Sabiha Gökçen Havalimanı’nın 2028 yılına kadar işletme hakkı yüzde 100 Malezya sermayesiyle kurulan bir şirketin oluyor.
2008 yılında 3’lü bir konsorsiyum 1 milyar 932 milyon euro ödemeyi vaat ederek Sabiha Gökçen’in 20 yıllık işletme hakkını elde etti. Konsorsiyumda Malezya sermayeli MAHB firmasının yüzde 20, Hindistan sermayeli GMR firmasının yüzde 40 ve Türk firması Limak’ın yüzde 40 payı vardı.
Bu ihaleden önce havaalanının pistleri inşa edilmişti. 25 milyon kapasiteli ufak bir yolcu salonu vardı. Pistlerin ve küçük yolcu salonunun mülkiyeti ve işletme hakkı Savunma Sanayi Müsteşarlığı’na (devlete) aitti. 20 milyon yolcu kapasiteli terminal projesi için yarışma yapıldı. Doğan Tekeli ve arkadaşlarının projesi yarışmayı kazandı. Konsorsiyum 336 milyon euro’ya terminali ve ek tesisleri tamamlattı. Havalimanı 31 Ekim 2009 tarihinde işletmeye açıldı.
Geçen yıl sonu Malezyalılar Hintli ortağın yüzde 40 hissesini 225 milyon dolara satın aldı. Şimdi de Limak’ın yüzde 40 hissesini 285 milyon euro’ya satın alarak havalimanının 2028 tarihine kadar işletme hakkına tek başlarına sahip oluyorlar. (Fiyatlar ve euro-dolar birimleri konusunda kesin bilgi yoktur. Bu bilgiler kamuya yansıyan bilgilerdir.)
İlk İTEP yatırımı
Sabiha Gökçen Havalimanı, İTEP projesinin başlangıç yatırımıdır. İTEP’in kalan yatırımlarının finansmanına destek amacıyla bu yatırıma öncelik verildi.
İTEP Projesi, Turgut Özal’ın uzun yıllar gerçekleştirmeye çalıştığı önemli bir projedir. Açılımı “İleri Teknoloji Endüstri Parkı”dır. Turgut Özal gelişmiş ülkelerdeki uygulamaları örnek alarak bu projeyi geliştirdi. Projenin amacı ileri teknoloji, havacılık, uzay merkezi oluşturmak, ileri teknoloji, elektronik konularında araştırma ve geliştirme çalışmalarına imkân verecek (Silikon Vadisi benzeri) bir teknoparkı hayata geçirmekti.
İTEP, (1) Teknopark, (2) Havacılık ve uzay araştırmaları merkezi, (3) Havacılık bakım ve onarım merkezi, (4) Üretim ve ticaret alanlarından oluşuyordu. GAP’tan sonra Türkiye’nin en büyük projesi olarak halka takdim edilen İTEP’in 25 yılda, 2013 yılına kadar tamamlanması hedef alındı.
NATO fonları kullanıldı
Uygulama sorumluluğu Savunma Sanayi Müsteşarlığı’na verildi. 1988 yılında Kurtköy’de 13 bin dönüm arsa kamulaştırıldı. NATO fonları kullanılarak, İTEP’e çok yönlü hizmet verecek, her tip uçağın inip kalkabileceği pistler ve küçük yolcu salonu inşa edildi. Havaalanına 1998 yılında Sabiha Gökçen adı verildi.
Şimdilerde konsorsiyumun işletmesinde olan Sabiha Gökçen Havalimanı’na 2013 yılında 91 bin iç, 58 bin dış hat uçuşu yapan 150 bin uçak indi kalktı. (Atatürk Havalimanı rakamı 406 bin). 12 milyonu iç, 6.5 milyonu dış hat yolcusu 18.5 milyon yolcu alanı kullandı. (Atatürk Havalimanı rakamı 51.2 milyon).
Şimdi sorun şudur: Sabiha Gökçen Havalimanı işletmesinin bütünüyle yabancı bir işletmeciye geçmesi, havalimanının İTEP Projesi içindeki ağırlığı dikkate alınmadan mı değerlendirilecek, yoksa İTEP Projesi’nin özelliği, İTEP Projesi’nde Savunma Sanayi Müsteşarlığı’nın sorumluluğu dikkate mi alınacak? Esas olan hukuktur. İhale sözleşmesidir. İhale sözleşmesinde, Sabiha Gökçen’in işletme hakkının yüzde 100 yabancı sermayeli bir kuruluş tarafından kullanılabilmesine izin veriliyor ise, Malezya firması havalimanının 2028 yılına kadar işletme hakkının sahibi olacaktır.