Kâr dağıtımında modası geçmiş bir yöntem

Hisse dağılımı ile kâr dağılımı eşit değil. Bankanın % 47'si halka açıktır. Ancak temettünün % 67'sini iki büyük ortak, Doğuş Grubu ile General Electric Consumer Finance paylaşıyor. Bu gerçeği Garanti Bankası'nın birkaç gün önce İstanbul Menkul Kıymetler Borsası İMKB'ye yolladığı açıklamadan öğreniyoruz. Bunun nasıl olduğuna gelmeden önce Garanti'yi hisse yapısı açısından Türkiye'de benzersiz yapan dağılımı anlatmam lazım. Garanti'de iki türlü ortak var: (1) Bankanın normal hisselerine sahip olan ortaklar. Normal hisseler İMKB'de alınıp satıldığı için bunlar herhangi bir kurum veya kişi olabilir. (2) Bankanın "Kurucu" hisselerine sahip olan ortaklar. Bunlar iki tanedir: Doğuş Grubu ile geçen kasımda Doğuş Grubu'nun elindeki hisselerin yarısını satın alan General Electric Consumer Finance (GECF). Garanti Bankası'nda acayip bir durum var. Banka ana sözleşmesi iki ortağa kâr dağıtımı yapılmamış bile olsa temettünün bir bölümünü alma imtiyazını veriyor. İMKB'ye yollanan açıklamaya göre Garanti normal ortaklara 105 milyon YTL temettü ödeyecek. "Kurucu hisse kâr payı" ise 49 milyon YTL'dir. Doğuş ile GECF normal hisselerin % 53'üne sahip oldukları için bu hisselere dağıtılan kârın da yarsından fazlasını alacaklar. Demek ki dağıtılan 154 YTL temettünün 100 milyon dan fazlası iki ana ortağa gidiyor.Bu modern yönetim prensiplerine uymayan bir durumdur. Modern yönetim General Electric 750 milyar dolarlık özvarlığıyla dünyanın en büyük ve saygın holdingidir. Ne merkezi olan Amerika'da ne de faaliyet gösterdiği yüzden fazla diğer ülkede böyle bir şey yapmak aklının köşesinden bile geçmez.Kurucu hisse 1940-1960 döneminden kalma, modası geçmiş ve geçerliliği kalmamış çağ dışı bir olgudur. Türkiye'de borsa olmayan ve serbest piyasa koşullarını geçerli olmadığı bu yıllarda kurucu ortaklar aldıkları riske karşılık kendilerini ödüllendirmek için adi hisselerden ayrı olarak "kurucu" hisse alıyorlardı. Çağ dışı bir olgu Doğuş, 1983'te bankayı aldıktan sonra kurucu hissedarların temettü haklarını kaldıran bir genel kurul kararı aldı. Hisseler GECF'ye satılmadan önce Doğuş kararını değiştirdi ve kurucu hissedarların temettü alma haklarını yeniden tesis etti. Ardından Doğuş elindeki adi hisseleri ayrı, kurucu hisseleri ayrı fiyata Amerikalı ortağına sattı. Kurucu hisse çağdaş yönetim prensiplerine uymuyor. Sermaye Piyasası Kurumu'nun kabul ettiği bir iş değil. Umarım Doğuş ve GECF kendilerine yakışanı yapmakta gecikmeyecektir. mmunir@milliyet.com.tr Yakışanı yapacaklar