Suriyeliler de istihdama dahil

Son günlerde çok kişi soruyor:
“Suriyeli sığınmacılar geçici ve devamlı işlerde çalışmaya başladı. Bunlar çalışan sayısını artıracak mı?”
“Çok sayıda Suriyeli sığınmacı ülkede yaşamaya başladı. Bunların da çoğu işsiz... Acaba işsiz sığınmacılar bizim işsizlik rakamında hesaba girecek mi ?”
Bu sorulara cevap ararken, yurtdışında, özellikle Almanya ve diğer Avrupa ülkelerinde yaşayan Türklerin durumunun ne olduğunu merak ettim. Almanya’da çalışanı ve işsizi ile yaklaşık 2-3 milyon Türk yaşıyor. Acaba bunlar Almanya’nın istihdam rakamlarını nasıl etkiliyor?
Sorulara ve merakıma cevap bulmak için Türkiye İstatistik Kurumu’nu (TÜİK’i ) aradım, bilgi aldım. Öğrendiklerimi sayın okuyucularıma aktaracağım.

Yabancı-Türk ayrımı yok
- Biz, çalışan ve işsiz sayısını TÜİK’in her ay yayınladığı “Hane Halkı İşgücü İstatistikleri” isimli çalışmasından izliyoruz. Dikkat buyrulur ise istihdam bilgileri “hanelerden” toplanıyor. “Hane halkının durumunu” yansıtıyor.
- Bu bilgileri derlemek için TÜİK’in elemanları örnekleme ile seçilen 14 bin haneyi ziyaret ederek, soruşturma yapıyorlar: “Bu hanede kaç kişi yaşıyor? Kaç kişinin yaşı 15’den yüksek? Yaşı 15 ‘den yüksek olanların kaçı iş bulduğunda hemen çalışmaya hazır durumda? İş bulduğunda çalışmaya hazır durumda olanların kaçının işi var? Kaçı işsiz?”
- Örnekleme ile soruşturma yapılan hanelerde yaşayanların milliyeti önemli değil. Alman olabilir, Amerikalı, Japon olabilir. Suriyeli olabilir. Önemli olan hanede yaşayanların iş ve işsizlik durumu.
- Bu nedenle, eğer bir hanede Suriyeli var ise, Suriyeliler de çalışanlar ve işsizler rakamına giriyor.
- Araştırma “Hane halkı” araştırması. Çadırda, sokakta yaşayanlar, Alman olsun, Amerikalı, Iraklı, Suriyeli olsun, çalışsalar da çalışanlar rakamına girmiyor. Çalışmayanlar işsiz rakamını büyütmüyor.

Uygulama değişmedi
- Bu uygulama yeni bir uygulama değil. Onun için, bugüne kadar Türkiye’ye gelen sığınmacılardan, bir hanede yaşayanlar, bugüne kadarki çalışanlar ve işsizler rakamlarının içine girdi. Bundan sonra mevcut hanelerde yaşayanların sayıları artar ise, sığınmacılar yeni hanelerde yaşamaya başlar ise, onlar da çalışanlar ve işsizler rakamlarına girecekler.
- Bu uygulama Türkiye’ye özgü, TÜİK’e özgü bir uygulama değil. TÜİK, “Hane Halkı İşgücü İstatistikleri”ni Avrupa Birliği ülkelerinde uygulanan şekilde derliyor. Örneğin Almanya’da da istihdam rakamları belirlenirken, hanelerde yaşayan Türkler çalışanların toplamına ekleniyor, işsizlik rakamları içine giriyor.
- Bazı ülkeler, örneğin yabancı çalışanı çok olan Avusturya, çalışanların ve işsizlerin sayısını açıklarken ne kadarının yabancılara ait olduğunu belirtiyor.
- TÜİK araştırmasında istihdam ve işsiz sayılarında yabancı sayısı da izleniyor ama, yabancıların işgücündeki payları yüzde 1’in çok altında olduğundan bugüne kadar bu konularda kamuoyuna bilgi açıklanmadı.
Özetle görülüyor ki, hanelerde yaşayan Suriyeli sığınmacı sayısı arttıkça, sığınmacılar bizim işgücü ve istihdam rakamlarımızı önemli ölçüde etkileyecekler.