Sanayi ve dış ticaret daralıyor, dış açık küçülüyor

Bu hafta sanayi verileri açıklandı. Ocak ayında daralma geçen yıla göre yüzde 21 olmuş! Dayanıklı tüketim malları yüzde 25’ten fazla daralmış. Fakat özellikle sermaye malları imalatının yüzde 44’e ulaşan daralması, yatırımların durduğunu ve büyük bir durgunluğun tam da göbeğinde olunduğunu gösteriyor.
Geçen hafta ocak ayına ilişkin dış ticaret verileri açıklandı. İhracatta 3 aydır daralma zaten gözleniyordu. Ama ocak ayında düşüş rekor düzeye gelmiş; bir yıl öncesinin aynı ayına göre yüzde 26 azalmış..
İhracattaki azalmanın 2 nedeni var; biri dünyada talebin çökmesi, diğeri de euro’nun dolara karşı değer kazanması. İhracat dolarla hesaplandığından dolarda aşırı artış olunca euro cinsinden yaptığımız ihracat sanki düşmüş gibi gözüküyor.
Biz birkaç ay önce 2009 yılında ihracatın 110 milyar doların altına düşeceğini öngörüyorduk. Ocak ayında ihracatın 8 milyar dolara yakın gelmesi, toplam ihracatın 95 milyar dolarda kalacağını gösteriyor.

İthalatta gerileme yüzde 43
İthalata gelince... Son ayın gerilemesi bir önceki yıla göre yüzde 43’ü aşıyor. Burada ise dört etmen rol oynuyor. Birincisi, iç talebin adeta çökmesi. İkincisi, kurdaki yükselme. Üçüncüsü, tıpkı ihracatta olduğu gibi, euro ithalat dolar cinsinden ifade edildiğinde sanki düşüş olmuş gibi geliyor. Nihayet unutmayalım, dünyada birçok emtia malının fiyatı çökmüş durumda. Başta da petrolün. Bu nedenle Türkiye’nin eli rahatlamış durumda.
2009 yılı ithalat öngörümüz 130 milyar dolar kadardı. Ama galiba o da tutmayacak; ithalatın 110 milyar doların altında kalma olasılığı bile var. Çünkü petrol fiyatlarındaki düşüş giderek ithalat faturasına daha fazla yansıyacaktır. Bu durumda da dış ticaret açığı yıl sonunda 15, dış açık da 10 milyar doları bile bulmayabilir.
Peki, bu finanse edilebilir mi? Zor. Çünkü özel kesim dış borçlarını ödemeye devam ediyor. Üstelik bir ölçüde de sıcak para çıkışı yaşanıyor. Bu nedenle, Türkiye IMF ile anlaşmak zorunda..
O da yetmez, dolu dolu bir 20-25 milyar dolar alması gerek. İlginçtir, geçen hafta Başbakan ve Başbakan Yardımcısı’nın bu konuda ağzı değişti, olumlu mesajlar verdiler.
Üstelik ABD Dışişleri Bakanı Clinton’un ziyaretinden sonra Başkan Obama’nın özel ziyareti Türkiye’ye bakışın çok değiştiğini gösteriyor.
Ekonomi küçülüyor. İşsizlik artıyor. Başbakan ise bir meydandan ötekine koşturuyor. Ama endişelenmeyin, galiba yine ABD yardıma geliyor.