Sınırlarında Etiler, Faikpaşa, Kocakapı, Kubilay, Akarcalı ve Kadifekale mahalleleri olan Mirali Mahallesi’nde, ana kapısına merdivenle ulaşılan Servili Mescit, 954 Sokak üzerinde yer alır. Ahşap taşıyıcıları, sıvası dökülmüş duvarları, kiremit örtülü kubbesiz çatısı ve çürümüş saçak görüntüsü, mescidin acilen onarılması sinyalini verir. Vakıf eseri olan Servili Mescit’in inşa tarihi konusunda kesin bilgi olmamakla birlikte, avlusunda 1766-67 tarihlerine ait mezar taşları bulunmaktadır. Servili Mescit’in güneyinde, minaresinin kaidesini gördüğümüz çıkmaz sokakta devamlı kapalı olan demir kapının arkasındaki hazirede yer alan, İzmirliler tarafından ziyaret edilen ‘Arap Dede’ mezarı, diğer mezarlarla birlikte kayboldu... Prof. Dr. Münir Aktepe, ‘Mirali Mahallesi’nde Servili Mescit yakınında Arap Sokağı’nda Abdullah Hoca duvarında’ bulunan bir çeşmeden bahseder. Bu bilgiler ışığında Afrika kökenli (Afro Türk) yurttaşlarımızın bölgede bıraktığı izler görülebilir...
Mescit’in sağ köşesinde, faaliyetini 1960’lı yıllarda sonlandıran Servili Mescit Karakolu’ndan günümüze, zemin katında taş söveli pencereden başka şey kalmadı. Eski karakol duvarına bitişik, cephesi batıya bakan Cumhuriyet Halk Fırkası Mirali Ocağı tarafından 1934 yılında inşa edilen Cumhuriyet dönemi mermer çeşmesinin teknesinde ateş yakılsa da, zamana meydan okuyan mahallenin ayakta kalmayı başarmış çeşmelerinden biridir. 954 Sokak uzantısında, eski İzmir evinin duvarına hayrat olarak yaptırılan Sofyalı Mehmet Çavuş çeşmesi de bakımsız durumda. Mescidin doğu bitişiğinde, diğer çıkmaz sokak girişinde kafes pencereli, öyküsünü bildiğimiz Osmanlı paşasına ait ahşap Türk evinin yıkılacak duruma gelmesi, eski İzmir evleri yaşatılsın diyenleri üzmektedir...
İlk su tesisi
1021 Sokak’ta, mahalleye sırtını dayamış İzmir evinin kapısında duran binek taşı, ulaşımın hayvanlarla yapıldığı yıllardan kalan, sayıları her gün azalan taşlardır...
Yukarı mahalleleri temiz içme suyuyla buluşturan ilk su tesisi, Servilitepe’de kuruldu. Halkapınar su tesislerinden Servilitepe’ye pompalanan temiz içme suyu, yakın zamana kadar buradan diğer mahallelere tevzi edilirdi. Yüz yılı aşan bir tarihe sahip olan Servilitepe su pompa istasyonu günümüzde kullanılmamaktadır. İzmir su tarihinde adı geçen binanın yapılış öyküsü, müzelik su motorları ve ekipmanlarıyla su müzesi haline getirilmesi, mahalleye ve İzmir tarihine öyküsüyle birlikte önemli katkı sağlar...
Mahallenin diğer önemli yapılarından biri de, Kocakapı veya Karakapı adıyla bilinen kemerli kapıdır. Kocakapı’nın kemerini taşıyan yaklaşık iki metre genişliğinde olan, kesme taştan yapılmış kemer ayaklarının biri Mirali Mahallesi’nde yer alır.
İkinci bir örneği olmayan tarihi kapının yıkık kemerinin bir an önce onarılıp doğu duvarındaki oyukta yatan Salih Dede Yatırı’yla birlikte koruma altına alınması gerekmektedir. İzmir’in bu kadim mahallesine Basmane ve Agora istikametinden yürüyerek ulaşabilirsiniz.
