Tekstilde sıra bize geldi (1)

Sabancıları bugün dünyanın en zengin ailelerinden biri yapan serveti dede Ömer başlattı. Ömer, yoksul bir köy çocuğuydu. Şansını aramak için Kayseri'den Adana'ya kadar yürüdüğünde 15 yaşlarındaydı. Pamuk hamalı oldu. Çırçır makinesi alıp işi büyüttü. Türkiye'nin en büyük tekstil tesislerini kurdu.Sani Konukoğlu 1943'te okuldan ayrıldığında 14 yaşındaydı. Borç parayla aldığı 18 kilo pamukla işe başladı. İlk dokuma makinesi Halep'ten satın alıp bir mağarada kurduğu külüstür bir şeydi. Sani 1994'te öldüğünde yanında 7.000 kişi çalışıyordu. Türkiye dünyanın en büyük tekstil üreticilerinden biri haline Konukoğlu'nun ipliğini kullanarak tırmandı. Türkiye'de Sabancılardan Konukoğlulara birçok büyük servetin arkasında pamuk ve tekstil var. Pamukta bu tür başarı öyküleri artık hiç yaşanmayacak. Eskiler de evrelerini tamamlamak üzere. Koç tekstilden tamamen çekildi. Bossa Sabancı grubunun küçük bir parçası haline geldi. Konukoğlular da değişik sahalara yayılma süreci içinde.Türkiye'de pamukla başlayan iş önce pamuk ipliğine, ardından pamuklu dokuma ve hazır giyime terfi ederek dünya çapında bir endüstri haline geldi. Türkiye'nin rekabeti birçok Batı Avrupa ülkesinde tekstil sektörünün sonunu hazırladı.Şimdi sıra bize gelmiş olabilir mi?Yapı Kredi Yatırımın Araştırma Müdürü Mehmet Gerz'e göre, evet."Tekstil sanayileşme sürecinin bir aşamasıydı" diyor Gerz. "Hem Türkiye hızlı geliştiği için sanayileşmenin bu evresini hızla geçiyor. Hem de Çin, Hindistan, Pakistan, Bangladeş gibi ülkeler global işgücüne şok etkisiyle girdiler. İnternet ise global ölçekte en ucuz üretim tesislerini bulup sipariş vermeyi çocuk oyuncağı haline getirerek tekstil talebini Türkiye'den uzaklaştırdı. İtalya'nın 30-40 yıl önce yaşadıklarını yaşıyoruz, muhtemelen".Sektörün düşüşte olduğu açık. Son beş yıl içinde genel ihracat % 207 oranında artarken tekstildeki artışın % 86'da kaldı. Merkez Bankası'nın ocak verilerine göre geçen yıl tekstilcilerin geri ödeyemediği banka kredileri % 39 arttı. Koç tekstilden çekildi Tekstilciler sorunlarını iki ana nedene bağlıyor. Uzakdoğu ülkelerinin hem Türkiye hem de uluslararası piyasalardaki rekabeti. İthalatı körükleyen, ihracatı caydıran ucuz dolar. "Şu anki döviz kurları Türkiye'de alıştığımız tekstili yapmaya müsait değil" diyor tekstilci Yılmaz Küçükçalık. "Kâr edenlerin çok azaldığı bir döneme girdik. İnsanlar hâlâ can havliyle maliyetlerini aşağıya çekmeye ve işi bir şekilde yürütmeye çalışıyorlar. Ama belli bir zaman sonra yorgunluk başlar. Kendini bırakır."Yazımın ikinci bölümü çarşamba günü yayınlanacak. mmunir@milliyet.com.tr Temel sorun döviz kuru