İzmir’de Pırlanta Üçgen
920, eski adıyla Azizler Sokağı’nda İzmir Büyükşehir Belediyesi’nce onarılan Bet Hillel Havrası, Hayim Palaçi’nin evi olarak bilinir. Bu gösterişi olmayan küçük yapı, daha sonra havraya dönüştürüldü. Hayim Palaçi ile oğlu Avram Palaçi, Yahudilerin değer verdiği, günümüzde kitapları halen okunan, önemli din adamlarıdır. Yazar Sara Pardo, ‘Sevgili İzmir Beni Tanı, Dünden Yarına İzmir Yahudileri’ adlı kitabında Hayim-Avram Palaçi ve Kutsal Üçgen için (Pırlanta) şunları yazar: “Bet Hillel Havrası, Palaçi ailesinin eviydi. Haham Hayim Palaçi ve Abraham Palaçi 19. yy İzmir Yahudi cemaatinin en önemli din bilginlerinden biridir. Her ikisi de devrin en büyükleri diye anılırlar. Haham Hayim Palaçi (1788-1869), İzmir’de doğdu ve 1837’den 1855 yılına kadar İzmir, Tire, Manisa ve Bergama’da yüksek görevlerde bulundu. 1865 yılında 77 yaşındayken İzmir Hahambaşısı oldu.
Haham Avram Palaçi (1809-1899), Hayim Palaçi’nin oğludur. 1869-1900 yıllarında hahambaşılık yaptı, Bet Hillel Havrası’nı inşa ettirdi. Türkçe öğrenimi şart koşarak büyük bir reform yaptı ve İzmir Yahudi cemaatini laik eğitime açtı. Bet-Hillel dua evi uzun seneler depo olarak kullanıldı. Bir oda büyüklüğündeki havra, 1986 yılında boşaltıldıktan sonra 2006’da yandı ve çatısı çöktü. İsrail’de yaşayan bir grup mürit, Palaçileri adeta bir evliya mertebesine çıkardı ve İzmir’de ‘Kutsal Üçgen’ inancını başlattı. Üçgenin bir köşesi Bet Hillel Havrası, diğer köşesi Gürçeşme Mezarlığı’ndaki Abraham ve Hayim Palaçi’nin mezarları, diğer bir köşesi de müritlerinin yaptırdığı ve suyunun kutsal olduğuna inandıkları Mikve’dir. Buraya akan su, Kadifekale’den gelir. Yazın serin, kışın ılıktır ve mucizevî olduğuna inanılır.”
Ziyaretçileri var
Pırlanta Üçgen’in mütevazı da olsa, başta İsrail olmak üzere çeşitli ülkelerden gelen ziyaretçileri var. Üçgenin birinci köşesi onarıldı ve ziyarete açıldı. Diğer iki köşesi Gürçeşme Mezarlığı’nda. Kemeraltı Çarşısı’nda, Bet Hillel, Portekiz, Bikur Holim, Ezt Hayim, Hevra, Sinyora Giveret, Algazi, Ferastore ve Şalom havraları dışında, çevrede yıkıntı durumunda tanımlanması henüz yapılamamış havraların olduğunu biliyoruz. Turizm, yıldızlı oteller açmaktan ibaret değil. İnanç turizmini canlandırmak için, pırlantanın üzerindeki tozu Bet Hillel Havrası’nda olduğu gibi silmek gerekiyor.
