Paran mı var derdin var (!) (Getiriler “götürü” oldu!)
Büyüklerimiz “Paran mı var, derdin var” derlerdi demek istediklerini anlayamazdık. Şimdilerde üç kuruş birikimi olan dertli... Parasını ne yapacağını, nereye koyacağını bilemiyor. Çünkü harcanmayan para enflasyon nedeniyle durduğu yerde eriyor.
- Yılın ilk 7 ayında birikimlerini bankalarda 3 ay vadeli mevduat hesabında tutanların paraları aldıkları net faize rağmen enflasyon karşısında yüzde 1’e yakın eridi.
- Birikimlerini Cumhuriyet altınına bağlayanlar enflasyon karşısında yüzde 1.5 kaybetti.
Kimse tüketmediği, harcamadığı parasının enflasyon karşısında erimesini istemez ama... Harcanmayan, biriktirilen parayı enflasyona karşı koruyacak yatırım alanı kalmadı gibi.
Biriktiren kaybediyor
Tasarruf, ertelenmiş tüketimdir. İnsanlar, kurumlar ellerine geçen parayı harcayacak yerde, neden bir köşeye ayırırlar? Kimse, “Bu parayı harcayamadım. Sokağa atayım gitsin. Veya bir kenara koyayım, erisin bitsin” demez. Para, ileride tüketilmek üzere bir köşeye konulur.
- İlerideki belirsizliğe karşılık güvence için bir köşeye konulur.
- İleride yapılacak büyük bir harcama için, örneğin ev, araç satın almak için, iş kurmak, işi geliştirmek için bir köşeye konulur.
- Kâr veya faiz getirisi için bir kenara konulur. Paradan para kazanmak amacıyla gelirin bir bölümü harcanmaz.
Gelirden ayrılan para, ne amaçla bir köşeye konulur ise konulsun, kimse tüketmediği paranın durduğu yerde erimesine razı olamaz. Halbuki enflasyon tasarrufları, birikimleri yer, kemirir, yok eder. Şimdilerde tasarruflar, birikimler hangi finansal araca bağlansa, faiz ve kâr getirisi enflasyonu karşılayamadığından, getiriler “götürü” “oldu.
Konut ve borsa rakipsiz
Abdurrahman Yıldırım, her ay enflasyon rakamı açıklandıktan sonra başlıca finansal yatırım araçlarının getirilerini gösteren hesaplamalar yapar.
Mevduata bankaların ödedikleri net faiz geçen yılın tamamında enflasyonun altında kalmıştı. Bu yıl da enflasyona yenildi, kaybettirdi.
Altın geçen yılın 12 ayında yüzde 20’ye yakın kaybettirmişti. Bu yılın 7 ayında yüzde 1.5 dolayında kaybettirdi.
İlk 7 ayda dolarda kayıp yüzde 5.70, euro’da kayıp yüzde 8.34 oranında.
Hükümetin tasarrufları artıracağı için desteklediği “Bireysel Emeklilik Sistemi”nden yararlanmak için halkın yatırdığı paralar geçen yıl enflasyon karşısında yüzde 7.62 erimişti. Bu yılın ilk 7 ayında yüzde 1.12 eridi. Borsadan dolaylı olarak yararlanmak isteyenlerin birikimlerini bağladıkları fonların tamamı geçen yıl olduğu gibi bu yıl da kaybettirdi.
Bu ahval ve şerait altında tasarrufu, birikimi olanlar ne yapar? (1) Paracıklarım eriyeceğine hepsini harcayayım der. (2) Birikim yapmaktan vazgeçer (3) Becerikli ise, borsaya yatırım yapar (4) Veya gider konut satın alır. Borsaya gitmekten çekinenler, çaresizlikten konuta koşuyor. İşte o nedenle de konut piyasası canlı.
