İngiltere'den nükleer çöplük kararı

LONDRA Nükleer reaktörlerde kullanılan çubuklar tükendikten sonra on binlerce yıl yüksek derecede radyoaktif kalmaya devam ediyor. Yüksek radyoaktivite insan sağlığı ve doğa için büyük bir tehdittir.Bugüne kadar dünyada nükleer atıklar reaktörlerin yanına inşa edilen geçici havuzlarda ve depolarda muhafaza edildi. Bu tehlikeli maddelerin yeryüzünde geçici korunaklarda muhafaza edilmesi nükleer ülkelerde halkı rahatsız ediyor. Nükleer karşıtı düşünce havasını besliyor. Nükleer atık sorununa çare bulmak için İngiltere'de kurulan bağımsız bir komitenin hazırladığı rapor Türkiye'nin bu konuda nelerle karşılaşacağı konusunda iyi bir fikir veriyor. İngiliz hükümetinin atadığı komite bütün nükleer atıkların yerin birkaç yüz metre altında korunaklara depo edilmesini tavsiye etti. İşin faturası 10 milyar sterlin, yani 24 milyar YTL (18.2 milyar dolar). Üç senelik bir çalışma sonunda hazırlanan rapora göre böyle bir nükleer çöplüğün hazırlanması "on yıllar" alacak.Komite, hükümetin uzun zamandan beri askıda olan bu sorunu bir an önce çözmek için davranmasını ve "açık ve şeffaf" olmasını önerdi. Uygun bir alan bulunup bunun çevre halkına empoze edilmesi iyi bir fikir değil, diyor rapor. Gönüllülük esas alınmalı. Nükleer atıkların kendi bölgelerinde gömülmesini kabul eden çevre halkı ödüllendirilmeli. Depo maliyeti 24 milyar YTL Bu arada İngiltere Başbakanı Tony Blair İngiltere'nin nükleer yolda devam etmesine karar verdi. İngiltere uzun zamandan beri nükleer santral yapmıyordu ve mevcut nükleer santrallar miatlarını doldurduklarında kapatılmalarına karar verilmişti. İngiltere elektrik enerjisinin yüzde 20'sini nükleer reaktörlerden elde ediyor. Blair'in devam kararının iki nedeni var. Birincisi, nükleer dışında herhangi bir "temiz" yakıttan, örneğin güneş veya "temiz" kömür, bu kadar büyük oranda enerji elde etmenin olanaksız oluşu. İkincisi, sadece nükleer enerjinin İngiltere'nin havaya püskürttüğü karbondioksidi azaltmaya katkıda bulunacağı.Türkiye'nin nükleer santral yapmakta gecikmesi bir bakıma avantajımıza oldu. Modern santrallar eskilerine nazaran daha güvenli olmak dışında, eski nesil reaktörlerin yarattığı atığın % 10'unu yaratıyor. Dolayısıyla, depolama sorunu o kadar da küçülüyor. Kıdemli nükleer devletlerin sorunu daha çok, bugüne kadar biriken atıklardan nasıl kurtulunacağıdır.İngiltere, örneğin, 1940'lardan beri yeryüzünde nükleer atık depoluyor.Türkiye'de nükleer santral inşa etmek isteyen hükümetin atık politikası nedir? Bu konuda bugüne kadar herhangi bir araştırma yapıldı mı? Yapıldıysa sonuçları nedir?İngiltere'deki komitenin önerdiği açıklığı ve şeffaflığı hükümetin Türk halkından esirgemesinde yarar ve mantık yoktur. mmunir@milliyet.com.tr Enerjinin yüzde 20'si nükleerden