Kent içerisinde bulunan eski İzmir mezarlıklarının kaldırılması Vali Rahmi Bey dönemine rastlar. Mezarlık ve hazirelerin büyük bir bölümü, yol, bulvar, park ve cadde açılması sırasında kaldırıldı, Çorakkapı, Faik Paşa, Sulu, Bahribaba, Kemer mezarlıklarından bir iz dahi kalmadı.
Agora ören yeri de kazılmadan önce mezarlık alanıydı kazılar başlayınca burada bulunan mezarlar başka yere nakledildi. İçerisinde türbe, hazire, tevhidhane, misafirhane, aşhane, hamam yapılarının bulunduğu Emir Sultan, diğer bilinen adıyla Seyd-i Mükerremüddin türbesi Kadifekale eteklerinde Pazaryeri Mahallesi’nde yer alıyor.
Haziresinde Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün eşi Latife Hanımın aile büyükleri, Uşakizade Hacı Ali Efendi, oğlu Sadık Bey ve eşi, İzmir Valisi Ahmet Esat Paşa, Nif Kadısı Abdullah Bin İmad, Defterdar Mehmet Fevzi Bey, Dergah şeyhleri ve diğer İzmirli ailelerin mezarları bulunmaktadır.
İzmir’in düşman işgaline uğradığı 15 Mayıs 1919 yılında ‘Yaşasın Venizelos’ diye bağırmadığı için süngü darbeleriyle şehit edilen Albay Süleyman Fethi Bey’in mezarı Emir Sultan Haziresi’ndeydi daha sonra mezarı buradan alınıp Narlıdere askeri şehitliğine nakledildi.
Bazı kaynaklar Gazi Umur Bey’in komutanı olan Seyd-i Mükerremüddin mezarının Gaziemir’de eski adı ile Seydiköy’de olduğundan bahseder.
Araştırmacı yazar arkeolog Ercan Çokbankir’e göre Gazi Umur Bey’in Alpereni Seyd-i Mükerremüddin’in mezarı Gaziemir’de bulunmaktadır.
Başka bir yazımın konusu olacak söyleşiyi daha sonra yayımlayacağım için şimdilik üzerinde durmuyorum.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Emir Sultan Haziresi’nde gerçekleştirdiği restorasyon sayesinde hazire ziyaret edilebilir duruma getirildi.
Son ziyaretimde Emir Sultan Haziresi ‘Tasavvuf ve Derviş Müzesi’ adıyla düzenlenip ziyarete açılmıştı.
Geleneksel kıyafetler giydirilmiş 15 insan formunda yapılan derviş heykelleri, 33 resim, hat sanatçıları tarafından değişik ebatlarda 10 orijinal tekke yazısı ve çeşitli eşyalar sergileniyordu ancak bu müzenin nedense ömrü uzun olmadı.
Araştırmacı Yazar Ozan Semerci’nin ‘Hazireler Hazinelerimizdir’ Prof.Dr..Necmi Ülker’in İzmir’de Türk Mührü ‘Emir Sultan Dergahı Haziresi Mezar Kitabeleri’ kitapları meraklıları için iyi bir kaynak.
Zamanınız olursa Emir Sultan Haziresi’ni ziyaret etmenizi öneririm. 1903 yılında 2 yıllık gelin Amine Hanım’ın bir kaza sonrası karnında 7 aylık çocuğu ile birlikte vefat ettiği yazılı mezar taşı görülmeye değer.
Mezar taşlarına kazılan dua, hadis, anlamlı veciz söz ve zengin figürler, dergahtan günümüze kalanlar İzmir’in zenginliğidir. İyi pazarlar...