teknikte ve tercih edilen teknik araç ve yöntemlerde, diğer eserlere nazaran sınırlı olarak görülmektedir.
Fotoğraf, FSEK’in 2/1 - 3 ve 4’üncü maddeleri kapsamına girmektedir. Estetik niteliğe sahip olmayan sıradan bir ürün olsa da teknik ve ilmi bir gaye için meydana getirilmiş, fotoğrafçının hususiyetini taşımak kaydıyla bir konuyu öğretici, açıklayıcı veya uygulamayı sağlayıcı bir içeriğe sahipse md 2/1 - 3, fotoğrafçılık sanatı ve tekniğine göre meydana getirilmiş, estetik değeri bulunan güzel sanat eseri niteliğindeyse, md 4 kapsamında korunur. Bu fotoğraflarda bir nesnenin dış görüntüsü, eser sahibinin kendine has estetik becerisiyle ve kullandığı araç ve yöntemlerle yakalanarak güzel sanat eseri hâline gelmektedir.
Yargıtay HGK’ya göre düğün fotoğrafları, fotoğrafçının hususiyetini taşıyan ve FSEK’in 4. maddesi kapsamında güzel sanat eseri niteliğindedir.
Bu sebeple düğün fotoğraflarına ilişkin mali ve manevi haklar eser sahibi olan fotoğrafçıya aittir. Dolayısıyla düğün fotoğraflarının yer aldığı DVD albümünün yüksek çözünürlüklü ve logosuz olarak teslim edilmesi durumunda fotoğrafçıya ek ücret ödemeden her zaman çoğaltılması mümkün olacağından, eser sahibi fotoğrafçının mali haklarını ihlal edebilecektir.
Fotoğrafçının, çektiği düğün fotoğraflarını ön izlemeli DVD formatında logolu olarak teslim etmesinin amacı, gelin ve damatın fotoğraflar arasından seçeceği fotoğrafların ek ücret karşılığında basımı yapılarak yüksek çözünürlüklü ve logosuz olarak davacıya teslim edilmesidir.
Farklı anlaşma yapılabilir
Bilmeniz gereken şey, düğününüzde fotoğrafçının yapmış olduğu çekimler üzerindeki mali hakların size değil, fotoğrafçıya ait olduğudur.
Elbette düğün fotoğrafçısı ile farklı anlaşma yapılabilir. Bütün düğün fotoğraflarının baskısı yapılacak derecede yüksek çözünürlüklü ve logosuz olarak teslimi kararlaştırılabilir. Tabii ki bunun ücreti farklı olacaktır.
Aksi takdirde, farklı bir anlaşma yapılmamışsa, fotoğrafçının baskısı ve çoğaltılmasını engelleyecek şekilde düşük çözünürlüklü ve logolu olarak çektiği fotoğrafları teslim etmesi FSEK md 4 hükmüne aykırılık oluşturmayacaktır.
Burada her ne kadar konu düğün fotoğrafları olsa da, nişan, mezuniyet balosu, doğum günü kutlaması gibi her türlü etkinlikte yapılacak fotoğraf çekimleri için de aynı Yargıtay kararı geçerli olacaktır.
Bu arada şunu da hatırlatayım; henüz bizde uygulaması yok, ancak kişisel verilerin korunması mevzuatı çerçevesinde, bazı özel törenleri düzenleyenlerin katılımcılardan önceden fotoğraf çekimlerine ve bunların sosyal medyada yayımlanmasına izin vermeleri istenir. Bu izni vermeyenlerin sadece fotoğrafları çekilir ama sosyal medyada yayımlanmaz.
Yeni hukuk kitapları raflarda
Bugün, Ayhan Bakır’ın, ‘Anonim Şirketlerde Birikimli Oy Yöntemi’ başlıklı kitabını tanıtacağız.
Aslında, anonim şirketlerde çoğunluk ve azınlık hissedarlar çekişmesi zaman zaman değil, çok sık ortaya çıkar. Bu duruma kesin çözüm bulmuş bir kanun yok. Azınlık hissedarlar, tanınan özel haklar ile korunmaya çalışırlar. Birikimli oy sistemi, azınlık hissedarların da şirket yönetiminde temsilini sağlayan bir sistem.
Yazar Bakır, birikimli oy sistemi ile mevzuatı irdeleyerek, konuyu ele alıyor.
