Döviz açığımız küçülürken...
İyi haberler: (1) Döviz açığımız küçülüyor. (2) Döviz açığını kapatmak için döviz bulmakta zorlanmıyoruz. Açığımızdan fazla döviz bulabiliyoruz.
Kötü haberler: (1) Döviz açığının küçülmesinin nedeni, ne üretimin ithalat bağımlığının azalmasına ve ne de ihracat patlamasına dayanıyor. Açığı azaltan iç talebin kısılması. (2) İç talebin kısılması için frene basıldıkça döviz açığı küçülüyor ama, büyüme de yavaşlıyor.
Komşuda pişer, bize de düşer:
(1) Petrol fiyatları geriliyor. Bizim petrol faturamız küçülecek. Bu sayede döviz açığımız daha da küçülecek.
(2) Önümüzdeki dönemde AB parasal büyümeyi sürdürür ise, AB pazarı canlanır ise, ihracatımızda artış olur.
2013 Ekim ayında cari açık (döviz açığı) 3 milyar 286 milyon dolardı. Bu Ekim’de 2 milyar 27 milyon dolara geriledi. 2013 yılının ilk 10 ayında açık 52 milyar dolardı. Bu yılın ilk 10 ayında 33 milyar dolara geriledi.
İthalat artışı durdu
Döviz açığımızın gerilemesinin ana nedeni , ithalat artışının durması, az da olsa gerilemesi, ihracatın artması.
Ancak, hatırlatmada yarar var: İthalat, içeride üretimde ithalat gereği azaldığı için gerilemedi. Üretimde ithalat gereği devam ediyor. İçeride talep azalınca, üretim geriliyor. İthalat gereği azalıyor.
Döviz açığının küçülmesi önemli ama daha da önemlisi açığın nasıl kapatıldığı.
Eğer aylık döviz girişi açıktan az olur ise fark döviz rezervlerinden kapatılıyor. Döviz girişi fazla ise fazlalık döviz rezervine ekleniyor.
Ekim ayında ülkeye sermaye hareketiyle giren 5 milyar 406 milyon dövizin 3 milyar dolarlık kısmı kredi olarak giren döviz, 3 milyar doları bono ve hisee senedi almak için gelen döviz.
Nereye gittiği belirsiz döviz
Ekim ayının özelliği “Nerden geldiği belli olmayan döviz girişi” yerine “nereye gittiği belli olmayan” 2 milyar dolara yakın döviz çıkışının olmasıdır.
Buna rağmen ekim ayında toplam döviz girişi, döviz açığının 1 milyar 460 milyon dolar üzerinde oldu. .
Yılın ilk 10 ayında 33 milyar dolar döviz açığına karşı sermaye hareketi ile ülkeye 31 milyar dolar döviz girdi. Toplam 6 milyar dolar nereden geldiği belli olmayan döviz sayesinde hem açık kapatıldı, hem de döviz rezervine 4 milyarı aşan döviz eklendi.
2014’ü 40-45 milyar dolar döviz açığı ile kapatacağız. Açık milli gelirin (GSYH) yüzde 5.0-5.6’sı dolayında olacak. 2015’te iç talepteki fren devam edecek gibi. İhracat dış pazarların durumuna bağlı.
Ekim ayı itibariyle 12 aylık açık 45.7 milyar dolar. Aynı dönemde enerji faturası 50 milyar dolar. Demek ki, enerji dışı 4 milyar dolar fazlamız var. Garanti Yatırım’ın tahminine göre 2015 yılında petrolün varilinin 105 dolardan 68 dolara gerilemesi ile enerji faturamız 50 milyar dolardan 33 milyar dolara inebilecek.
Demek ki, 2015 yılında döviz açığının kaderini petrol faturası belirleyecek. Petrolün varilini 68 dolardan alabilirsek 2015 yılında cari açık 39-40 milyar dolara (GSYH’nın yüzde 4.6’sına) gerileyebilecek. Tekrarda yarar var: İç talepte frenin devamı ve büyümeden vazgeçmemiz şartı ile.
