Steve Jobs ile meşhur olan meyve ağırlıklı frutaryen diyetin ne olduğunu tıbbi onkoloji uzmanı Prof. Dr. Gül Başaran ve “Alkali Diyet” kitabının yazarı Dr. Ayşegül Çoruhlu ile konuştuk, “Karatay Diyeti” kitabı ile tanıdığımız Prof. Dr. Canan Karatay’ın bu konudaki görüşlerine de yer verdik
Geçtiğimiz hafta vizyona giren “Jobs” filmindeki bir sahnede, “Steve Jobs sadece meyve yer” diye bir cümle geçiyor. Pankreas kanserinden hayatını kaybeden Steve Jobs’un hayatını anlatan “Steve Jobs” isimli kitapta ise Jobs’un bir süre Güney Kaliforniya’da doğal bir tedavi kliniğini işleten, meyve suyu orucunun ve bağırsağı sık sık temizlemenin önemini vurgulayan bir doktordan etkilendiği yazıyordu. Hatta Jobs’un haftalarca aynı şeyi (limonlu havuç salatası ya da sadece elma) yediği, doktorlarının yüksek kaliteli proteinleri tüketmesi için yalvarmasına rağmen bilinçaltında Arnold Ehret’in meyve diyeti gibi gençliğinde benimsediği rejimleri uygulama içgüdüsünün hâlâ bulunduğunu itiraf ettiği de yazıyordu aynı kitapta.
Steve Jobs, filmiyle tekrar gündeme gelince, frutaryen diyet de tekrar öne çıktı. Biz de uzmanlarla bu diyetin artılarını, eksilerini konuştuk.
“İnsan motoru için en iyi yakıt bitkisel gıdalar”
Dr. Ayşegül Çoruhlu Biyokimya ve Anti-aging uzmanı
-Frutaryen diyet aslında alkali diyetin çok benzeridir. Çünkü bu diyet adında meyve geçse de meyvelerin yanı sıra sebzeleri, yağlı tohumları ve baharatları da içerir.
-Hücrelerimiz için en iyi enerji kaynakları bitkisel gıdalardır. Yani insan motorunun en iyi yakıtı bitkisel beslenmeyle sağlanabilir çünkü enerji üreten her motor ortaya birtakım egzoz artıklar çıkarır. İnsanda bu egzozun adı serbest radikallerdir. Bitkisel beslenme serbest radikal artığı ortaya çıkarmaz. Oysa tüm hayvansal gıdalar, şekerliler, unlular, işlenmiş tüm yiyecekler, alkoller, asitli, şekerli içecekler, kızartmalar, bisküviler vücutta serbest radikalleri artırır.
- Serbest radikaller, kanser de dahil tüm hastalıklarda en önemli etkendir. Sebzeler ve meyveler ise bunlara karşı en büyük antioksidan depolarıdır.
“Tamamen bitki kaynaklı beslenmek sağlık için yetersiz”
-Frutaryen diyette besinlerin mümkün olduğunca çiğ yenmesi önerilir. Çiğ sebzelerin içerisinde kendi kendilerini sindirecek doğal enzimler vardır. Pankreastan sindirim enzimi istemezler. Bu nedenle pankreası yormazlar.
-Karbonhidrat tüketilince glikoz oluşur ve o glikozu hücrelerde enerjiye dönüştürmek için insüline ihtiyaç vardır. Bu nedenle pankreas, yemeklerden sonra kandaki şekeri hücrelere göndermek
için insülin salar.
-Steve Jobs pankreas kanseri olduğu için, belki de meyveye ağırlık vererek unlu besinlerdeki glikoz yerine meyvedeki fruktoz şekerini kullanmayı tercih etti. Glikoz ile fruktoz arasındaki fark; glikoz pankreastan insülin isterken, fruktozun insüline ihtiyaç duymamasıdır.
-Bitkisel besinlerin içindeki lifler bağırsakların iyi çalışmasını sağlar. Hayvansal işlenmiş ürünler kabızlık yaparken bitkiler bağırsağı korur. Ancak tamamen bitki kaynaklı beslenmek sağlık için yetersizdir.
-Yüzde 80 bitkisel ve yüzde 20 hayvansal gıda tüketilmesi daha doğrudur. Hayvansal gıda seçimlerinin doğal mera hayvan etleri, yumurtaları, balık, keçi ve koyunun süt ürünleri şeklinde yapmalıyız.
- Diyetimizin yüzde 80’inin ise sebze-meyve, baharat, badem, ceviz gibi yağlı tohumlar ve baklagillerden oluşmasına özen göstermeliyiz. Unlular ve hazır şekerliler grubuna ise hiç bir zaman bulaşmamalıyız.
“Meyve şekeri kanser, obezite, Alzheimer, şeker gibi hastalıklara sebep olabiliyor”
Prof. Dr. Canan Efendigil Karatay “Karatay Diyeti” kitabının yazarı, Kadıköy Florence Nightingale Kardiyoloji ve İç Hastalıkları Uzmanı
-Meyvelerin tüketim miktarları ve zamanları ve şekilleri, onları vücudumuz için sağlıklı veya sağlıksız hale getirebilir. Meyve şekeri ve her türlü şeker aslında tatlı zehirlerdir.
-l Meyve şekeri (fruktoz), diğer şekerler gibi vücutta direkt enerji olarak kullanılmıyor. Derhal karaciğere gönderiliyor ve karaciğerin yağlanmasını başlatıyor.
“Meyveler akşam değil, sabah tüketilmeli”
-Özellikle akşamüzeri 8’den sonra yenilen meyve maalesef karaciğeri daha
çok yağlandırıyor. Bu nedenle meyveyi aşırı yiyip yatmak tehlikeli. Bir avuç kiraz olabilir ama yarım bir karpuz yemeyeceğiz.
- Sağlık sorunu olanların meyvelerdeki fruktoz miktarına dikkat etmesi gerekir. Fruktoz direkt olarak insülin yüksekliği yapmasa dahi indirekt olarak insülini yükseltir. Bu da şeker hastalığı, kalp hastalığı, felç, Alzheimer, obezite, kanser gibi hastalıklara sebep olabiliyor.
-Meyveler; mevsimlerinde, sabah saatlerinde, posasıyla tüketilmeli. Ancak kilo problemi olanlar bir süre hiç meyve yemesinler. Bel çevreleri inceldikten sonra çilek, böğürtlen, ahududu, taze yaban mersini, yeşil erik ve taze badem gibi fruktoz oranı düşük meyveleri yiyebilirler.
-Örneğin gün boyunca başka tatlı ve şekerli yiyecek yememek koşuluyla sabah kahvaltısında yenecek bir yerli muzun, glisemik indeksi yüksek olmasına rağmen, verdiği enerji gün içinde yakılabileceği için sağlıklıdır. Ancak aynı muz akşam yemeğinden sonra tüketilirse ve ardından yatılırsa yağ olarak depolanacağı için sağlıksızdır.
“Amerikan Kanser Birliği kanserlilerin günde en az 2.5 porsiyon meyve ve sebze tüketmelerini öneriyor”
Prof. Dr. Gül Başaran Acıbadem Üniversitesi Öğretim Üyesi, Tıbbi Onkoloji Uzmanı
- Günümüzde hiçbir kanser türünden korunmak veya ilerlemesini durdurmak için özel bir beslenme şekli yoktur.
l Herhangi bir besin öğesi gereğinden fazla ya da az alınırsa veya tek besin grubu olarak tüketilirse vücudun biyolojik sistemlerini olumsuz etkiler. Bu olumsuz etki sadece kansere değil pek çok metabolik hastalığın gelişmesi ve kötüleşmesine yol açacaktır.
“Fazla fruktoz karaciğer yağlanmasına sebep olur”
-Meyveler; vitamin ve antioksidan kaynağı olan az kalorili, lifli bir besin grubudur. Ancak meyve şekeri dediğimiz fruktoz fazla alınırsa; hiperlipidemi, hiperürisemi, glukoz intoleransı, insülin rezistansı gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Ayrıca fruktoz diğer şekerler gibi vücutta enerji olarak kullanılmıyor. Derhal karaciğere gönderiliyor ve karaciğerin yağlanmasını başlatıyor.
Labarotuvar çalışmalarında pek çok kanser hücresi gibi pankreas kanser hücrelerinin de fruktozu hücre bölünmesi için kullandığı gösterildi. Yani kanser hastasıysanız aşırı meyve tüketimi zararlıdır. Ama bu durum sağlıklı bireyler veya kanser hastaları meyve yememelidir şeklinde yorumlanmamalıdır.
- Amerikan Kanser Birliğini de kanserli hastaların günde en az 2.5 porsiyon meyve ve sebze tüketmelerini önermiştir.
-Kanser hastalarının tek bir besin öğesini tek başına tüketmeleri önerilmez. Amerikan Kanser Birliği beslenme konusunda; yüksek kalori içeren yiyecek ve içeceklerden uzak durulması, işlem görmüş kırmızı etin az tüketilmesi, rafine olmuş tahılların tercih edilmemesi ve alkolün kısıtlanması konusunda uyarıyor.
FRUTARYEN DİYETTE NE?YENİR?
Geçmişi Prof. Dr. Arnold Ehret’in mukussuz şifa diyetine dayanır. Steve Jobs ile meşhur olmuştur. Bu diyet taze meyve, sebze, salata, çiğ kabuklu yemiş ve tohumlar gibi canlı besinlerden oluşur.