Serveti ‘inşa ettik’ varlıklı hissediyoruz

Dünyada servetin yüzde 62.8’i finansal, yüzde 53.7’si gayrimenkul gibi finans dışı... Bu iki oranın toplamı yüzü aşıyor, çünkü işin içinde borçlanma da var. Türkiye’de ise servetin yüzde 19.5’u finansal, yüzde 90.3’ü finans dışı. Yani halkımız serveti gayrimenkule bağlamış

Türkiye’de toplam serveti 2000 yılında 383 milyar dolar iken 2013’te 1.061 trilyon dolar oldu. Böyle bir artış hızı çok nadir. Türk halkının finansal serveti aynı, fark gayrimenkul servetindeki artıştan... Bu durum insanların varlıklı hissetmesine imkân sağlıyor

Servet; gelirden, finansal ve finansal olmayan birikimlere ayrılan imkânların toplamı. Ulusal ve kişisel servet farklı şeyler.
Credit Suisse isimli yabancı kuruluş, her yıl dünya genelinde ülkelerin kişisel servetlerindeki değişimi belirliyor.
Bu araştırmada, ülkelerin yetişkin başına servet büyüklükleri ile servet birikiminin yapısı ortaya çıkıyor.
2014 araştırmasına göre, dünya genelinde 4 milyar 699 milyon yetişkinin toplam kişisel serveti 263 trilyon dolar.
Kişi başı medyan (en küçükten en büyüğe doğru dizilen servetin en ortasında yer alan) servet rakamı 3.641 dolar. Ortalama kişi başı servet 56.016 dolar.
Kişi başı ortalama servetin yüzde 62.8’i finansal servetlerden, yüzde 53.7’si finansal olmayan (gayrimenkul) servetten oluşuyor. İki rakamın toplamı yüzde 116.5 ediyor. Çünkü dünya genelinde servetlerin yüzde 16.5’inde borçlanma ile oluşturulan servet var.

Kur iniş çıkışı etkili
2014 yılında Türkiye’de 52 milyon yetişkinin toplam serveti 1 trilyon 61 milyar dolar. Medyan servet kişi başı 3.999 dolar. Ortalama servet kişi başına 20.347 dolar.
Türkiye’de servetin yüzde 19.5’u finansal servet, yüzde 90.3’ü finans dışı servet. Servet oluşturmada borçlanma oranı yüzde 9.8 olarak belirlenmiş.
Dünya genelinde kişilerin servetlerinde finansal varlıkların payı yüzde 62.8 iken, bizde yüzde 19.5 olması, bizim halkımızın servetini, finansal olmayan değerlere (gayrimenkule) bağlama alışkanlığını açıklıkla gösteriyor.
Uluslararası karşılaştırmalarda milli para ile belirlenen servet rakamları dolara dönüştürülüyor. Dolar kurundaki iniş çıkışlar gerçek değişimi yansıtmayabiliyor.

Hızlı artış var...
Fakat her şeye rağmen Türkiye’de 2000 yılından sonra kişisel servetlerde büyük artış dikkati çekiyor. 2000’den 2014’e toplam kişisel servetler 483 milyar dolardan 1 trilyon 61 milyon dolara, kişi başı ortalama servet 12 bin dolardan 20 bin dolara yükseldi.
Kişi başı finansal olmayan servetler 8 bin dolardan 18 bin dolara yükseldi. Araştırmada ülke genelinde servet dağılımı da belirleniyor.
2014 yılında Türkiye’de 10 bin doların altında serveti olanların oranı yüzde 75.3 olarak belirlendi. 10 bin dolar ile 100 bin dolar arasında serveti olanlar, toplam yetişkinlerin yüzde 22.8’ini, 100 bin dolar ile 1 milyon dolar serveti olan yetişkinlerin yüzde 1.8’ini oluşturuyor. Halbuki başka ülkelerde yetişkinlerin çoğunluğu 10 bin doların üzerinde, 100 bin doların üzerinde servete sahip.
Türkiye için önemli bir olumsuz gösterge, serveti 10 bin doların altında olan yetişkin nüfusun payının azalacak yerde artış göstermesi. Bu göreceli olarak bir servet aşınmasını ortaya koyuyor.

SERVET TEPEYE DOĞRU YIĞILDI

Türkiye’de yetişkinlerin toplam serveti 2000’de 383 milyar dolar iken 2010’da 1.256 trilyon dolara yükseldi. 2013’te 1.061 trilyon dolara gerilemenin ardında döviz kuru var.
Türkiye’de kişisel servetlerin artış hızı dünya genelinde ender görülen bir gelişme. Servet artışının arkasında finansal servet dışı-gayrimenkul servetindeki artış dikkat çekiyor. Yetişkinlerin finansal serveti aynı. Ama finansal olmayan servette, gayrimenkul türü servette büyük artış var. Bu insanların kendilerini varlıklı hissetmelerine imkân veriyor.
Bir başka nokta medyan servet (en ortadaki yetişkinlerin serveti) değişmezken ortalama servetin artması. Bunun da arkasında, servet dağılımının bozukluğu, servetin tepeye doğru yığılması var.

‘10 BİN DOLARIN ALTI’ GİDEREK ARTIYOR...

Türkiye’de kişisel serveti 10 bin doların (23 bin TL’nin) altında olan yetişkinler, toplam yetişkinlerin yüzde 75’ini oluşturuyor. İşin kötüsü, serveti 10 bin doların altında olanların oranı azalmıyor, artıyor. ‘Orta sınıf’ denilen nüfus, serveti 100 bin doların altında olanlar. Bizde yetişkinlerin yüzde 98’ini oluşturuyor.
Dünya ortalaması yüzde 90’ın üzerinde, bir servet çarpıklığı var. Avrupa ülkelerinde servet dağılımında 100 bin dolarlık servet diliminin altında olanların yetişkin nüfusa oranı yüzde 40 - 50 dolayında.
Toplam yetişkinler içinde 100 bin doların üzerinde serveti olanların toplam yetişkin sayısına oranı düşük ama, servet dağılımından aldıkları pay yüksek.

SERVET LİGİNDE ORTALAMANIN YARISI KADARIZ

Türkiye’de 2014 yılında 52.1 milyonun toplam kişisel serveti 1 trilyon 61 milyar dolar. Kişi başı ortalama servet 20.347 dolar. Yaklaşık 45 bin TL.
Fakat en düşükten en yükseğe servetin dizilmesi halinde en ortada yer alan servet büyüklüğü 3.965 dolar. Yani 9 bin TL’ye yakın.
Yetişkinler servet oluştururken bir miktar da borç kullanıyor. Türkiye’de 2014 yılında ortalama 20.347 dolarlık servetlerde borçların payı 1.991 dolar. Ortalama servetin yüzde 9.8’i borçlanarak oluşturulmuş. Böylece özkaynaktan servete ayrılan imkân 100 iken toplam servet 109.8 olarak görülüyor.
Gayrimenkule yüklendik
Toplam servetin yüzde 19.5’u finansal, yüzde 90.3’ü gayrimenkul türü finansal olmayan servet. Türkiye’de kişi başı medyan servet dünya ortalamasının üzerinde ama ortalama servet dünya ortalamasına göre yarıdan az.
Dünya ortalamasında kişisel servetlerin yüzde 62’si finansal servet iken, bizde bu oran yüzde 19 kadar. Biz serveti gayrimenkule bağlıyoruz. Dünya ortalaması yüzde 53, bizim ortalamamız yüzde 90 oranında.