Fukuşima nükleer santral felaketi yüzünden askıya alınan Türk-Japon nükleer santral görüşmeleri sonbahara kadar tatilde kalabilir.
Her ne kadar Enerji Bakanı Taner Yıldız sabırsızlanıyorsa da Türkiye’nin Japonya’ya “Ya bir an önce masaya dön ya da başkalarıyla konuşmaya başlayacağız” ültimatomu çekeceğini sanmıyorum. Hatta, ara hükümetin işine gelmiş bile olabilir. Seçimler, yeni kabine, hükümet programı, güvenoyu, yaz tatili zaten görüşmelere zoraki bir ara verdirmiş olacaktı.
“Japonlar bizim önceliğimiz” diye konuştu üst düzey resmi bir kaynak. “ ’Biz yapamıyoruz’ demediği sürece görüşürüz. Ama bu ilanihaye bekleyeceğimiz anlamına gelmiyor. Makul bir süre.”
Makul süre ne olabilir?
“Hükümet muhtemelen bu ay sonuna kadar kurulur. Temmuz, ağustos biraz rehavet dönemidir. Eylül, ekimde hareketlenir diye bekliyoruz.”
Eximbank kredileriyle destekli Japonya her zaman ağır siklet altyapı yatırımcılarında Türkiye’de önemli bir oyuncu oldu. İzmir Körfezi üzerine yapılacak köprü muhtemelen bir Japon şirketine ihale edilecek. Japonlar üçüncü köprü ile de ilgileniyorlar.
“Japonlarla bir sadakatimiz var” diye konuştu kaynağım. “Bir nükleer meselesi yüzünden bütün ilişkileri altüst etmek istemiyoruz. Zaten dünya nükleerde sendeleme noktasında. Biraz zamanımız var gibi görünüyor.”
Ancak, Türkiye ne kadar sabırlı olursa olsun Fukuşima zaten zor olan bir işi Japonlar için imkânsız hale getirmiş olabilir.
Japon hükümeti güçlü değil. Daha Fukuşima’yı kontrol altına almadan tsunami dolayısıyla zaten sıkışık olan bütçesinden para çıkartıp devlet kredisiyle denizaşırı bir nükleer santral yatırıma girmeyi imkânsız bulabilir. Aynı şekilde, Türkiye’deki yatırımı yapacak olan Japon şirketleri de gırtlaklarına kadar Fukuşima’ya gömülmüş vaziyette.
Anladığım kadarıyla, Enerji Bakanlığı bir yandan Japonları beklerken diğer yandan “başka fırsatları” değerlendirmeye başlayacak.
“Fransızlar gidip geliyor” diye konuştu kaynağım. “Kanadalılar gelmek istiyor. Eğer bir öncelik sıralaması yapacak olursam Japonya başta olmak üzere Fransa, Kanada, Kore ve Çin var.”
Türkiye ile Rusya arasında Mersin Akkuyu’da nükleer santral kurulmasına dair anlaşmaya göre Türkiye için elektrik alım fiyatı ilk on beş yıl boyunca 12.35 sent/kWh olacak. Taliplerin bu fiyatın adlında bir öneriyle gelmesi Enerji Bakanlığı’nın ilk koşulu.
“Rusya benchmark’tır” diye konuştu yetkili. “(Diğer taliplerin vereceği) fiyat bundan daha cazip olmalı. Aynı şartlarda daha iyi fiyat istiyoruz.”