İşsizlik aslında daha mı yüksek?

Mevsim etkilerinden arındırılmamış işgücü göstergelerine göre temmuz ayında işsizlik oranı yüzde 9.8 oldu.
Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü göstergelerine göre ise işsizlik yüzde 10.4 oranında.
İşsizlik hem önceki aya göre, hem geçen yılın aynı ayına göre yükselmiş görünüyor.
* 75 milyon nüfusumuz var ama 75 milyonun sadece 29 milyon 276 bini çalışmaya hazır nüfus. Bunlara “ işgücü” diyoruz.
* 29 milyon 276 bin çalışmaya hazır nüfusun temmuz ayı itibariyle 26 milyon 140 bininin işi var.
* 2 milyon 887 bini işsiz.
* İşsiz sayısını işgücüne oranlıyoruz. Mevsim etkilerinden arındırılmamış göstergelere göre temmuz ayında işsizlik oranı yüzde 9.8 oldu diyoruz.

Çok kişi işini kaybetti
Haziran ayında işsizlik oranı yüzde 9.3 iken ne oldu da bir ayda işsizlik oranı arttı?
* Hazirandan temmuza işgücü (iş bulduklarında hazır nüfus) 36 bin arttı.
* Ama bir ayda iş imkânlarında 176 bin azalma oldu. (Bu azalmanın 154 bini tarım dışı istihdamda görüldü).
* Temmuzda işini kaybedenlerin 157 bini ücretle çalışanlar. Kayıtlı çalışanlar.
* Hazirandan temmuza en çok iş kaybı sanayide yaşandı. 89 bin istihdam azalması var. İnşaatta 43 bin, tarımda 23 bin, hizmetlerde 22 bin istihdam azalması oldu.
* Türkiye’de uzun süredir böyle işten çıkarmalar, istihdamda daralma görülmemişti.
Buraya kadar anlatılanlar, mevsim etkilerinden arındırılmamış göstergelere dayalı bilgiler.
Türkiye İstatistik Kurumu işgücü rakamlarını mevsimlik etkilerden arındırarak da açıklıyor.
Mevsimlik etkilerden arındırılmış göstergelere göre;
* 2013 Temmuz’undan 2014 Temmuz’una 1 yılda işgücünde/iş bulduklarında çalışmaya hazır nüfusta 1 milyon 701 bin artış oldu.
* Bunların 1 milyon 187 binine iş bulundu.
* İşsiz sayısı 514 bin arttı.
Mevsimlik etkilerden arındırılmış göstergelere göre 2013 Temmuz’unda yüzde 9.2 olan işsizlik oranı 2014 Temmuz’unda yüzde 10.4’e yükseldi.
Nüfus ve çalışmak isteyen nüfus o kadar artıyor ki bir yılda 1 milyon 187 bin kişiye iş imkânı yaratılmasına (hem de yavaşlayan ekonomide bu kadar insana ek iş imkânı yaratılmasına) rağmen işsizlik oranı artıyor.

İşsizliği Suriyeliler mi artırdı?
Türkiye’de son dönemde 2 milyona yakın Suriyeli sığınmacı geldi. Acaba işsizlik rakamlarını Suriyeliler mi yükseltiyor?
Suriyeliler işsizlik rakamını nasıl yükseltir?
* İşgücü sayısına Suriyeliler eklenir. İşgücü sayısı (iş bulduklarında çalışmaya hazır olanların sayısı) artar.
* Suriyeliler ucuz çalıştıklarından işverenler pahalı işçileri işten çıkarır.
Suriyelilerin ve genelde yabancıların işgücü rakamlarını nasıl etkilediğini daha önce TÜİK yetkililerine sormuş bilgi almış ve yazmıştım. Daha önce yazdıklarımı özetleyeyim:
* Biz, çalışanların ve işsizlerin sayısını TÜİK’in her ay yayımladığı “Hane Halkı İşgücü İstatistikleri” isimli çalışmasından izliyoruz. Dikkat buyrulur ise istihdam bilgileri “hanelerden” toplanıyor. “Hane halkının durumunu” yansıtıyor.
* Bu bilgileri derlemek için TÜİK’in elemanları örneklemeyle seçilen 14 bin haneyi ziyaret ederek, soruşturma yapıyorlar: “Bu hanede kaç kişi yaşıyor? Kaç kişinin yaşı 15’ten yüksek? Yaşı 15’ten yüksek olanların kaçı iş bulduğunda hemen çalışmaya hazır durumda? İş bulduğunda çalışmaya hazır durumda olanların kaçının işi var? Kaçı işsiz?”
* Örneklemeyle soruşturma yapılan hanelerde yaşayanların milliyeti önemli değil. Alman olabilir, Amerikalı, Japon olabilir. Suriyeli olabilir. Önemli olan hanede yaşayanların iş ve işsizlik durumu.
* Bu nedenle, eğer bir hanede Suriyeli var ise, Suriyeliler de çalışanlar ve işsizler rakamına giriyor.
* Araştırma “hane halkı” araştırması. Çadırda, sokakta yaşayanlar, Alman olsun, Amerikalı, Iraklı, Suriyeli olsun, çalışsalar da çalışanlar rakamına girmiyor. Çalışmayanlar işsiz rakamını büyütmüyor.
* Bu uygulama yeni bir uygulama değil. Onun için, bugüne kadar Türkiye’ye gelen sığınmacılardan, bir hanede yaşayanlar, bugüne kadarki çalışanlar ve işsizler rakamlarının içine girdi. Bundan sonra mevcut hanelerde yaşayanların sayıları artarsa, sığınmacılar yeni hanelerde yaşamaya başlarsa, onlar da çalışanlar ve işsizler rakamlarına girecekler.